De meeste trekvogels vliegen 's nachts

In het tv-programma Khalid & Sophie beweerde muzikant en vogelkenner Ruben Hein dat de meeste vogels 's nachts op trektocht gaan. Dat blijkt te kloppen, zeker als je het alleen over de kleine soorten hebt.

Het hangt af van wat je onder 'de meeste vogels' verstaat, zegt vogelkenner en vogelbeschermer Nico de Haan. "Kijk je naar de aantallen, dan kom je inderdaad een heel eind 's nachts. Maar kijk je naar 'soorten vogels', dan vliegen de meeste soorten overdag", zegt hij. Trekvogels vertrekken meestal in de herfst naar warmere plekken.

Veiligheid

Vogelspotter en bioloog Luc Hoogenstein zegt dat in aantallen zeker de meeste vogels 's nachts vliegen. "De luchtmacht doet onderzoek naar vogelbewegingen in Nederland met radars. En daaruit blijkt dat de bulk van de vogels 's nachts vliegt. Maar het verschilt inderdaad per soort", zegt hij.

's Nachts is het namelijk veel veiliger om te vliegen voor kleine vogels, zegt Hoogenstein. "Omdat 's nachts de roofvogels ze niet kunnen zien. En het is ook koeler, waardoor de kans op uitdroging veel minder groot is." Op een goeie nacht in oktober kunnen er wel 25 miljoen vogels over Nederland heen vliegen. "Zoveel ga je er overdag echt niet zien", zegt hij.

Koperwieken

Op dit moment kun je 's avonds laat en 's nachts zelf ook nog trekvogels zien, zegt Nico de Haan. Want kijk je vannacht goed naar buiten dan zul je de koperwieken kunnen spotten.

"Die stromen nu volop het land in. Het zijn lijsterachtige vogels met een hoog streepje en een koperachtige flank-kleur. Je hoort dan een hoog 'spriee spriee'-geluid. Als je om een uur of tien naar buiten gaat vanavond, dan zul je dat horen."

Op warme lucht vliegen

Maar er zijn ook veel vogels die overdag trekken, zegt De Haan. "Grote vogels sowieso. Zoals kraanvogels, ooievaars en roofvogels. Die vogels hebben thermiek nodig", zegt hij. Dat betekent dat ze warme lucht nodig hebben om op te vliegen. "En grote vogels hebben ook goed zicht nodig en oriënteren zich op de landsgrenzen.

Ooievaars overwinteren bijvoorbeeld vooral in Zuid-Europa en West-Afrika. "En dan heb je nog de spreeuwen en vinken die bijvoorbeeld ook overdag trekken. Als je 's morgens vroeg met het krieken van de dag op de duintoppen staat, dan zul je je grote groepen vogels voorbij zien komen."

Slimme slechtvalk

Kleine vogels vliegen dus 's nachts voor de veiligheid, maar hoe veilig zijn ze nog? Een van de roofvogels, de slechtvalk, is erachter gekomen dat kleine vogels 's nachts veel doortrekken, zegt bioloog en vogelspotter Hoogenstein. "Daar zijn we ook met behulp van de luchtmacht achtergekomen. Ze zaten op een toren van de luchtmacht en we zagen dat die slechtvalken 's nachts boven de stad gaan vliegen. Daar is het goed verlicht en kan hij op kleine vogels jagen. Dat is dus superslim."

Nederland is heel aantrekkelijk voor veel soorten vogels. Hoogenstein woont in Utrecht en heeft dit jaar al 113 soorten vogels rondom zijn huis gezien. "Dat is best wel veel. Dus het gaat relatief goed."