Crisis biedt nieuwe kansen

Het politieke jaar 2009 zal de geschiedenis in gaan als keerpunt. Eindelijk hebben ook de politici van de traditionele partijen oog voor het feit dat de crises die onze planeet teisteren , louter door de mens veroorzaakt worden en slechts in samenhang via paradigmaverandering zullen kunnen worden opgelost.

Toen de Partij voor de Dieren in 2007 de eerste Nederlandse klimaatfilm uitbracht – Meat the Truth- werd daar in politiek Den Haag met ongeloof en hoongelach op gereageerd. Luuk Blom van de PvdA vertelde met veel aplomb geen enkel verband te zien tussen de intensieve veehouderij en de kap van het tropisch regenwoud. Annie Schrijer-Pierik zei de film leugens zou bevatten (nog voor ze ‘m gezien had) en kondigde een eigen film aan -“Annie, een waarheid as ’n koe”- waarin ze onze film zou weerleggen. Minister Verburg liet Wageningen 3 maanden rekenen aan de film, omdat ze de uitkomsten nauwelijks kon geloven, maar Wageningen vond geen enkele fout.

Nu, twee jaar later keert het tij. Minister Verburg geeft aan dat er veel grotere crises schuilgaan achter de financiële crisis. In haar duiding van de wereldvoedselcrisis neemt ze de analyse van de Partij voor de Dieren over, dat er sprake is van onaanvaardbare onbalans in een wereld van 1 miljard mensen met obesitas kampen en tegelijk elke avond 1 miljard mensen met honger naar bed gaan. Doordat we 50% van de wereldgraanoogst laten opslokken door de veehouderij, worden niet alleen in hoog tempo regenwouden gekapt, maar veroorzaken wij ook honger in de wereld. Het besef begint door te dringen dat Nederland niet langer de slager en de melkboer van Europa kan zijn.

Het Planbureau voor de Leefomgeving pleit voor een drastische vermindering van de consumptie van vlees, vis en zuivel en dat betoog wordt ondersteund door de FAO, de club van Rome, het World Watch Institute, Nobelprijswinnaars Pachauri en Gore, Paul McCartney, de Britse regeringsadviseur Lord Stern. De politiek beweegt vooralsnog traag, maar de richting is duidelijk. Ontkenning van de desastreuze invloed van de grootschalige productie van dierlijke eiwitten zal niet lang meer duren. De kosten van de bestrijding van het klimaatprobleem kunnen 50 tot 70% omlaag, wanneer we ons eetpatroon serieus verduurzamen met meer plantaardige eiwitten.

De vormgever van dit kabinet en voormalig directeur van de Rabobank Herman Wijffels besloot samen met zijn vrouw vegetariër te worden met het oog op een duurzame toekomst.

Natuurlijk maakt één zwaluw nog geen zomer, maar de tendens is duidelijk en niet te keren.

Lang is gedacht dat we ons geen duurzame toekomst zouden kunnen veroorloven omdat dat teveel geld zou kosten, maar inmiddels komen meer en meer politici erachter dat het begrip veroorloven geen betrekking zou moeten hebben op geld, maar op het kostbaarste dat we hebben: schone lucht, schoon water, een stabiel klimaat, schone bodem en een robuuste biodiversiteit. Minister Verburg erkent inmiddels dat 30% van het verlies aan biodiversiteit veroorzaakt wordt door de veehouderij.

Van een ‘below the line onderwerp’ dat vooral wordt toegewezen aan de backbenchers van de grote fracties, is onze voedselvoorziening in het centrum van de belangstelling gekomen.

Voedsel is weer van levensbelang geworden, overlevensbelang.

De urgentie wordt heel duidelijk gevoeld en zal op korte termijn leiden tot drastische koerswijzigingen. Deels omdat de wal het schip gaat keren, deels omdat politici inzien dat de boot water maakt en dat het pompen of verzuipen is.

We kunnen niet doorgaan met het verstoren van de mineralenbalans, het verspillen van fosfaten uit zeer eindige bronnen.

We weten ons leven hoe dan ook ingrijpend zal veranderen in de komende decennia als gevolg van grondstofschaarste , klimaatproblemen, dierziektencrises en het leegvissen van de oceanen.

We kunnen ook kiezen voor een verandering in leefstijl op een zodanige manier dat we niet langer leven op de zak van onze kleinkinderen. Op dit moment overtreft onze consumptie de reproductiecapaciteit van de aarde ver, zodat we een voorschot nemen op de toekomst van komende generaties. Alles wat we na september van elk jaar consumeren, overstijgt de draagkracht van de aarde. We staan op het punt van duurzaamheid aan de rand van de afgrond. De enige veilige stap die we kunnen zetten is een stap terug, weg van de afgrond. Business as usual, het wensdenken na de kredietcrisis , zullen we moeten vergeten.

Een duurzame samenleving is onze enige kans op een leefbare toekomst, met respect voor mens, dier, natuur en milieu. Ik ben heel blij dat verschillende politici onderkennen dat het single issue denken waarin slechts de westerse mens en zijn geld centraal staat, onvoltooid verleden tijd gaat worden. De crisis zou weleens uit kunnen monden in het beste wat ons ooit overkomen is.

Marianne Thieme is fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren