'Digitale uithaal': internationale politieactie tegen Lockbit hoopgevend in strijd tegen cybercrime

De hackersgroep Lockbit is verstoord door een operatie van veiligheids- en politiediensten. Ook de Nederlandse politie speelde een 'grote rol' in de jacht op de groep die bedrijven afperst met gijzelsoftware. "Mogen we best trots op zijn."

Volgens cybersecurity-expert Dave Maasland was het een van de grootste politieacties ooit tegen de georganiseerde digitale misdaad. "We hebben het hier over het neerhalen van de grootste ransomwaregroep. Eigenlijk hebben ze die op alle niveaus verstoord. Kortom, een digitale uppercut."

'Hart van operatie geraakt'

De veiligheidsdiensten van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben in samenwerking met Europese politiediensten - waaronder de Nederlandse - de websites van Lockbit in beslag genomen. Daarnaast zijn ook crypto-portemonnees geconfiskeerd en hebben de diensten veel inzicht gekregen in hoe de organisatie opereert.

"Ze hebben Lockbit echt in het hart van de operatie geraakt", zegt Maasland. "Ze kunnen inzien wie er allemaal slachtoffer zijn geworden en hebben het computervirus in handen."

Diensten tonen daadkracht

Lockbit heeft een decentraal model en werkt met onderaannemers. Zij maakten gebruik van de diensten van Lockbit, waardoor ze mensen konden afpersen. Die hadden vertrouwen in Lockbit, omdat ze eerste zelf het geld kregen en daarna pas Lockbit moesten betalen.

"En die zijn nu hun partner in crime kwijt en gaan naar andere partijen kijken", vertelt Maasland. "Maar juist daarom is deze operatie zo succesvol. Die diensten laten hiermee zien: we kunnen je pakken en we kunnen bij je komen. Dus misschien dat criminele nu zeggen: we laten ransomware even voor wat het is."

Gegevens en geld terug?

De rol van Nederland bij deze operatie is niet te onderschatten, vindt Maasland. "We zijn een digitale doorvoerhaven van de wereld. Veel digitale infrastructuur staat in Nederland. Er is diepgaand onderzoek gedaan naar de infrastructuur van Lockbit. Kortom, Nederland heeft geen bijrol gespeeld, maar echt een hoofdrol in het oprollen van deze bende. En daar mogen we, vind ik, best trots op zijn."

Ook voor slachtoffers van Lockbit is het misschien goed nieuws. Aan de ene kant zouden bestanden teruggegeven kunnen worden en vanuit de in beslag genomen crypto portemonnees kunnen slachtoffers in theorie terugbetaald worden. "Misschien zelfs met een beetje winst, want de koers van bitcoin is flink gestegen in de afgelopen periode", zegt Maasland.

Hoopgevend signaal

Betekent dit dat Lockbit niet meer terugkomt op het wereldtoneel? Niet per se, benadrukt Maasland. "Maar dat zal niet zo snel zijn. Hun operatie is platgelegd en hun geloofwaardigheid is aangetast. Het gaat wel een paar maanden duren voordat we weer iets horen."

Volgens Maasland betekent het nieuws vooral dat er hoop bij de bestrijding van cybercrime. "Doe alsjeblieft aangifte, want dat helpt om de omvang van dit probleem kenbaar te maken en ook om weer te zorgen dat je als slachtoffer je geld terugkrijgt. Cybercrime en het bestrijden ervan heeft topprioriteit. Dat laten de politiediensten hiermee zien en volgens mij is dat een van de meest hoopgevende signalen die we tot nu toe hebben gehad omtrent dit enorme probleem."