Alwin Dam bereidde namens het Openbaar Ministerie de afgelopen tijd honderden nabestaanden van vlucht MH17 voor op het proces dat gaat komen. "Mensen willen een hele zware straf hebben en dat begrijpen we uiteraard."
De zogeheten 'nabestaanden-officier' werd speciaal voor dit proces aangesteld. Alwin Dam sprak met tientallen nabestaanden in binnen- en buitenland. "Eigenlijk is mijn taak, samen met Slachtofferhulp Nederland en de familierechercheurs, het voorlichten en adviseren van nabestaanden over de rechten die ze hebben in het strafproces."
Uitkijken naar het proces
Hij ziet van nabij hoe het met de vele families gaat. "Het zijn ongelooflijk uiteenlopende verhalen, maar wat je ziet als rode draad is dat het verdriet er nog altijd is", vertelt hij. Sommige families verliezen elkaar in de rouw. "Omdat ze een andere manier van beleving hebben. Maar we zien ook dat sommige families hechter naar elkaar toegegroeid zijn."
Veel families hebben echt naar het proces uitgekeken. Omdat ze hopen te weten te komen wat er precies is gebeurd, zegt officier Dam. Ook zijn er nabestaanden die enorm opzien tegen deze periode. "Ze zullen namelijk de komende tijd continu geconfronteerd worden met de afschuwelijke gebeurtenis. Dat is voor hen zwaar."
Vragen beantwoord
Duidelijk is dat de MH17 na al die jaren nog een enorme impact heeft. Dam staat de nabestaanden met raad en daad bij. Soms hebben ze eenvoudige vragen. "Bijvoorbeeld: wie kan mij helpen bij vragen over de erfenis?", vertelt Dam. Maar het zijn ook juridische vragen. "Mag ik gebruik maken van mijn spreekrecht en wat mag ik dan zeggen?"
"Ze mogen ook zeggen wat ze een passende straf zouden vinden voor de verdachten tijdens het proces", vertelt hij. "Mensen willen dan een hele zware straf hebben en dat begrijpen we uiteraard. We weten dat er levenslang staat op moord. En dat is een van de twee feiten die ten laste wordt gelegd."
Nabestaande Anton Kotte: 'Het belangrijkste is dat er een veroordeling komt'
De start van het proces is een belangrijk, maar ook moeilijk moment voor Anton Kotte. Zijn zoon, schoondochter en hun kleinzoon kwamen om in vlucht MH17. "Dat er een veroordeling komt is voor mij het allerbelangrijkste. Of dat nou moord of doodslag wordt, als er maar een veroordeling komt", zegt hij.
Kotte mag en wil ook spreken tijdens het proces. "De kop en de staart zitten in mijn hoofd", vertelt hij. "Ik wil kwijt dat zo'n daad niet ongestraft mag blijven, wat voor straf er ook uit komt. Ik wil iets kenbaar maken van wat ons is overkomen in de afgelopen 5,5 jaar en hoe we daarmee allemaal worstelen. Dat zal geen juridisch betoog zijn, maar hoe we het hebben beleefd. Al was het maar om de rechter nog eens duidelijk te maken: dit is het effect van dit soort oorlogshandelingen."
Verwachtingen
Het zal nog lange tijd duren voordat het spreekrecht aan de orde is. "Meestal zie je dat eerst de feiten worden behandeld en dat er daarna ruimte is voor het uitoefenen van het spreekrecht", vertelt officier Dam. Maar het is volgens hem erg belangrijk voor de nabestaanden. "Ze willen aan de wereld vertellen wat hen overkomen is, hoe hun leven is veranderd na die 17de juli".
Anton Kotte zei 5,5 jaar geleden tegen zichzelf dat de nabestaanden verantwoordelijkheid moeten nemen tegenover hun dierbaren, om dit proces tot een goed einde te brengen. "Ik hoop maar één ding: en dat is dat er zoveel bewijslast is, onomstotelijk, dat de rechter maar tot één conclusie kan komen. Dat dat vast komt te staan, dat zou voor mij al pure winst zijn."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.