Discussie over 'fysieke voordelen' in de sport biedt ook kansen, zegt onderzoeker: 'Stimuleert om beter te worden'

Hebben transvrouwen een te groot voordeel in de sport? Die discussie is springlevend, nu de internationale rugby- en zwembond transpersonen weren uit vrouwencompetities. Volgens sportfilosoof Sandra Meeuwsen zijn dit soort discussies niet nieuw.

Sandra Meeuwsen is directeur van het Erasmus Centre for Sport Integrity & Transition. In die rol onderzoekt ze veranderingen in de sport, zoals het dilemma hoe om te gaan met transpersonen. Het doet haar denken aan een inmiddels ondenkbare discussie over sporters uit Afrikaanse landen.

Hoger niveau

"In de vorige eeuw zagen we een toestroom van Afrikaanse atleten in de topsport", weet Meeuwsen. "Toen ging het verhaal de ronde dat zij alle medailles zouden wegkapen, vanwege een fysiek voordeel."

De discussie is nu ondenkbaar, maar dat narratief ging rond tot in de jaren 90 van de vorige eeuw. Met name in de atletiek, zegt ze. "Uiteindelijk heeft de komst van deze sporters het niveau juist naar een hoger niveau getild. Men ging meer nadenken over trainingsvormen."

Kansen in komst transpersonen

Meeuwsen ziet daarom ook kansen in de komst van transpersonen in de topsport. "Het kan leiden tot een hoger niveau. Zo kun je ook naar het huidige dilemma kijken", zegt de filosoof, die zelf ook atlete is geweest.

Het argument is vaak dat het fysieke voordeel van transvrouwen ontmoedigend werkt, zegt Meeuwsen. "Maar ik heb vroeger ook veel verloren. Het stimuleert ook om beter te worden."

'Er moet wat gebeuren'

Volgens Meeuwsen zal het vraagstuk alleen maar meer gaan spelen. Sportbonden spreken zich er daarom steeds meer over uit. Dat vindt ze moedig van ze. "Er moet inderdaad wat gebeuren."

Het is vooral een dilemma tussen een eerlijke competitie en de toegankelijkheid van sport. Ze noemt beide waarden 'belangrijke pijlers' in de sport, maar die lopen nu door elkaar. "Daar moet een balans in ontstaan."

'Geen hordes transgenders'

Belangrijk is volgens haar wel dat we ons realiseren dat er nog 'geen hordes transgenders' in de sport zijn. "Het gaat af en toe om één sporter en dan breekt de pleuris uit."

Ze wijst op transvrouw Laurel Hubbard, die meedeed aan gewichtheffen op de Spelen. Ze won niet. Wel was er wereldwijd veel discussie over haar deelname. In de VS maakt zwemster Lia Thomas veel los, nadat zij als eerste transvrouw ooit een nationaal kampioenschap won.

Meer dan alleen fysiek

Er komt volgens Meeuwsen meer kijken bij topprestaties dan enkel de optelsom van het fysiek. Talent, toeval en al van jongs af aan trainen, bijvoorbeeld.

Ze vindt dat transpersonen in de sport daarom niet gereduceerd moeten worden tot 'biologisch fenomeen'. "Ze hebben een heel traject afgerond. Daar gaat vaak een identiteitscrisis aan vooraf. Daar moet je rekening mee houden, maar sluit je met een simpele regel uit."