Tv-uitzending EenVandaag 23-12-2014

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, Dick Schoof, waarschuwt dat de dreiging die uitgaat van het jihadisme voor de nationale veiligheid voorlopig 'eerder toe- dan afneemt.' Hij  is vooral beducht voor eenlingen die, geïnspireerd door terreurbeweging IS, aanslagen plegen. 

Schoof blikt in EenVandaag terug op 2014, het jaar waarin jihadisme ’nationaal en internationaal’ de grootste bedreiging vormde.

Schoof: 'Het is ongrijpbaarder geworden. De eenling die een aanslag kan plegen is veel nadrukkelijker in beeld, kijk naar Ottowa, Australië. Iemand die zich beroepend op IS de meest vreselijke dingen doet.'

Ruim 100 Nederlandse jihadstrijders vechten nog bij de terreurlegers van ISIS en Jabhat-al-Nusra. Zeker 33 jihadisten keerden weer terug. De veiligheidsdiensten maken overuren om het jihadisme in ons land te beteugelen. 

Ook voor de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Dick Schoof was 2014 het drukste jaar ooit. Hij maakt zich zorgen over de dreiging die uitgaat van de actieve IS-aanhang in ons land - een probleem dat ook in 2015 hoog op de agenda blijft. Het dreigingsniveau dat zijn dienst vaststelt, blijft ’substantieel’: 'Op dit moment is het niet zo dat de bedreiging voor de nationale veiligheid minder is, het is eerder zo dat het wat gevaarlijker wordt dan minder gevaarlijk.'

Nederlandse strijders bij IS

De strijders die nog actief zijn in Syrië en Irak, zijn volgens Schoof meer en meer actief voor IS en daar opgeklommen in de hiërarchie. 'We hebben ze geleidelijk aan zien opschuiven. Bij Jabat bij IS. Ze krijgen daar ook posities, zoals veel westerlingen daar posities krijgen. En dat zien we in de Nederlandse verhoudingen terug.'

Of er in Nederland aanslagen zijn voorkomen wil hij niet zeggen. 'We hebben in Nederland mensen aangehouden. We letten op mensen. We pakken mensen niet voor niks op. We denken dat ze bezig zijn met het voorbereiden van gewelddadige acties in Nederland. Door dit ingrijpen maak je je land veiliger.'

Advocaat Bart Nooitgedagt, voorzitter van de Vereniging Strafpleiters, heeft kritiek op de aanpak van Schoof. Veel anti-terreurmaatregelen schuren volgens hem met de wet en tasten de fundamentele burgerrechten aan. Volgens Nooitgedagt worden die maatregelen gelegitimeerd door 'angst te creëren'. Schoof noemt dat onzin. 'Angst is juist wat we niet willen, dat is precies wat het terrorisme en jihadisme wil.'

Om de teruggekeerde jihadisten goed te kunnen volgen en te onderzoeken welke aanpak nodig is, komt er een landelijk expertisecentrum. Schoof verwacht dat dit centrum begin volgend jaar operationeel zal zijn.

Jihadisme in cijfers

In Syrië en Irak zijn nog altijd ruim 100 Nederlandse jihadisten actief, 70 mannen en 30 vrouwen. Ze zijn volgens het NCTV aangesloten bij de terroristische strijdgroepen Jabhat-al-Nusra en IS. Die laatste groepering is het meest in trek, vanwege de grote invloed van IS.

33 jihadisten zijn teruggekeerd naar Nederland, volgens de laatste cijfers. Verschillende diensten houden zich bezig met het in de gaten houden van deze groep, waaronder de NCTV, AIVD, politie en gemeenten. De overheid heeft sinds de regeling van kracht is 55 paspoorten afgenomen van Syriëgangers. Tegen zeker 70 jihadisten loopt een strafrechtelijk onderzoek wegens betrokkenheid bij terrorisme.

Naar schatting 19 strijders zijn omgekomen. Vorige week nog kwam een 19-jarige Maastrichtenaar om, die met een leeftijdgenoot was afgereisd. Ook die zou recent zijn omgekomen bij een zelfmoordaanslag. Of er Nederlandse strijders zijn omgekomen door bombardementen waar Defensie bij betrokken is is onbekend.

De AIVD schat het aantal sympathisanten van de extreem radicale jihadistische beweging in ons land op enkele duizenden. Uit heel Europa zijn naar schatting 3000 strijders actief in Syrië en Irak. Minstens 300 zijn er teruggekeerd, reden voor extra maatregelen bij onder andere Franse, Duitse en Engelse veiligheidsdiensten.