Dijkgraaf bezorgd over droger klimaat: 'De tijd haalt ons in, de prijs van drinkwater moet omhoog'

Het klimaat verandert veel sneller dan voorspeld. Deze derde droge zomer op rij is voor dijkgraaf Hein Pieper de druppel. Grote investeringen zijn nodig en kraanwater mag flink duurder, vindt hij: "Je auto met drinkwater wassen kan écht niet meer."

Als het zo doorgaat kunnen we de Achterhoek opgeven, volgens Pieper, die dijkgraaf is van Waterschap Rijn en IJssel. Dan wordt het hier zoals in Zuid-Frankrijk. "Kijk naar Roemenië, daar had je afgelopen jaren vier extreem droge zomers en daar is nu woestijn ontstaan. Er was geen beleid, er waren geen investeringen. Dat mag ons niet overkomen, vandaar mijn noodkreet."

Tijd haalt ons in

Volgens Pieper dringt de tijd niet eens meer, maar worden we erdoor ingehaald. "Het gaat sneller dan welk model ook heeft voorspeld. Deze week werd bekend dat de ijskap van Groenland veel sneller smelt dan verwacht. En deze droogte werd pas in 2050 verwacht."

"In de afgelopen 9 jaar dat ik dijkgraaf ben, hebben we tientallen maatregelen doorgevoerd. Zoals rivieren langer laten meanderen, zodat het water meer tijd heeft om in de grond te zakken. Het waren allemaal goede, maar veelal kleinschalige maatregelen. Ik had echt gedacht dat we meer tijd hadden. Maar de tijd haalt ons in."

24 uur per dag sproeien

Door de droogte is het boerenbestaan van Henk Rougoor in een paar jaar tijd enorm veranderd. Als veehouder in Varsseveld verbouwt hij op zijn land het voedsel voor zijn koeien. "Ik sproei nu 24 uur per dag. Van de 50 hectare die ik heb, besproei ik 30 hectare rondom mijn huis, waar de koeien lopen. Die andere 20 hectare verdroogt, het is niet anders."

Het kost Rougoor 3 uur tijd per dag extra. "Ik denk dat ik 70 tot 80 uur in de week werk. 's Avonds nog een sproeier verzetten, 's ochtends weer een sproeier verzetten. Gras verdampt 30 mm per week, dus ik moet bij droogte in elk geval die 30 mm teruggeven. Twee dagen overslaan kan niet. Het is heel intensief."

Tegen de grenzen aan

Met dit soort zomers kan Rougoor het op termijn niet redden. "Ik ben eigenlijk altijd wel positief ingesteld, maar ik zei van de week tegen mijn vrouw: 'Er moet iets veranderen'. Boeren zijn belangrijk voor de voedselvoorziening. Een paar maanden geleden werden we nog gezien als een cruciaal beroep. En als land wil je toch voor je voedsel niet afhankelijk worden van het buitenland?"

De sproeiers kosten hem 10.000 euro aan onderhoud en brandstof per jaar. "We hebben 800 mm water in het jaar nodig. In het voorjaar en najaar valt er genoeg, maar dat water houden we niet goed vast. En in de zomers valt er bijna niets. De verdeling is niet goed meer. Als we het water dat in de lente en de herfst valt zouden kunnen zien vast te houden, dan zijn veel problemen opgelost."

8 miljard nodig

Dat is precies wat Pieper voor elkaar wil krijgen. Maar dat vraagt om een herinrichting van ons land. "We hebben ons landschap ingericht op basis van een klimaat, waarin we water moesten afvoeren, het hele jaar door. We voerden eeuwenlang een strijd tegen het water. Land ontginnen voor landbouw en voor de volksgezondheid. Want door alle moerassen hadden we tot 1970 veel malaria. We werden in 1970 als een van de laatste landen van Europa malariavrij. Dus we wilden geen water, we wilden er vanaf."

"Maar nu worden we ingehaald door een totaal ander klimaat en moeten we water zien vast te houden. De strijd tegen het water is een strijd om het water geworden. Dat vraagt om een totaal andere inrichting van het landschap. En dat kost geld. Veel meer dan nu ter beschikking wordt gesteld. 800 miljoen voor 10 jaar is te weinig. Er moet minimaal een 0 achter. Dat klinkt als veel, maar er gaat ook 8 miljard naar de dijken. Terwijl droogte een groter en duurder probleem is. En niet alleen voor de landbouw, maar ook voor energiecentrales (die koelwater nodig hebben), de scheepvaart en drinkwaterbedrijven."

Drinkwater moet duurder

Volgens Pieper zouden de drinkwaterbedrijven er goed aan doen om de prijs van het water omhoog te gooien. "We betalen nu 1 euro voor 1000 liter water. Dat vind ik schandalig weinig. Ik vind het ook niet kunnen dat mensen nog steeds met drinkwater hun auto's wassen en dat we er onze wc's mee doorspoelen. Het is blauw goud en we spoelen het direct het riool in."