Door personeelstekorten springt Jozef steeds vaker bij in de zorginstelling waar dochter Rinske verblijft

Een spelletje, een wandeling of een doktersbezoek: in de zorg komen ze handen tekort. Familieleden van patiënten worden daarom gevraagd bij te springen. Maar steeds vaker moeten zij ook zorgtaken uitvoeren. "Dat is zorgwekkend."

Alleen al in de gehandicaptenzorg staan 8000 vacatures open en is het ziekteverzuim vanwege corona met 11 procent toegenomen. Ook in die sector worden familieleden gevraagd om te komen helpen.

Lastige situatie

Jozef Schrover is zo'n familielid dat steeds vaker bijspringt in de zorginstelling waar zijn dochter Rinske verblijft. Rinske heeft een verstandelijke beperking en woont op een begeleide woonvoorziening van zorgorganisatie Amarant.

Haar vader was blij met de roep om hulp. "Maar ik kan me goed voorstellen dat sommige ouders het te veel vinden. Het is een lastige situatie."

Op zolder wonen

Rinske (34) woont al zo'n 14 jaar op de begeleide woonvoorziening. Ze was er klaar voor om uit huis te gaan, maar haar vader moest nog even wennen. "Ik had de zolder al verbouwd. Daar kon Rinske dan wonen. Maar dat wilde ze niet", vertelt Jozef lachend.

"Ze zei: 'Iedereen gaat het huis uit, dus ik ook!' Maar ik ben natuurlijk toch een overbezorgde vader", vertelt hij. Rinske stuitte op de woningen van Amarant en had er meteen een goed gevoel bij. "Ik kende al een paar mensen die hier woonden en vond het hier zo leuk", zegt Rinske.

Schilderij ophangen

Inmiddels is Jozef aan het idee gewend, maar nog altijd brengt hij graag een bezoekje aan zijn dochter 'om een schilderijtje op te hangen, het konijnenhok te maken of om gezellig een kopje thee te drinken'.

"Ik deed hier altijd al veel klusjes, ook voor andere bewoners. Dus toen er extra hulp nodig was, wisten ze me steeds vaker te vinden. En daar was ik blij om", vertelt hij. "Ik heb vier kinderen, die ik allemaal weleens help. Waarom zou ik Rinske dan niet kunnen helpen?"

Zorgwekkende ontwikkeling

Steeds vaker vragen zorginstellingen aan familieleden om bij te springen. Maar niet iedereen ziet dat als een goede ontwikkeling. "Als familieleden het fijn vinden om bij te springen, is het natuurlijk helemaal prima", zegt Liesbeth Hoogendijk, directeur van MantelzorgNL.

"Maar wat we nu zien, is dat er niet alleen steeds vaker een beroep wordt gedaan op de hulp van familie, maar we zien ook dat het steeds andere soorten taken worden."

Hoge drempel

Uit onderzoek van MantelzorgNL van december 2021 bleek dat 85 procent van de mantelzorgers zorgtaken verricht, zoals douchen of de ogen druppelen. "Hiermee worden zorgtaken afgeschoven op de mantelzorgers. En dat vinden wij zorgwekkend."

Problematisch aan de oproep van zorginstellingen vindt Hoogendijk verder dat het voor mantelzorgers steeds moeilijker wordt om nee te zeggen. "Er wordt nu vrij makkelijk gezegd: wij houden het niet meer, dus we verwachten dat familie bijspringt. En als mantelzorger zeg je geen nee, want het gaat om je familie. De drempel is enorm hoog."

Uitval op een andere plek

"Daarnaast moeten we niet vergeten dat mantelzorgers ook een ander beroep uitoefenen", vult Hoogendijk aan. "Als ze extra bij moeten springen in de zorg, dan kan dat weer tot uitval ergens anders leiden. Je snijdt jezelf dan in de vingers."

Jozef is nog altijd blij dat hij zijn dochter op deze manier kan helpen. "En wat ik wel en niet mag doen, gaat altijd in overleg. Sommige dingen kan ik simpelweg niet, zoals de zorgtaken. De professionals weten dat onderscheid altijd heel goed te maken. En het belangrijkste vind ik dat Rinske en de andere bewoners zich er fijn bij blijven voelen."