Compensatie studenten leenstelsel gaat tegenvallen: 'Het is de grootste onderwijsblunder van de afgelopen jaren'

Dat het leenstelsel een mislukking is, daar zijn de partijen het wel over eens. Minder eensgezindheid is er over de 1 miljard die studenten nu als compensatie is beloofd. De PvdA wil een vijfvoud uitgeven, maar dat gaat het CDA veel te ver.

Het ziet er naar uit dat de studentendemonstratie op 5 februari, georganiseerd door vakbond LSVB en de FNV, niet voor een grote verschuiving gaat zorgen. Naar verwachting protesteren zo'n 3000 studenten omdat zij het oneens zijn met het bedrag dat is vrijgemaakt voor de compensatie voor het studeren onder het leenstelsel. Tot dusver staat er in het regeerakkoord een bedrag van 1 miljard voor de compensatie van alle studenten die hebben gestudeerd gedurende het leenstelsel.

Gemiddeld 33.000 euro schuld

Met inmiddels om en nabij 1 miljoen mensen die hebben gestudeerd onder het leenstelsel, gaat men ervan uit dat er voor elke student zo'n 1000 euro compensatie beschikbaar komt. Daar komt bij dat het stelsel nog anderhalf jaar blijft bestaan. Daar zijn studenten boos over, want het komt volgens hen niet in de buurt van de gemaakte schuld. Studenten onder het leenstelsel kregen geen basisbeurs, zoals dat eerder was. Ze moesten dus de hele financiering lenen.

Het CBS berekent dat studenten die daadwerkelijk lenen, een lening aangaan van gemiddeld 700,- euro. Na 4 jaar studeren heb je dan een schuld van ruim 33.000,- euro. LSVB-voorzitter Ama Boahene: "Studenten worden echt opgezadeld met enorme schulden, door een inschattingsfout van de overheid. Duizend euro is echt niets meer dan een fooi."

Grens aan compensatie

Eerder temperde minister Dijkgraaf van Onderwijs de verwachtingen. Hij zei 'echt alle begrip' te hebben voor het protest, maar benadrukte dat hij de ingeplande 1 miljard maar één keer kan uitgeven. Inmiddels lijken de coalitiepartijen ook niet veel af te willen wijken van het miljard.

D66 liet eerder laten weten dat studenten rekening moeten houden met een tegenvallend bedrag. Het CDA is van mening dat er een grens zit aan wat je kunt compenseren.

Oneerlijk

En ander dilemma voor het kabinet is de uitvoering. Met de compensatieregelingen van de Groninger gaswinning en de toeslagenaffaire nog op het netvlies, is de vraag wie er precies straks geld krijgt.

"We zijn nooit voorstander geweest van het leenstelsel, maar als CDA vinden we dat je alle studenten tegemoetkoming moet geven", zegt Harry van der Molen, woordvoerder hoger onderwijs van het CDA. "Er zijn heel veel gezinnen die studenten uit eigen zak geld hebben gegeven. Dat zou ik heel oneerlijk vinden als die studenten over het hoofd wordt gezien."

Grootste onderwijsblunder van afgelopen jaren

Over de hoogte van de compensatie is het CDA minder ruimhartig. Voorlopig neemt de regeringspartij genoegen met het miljard uit het regeerakkoord. De PvdA, die ooit het leenstelsel invoerde, wil nu dat er fors meer gecompenseerd wordt. "Als je studenten wilt compenseren voor misgelopen basisbeurs, dan heb je het over 8 miljard", zegt Kamerlid Habtamu de Hoop. "Wij willen 5 miljard uitrekken voor compensatie. Dat is vijf keer zoveel als het kabinet doet."

Kamerlid Van der Molen is verbaasd over die houding: "Het is de grootste onderwijsblunder van de afgelopen jaren. Dat andere partijen nu roepen dat die compensatie veel te weinig is, voelt een beetje alsof de brandweer aanwijzingen krijgt van een pyromaan."

Hoogte basisbeurs

Een ander probleem is de hoogte van de nieuwe basisbeurs, daar hebben de partijen uiteenlopende gedachten over. De SP zou een bedrag van 700,- euro redelijk vinden. GroenLinks en PvdA hebben het eerder over 400 euro.

De coalitiepartijen willen zich hierover nog niet uitspreken. Wel laat het CDA los dat eerder is gedacht aan een minimum van 300,- euro en maximum van 600,- euro.