De 'ijzeren' man achter Zelensky: dit is opperbevelhebber Zaloezjnyj, die het Oekraïense leger al een halfjaar door de oorlog leidt

We zien veel van de Oekraïense president Volodymr Zelensky tijdens de oorlog met Rusland, maar de 'IJzeren Generaal' van het land zien we nog weleens over het hoofd: Valerij Zaloezjnyj. Een man die geen ster wil zijn, maar wel als held wordt gezien.

Je zult hem vandaag niet voorop zien lopen bij de feestelijkheden rond de onafhankelijkheidsdag van Oekraïne. Maar toch is generaal Valerij Zaloezjnyj een cruciale factor in de manier waarop het Oekraïense leger nu al een half jaar stand houdt tegen een forse Russische overmacht.

Juiste man op de juiste plaats

Zaloezjnyj trad eind juli 2021, precies een half jaar voor de Russische invasie, aan als opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten. Volgens militair analist Mykola Bielieskov van het Oekraïense nationale instituut voor strategische studies pakt deze keuze buitengewoon goed uit.

"Ik weet niet wie president Zelensky getipt heeft, maar wij mogen ons als land gelukkig prijzen dat met deze generaal precies de juiste man op de juiste plaats aantrad."

Oude Sovjet-systeem

Zaloezjnyj was op dat moment 48 jaar. Hij komt uit een militaire familie en begon zijn opleiding precies op het moment dat Oekraïne zich afscheidde van de voormalige Sovjet-Unie. Volgens docent militaire strategie Han Bouwmeester van de Koninklijke Defensie Academie in Breda maakt hem dat tot de eerste generatie officieren die niet meer geschoold werden in het oude Sovjet-systeem.

"In dat systeem komen alle orders van boven, en worden soldaten in het veld geacht exact de instructies uit te voeren die uit het Kremlin komen. Zaloezjnyj is juist iemand die op grote lijnen aanstuurt en zijn commandanten in het veld ruimte geeft om te reageren op een manier waar de situatie om vraagt", vertelt Bouwmeester. "We hebben de afgelopen maanden ook gezien dat het Oekraïense leger veel flexibeler en slagvaardiger kon opereren dan de Russen."

'Hij gaat de dialoog aan'

Ook als persoon vormt Zaloezjnyj een tegenpool van Russische generaals. "Hij is iemand die luistert naar argumenten en de dialoog aangaat voordat hij beslissingen neemt. Hij weet dat het succes van zijn leger afhangt van het vertrouwen dat zijn manschappen van hoog tot laag hebben in hun leiding", vertelt militair analist Bielieskov.

"Hij zal niet onnodig mensenlevens in de waagschaal te stellen omwille van een strategisch idee, en zijn manschappen weten dat. Zaloezjnyj is zowel bij de Oekraïners als bij zijn leger zeer populair, maar is niet een generaal met politieke aspiraties die uit is op roem."

Goede samenwerking met Zelensky

"Hij heeft een hele goede taakverdeling met president Zelensky", vertelt Bouwmeester. "Zelensky treedt naar buiten en laat de strategische beslissingen aan Zaloezjnyj over in plaats van hem steeds dictaten op te leggen. Dat is veel meer zoals in NAVO-landen gebruikelijk is."

Voordat hij aantrad als opperbevelhebber deed Zaloezjnyj nuttige ervaring op als commandant in de oorlog in de Donbass. "Samen met een nieuwe lichting officieren moderniseerde hij de strijdkrachten, leerde ze omgaan met modernere wapensysteem en kreeg daarbij ook hulp van NAVO-landen", vertelt Bouwmeester.

Organisatie

"Voorafgaand aan de invasie kon Zaloezjnyj ook via de Amerikanen beschikken over gedetailleerde informatie over de Russische aanvalsplannen", vertelt Bouwmeester verder.

"De hulp van NAVO-landen en de moderne wapensystemen die de Oekraïners kregen van het Westen waren uiteraard belangrijk. Maar zonder de organisatie die Zaloezjnyj aanbracht, hadden ze nooit zoveel succes kunnen boeken."

Plaats in de geschiedenisboeken

Zaloezjnyj wist met een veel kleiner leger de twee na grootste militaire macht van de wereld tot stand te brengen. Hij heeft daarmee zijn plaats in de geschiedenisboeken en de militaire handboeken al verdiend, maar de oorlog is nog niet voorbij. Kan Zaloezjnyj deze strijd ook winnen?

"Voor een echt tegenoffensief waar al een tijdje sprake van is, hebben de Oekraïners veel meer materieel en manschappen nodig. De experts zijn het er niet over eens of ze dat nu kunnen", zegt Bouwmeester.

'Dat is ook aan het Westen'

"Aan Zaloezjnyj zal het niet liggen hij heeft tot nu toe steeds de juiste afwegingen gemaakt om met beperkte middelen een grotere vijand te stoppen. Als hij overgaat tot de tegenaanval zal hij dat ook weloverwogen doen", zegt Bielieskov.

"Krijgt hij genoeg middelen, dan kan hij de oorlog winnen. Het hangt er dus vanaf wat hij krijgt. En dat is aan de politiek: niet alleen in Oekraïne, maar ook in het Westen."