CDA beloofde in 2017 verplichte maatschappelijke diensttijd voor jongeren: dit is waarom dat nog niet is gelukt

Over 2 maanden zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Wat is er terechtgekomen van de plannen van coalitiepartij CDA? "We willen nog steeds dat de maatschappelijke diensttijd voor jongeren verplicht wordt, ook al is dat nog niet gelukt."

Na een maandenlange formatie stond het kabinet-Rutte III, gevormd door VVD, D66, ChristenUnie en het CDA, eind oktober 2017 op het bordes. Het CDA had de periode ervoor niet geregeerd en toenmalig partijleider van de christendemocraten Sybrand Buma presenteerde trots zijn plannen. "Er komt een maatschappelijke diensttijd voor jongeren. En we gaan het gevoel van saamhorigheid in dit land versterken, door aandacht voor onze identiteit en ons volkslied."

Wilhelmus in regeerakkoord

Pieter Heerma was secondant van Buma tijdens de formatie en is inmiddels fractievoorzitter. "Het was minder moeilijk om het Wilhelmus in het regeerakkoord te krijgen dan je zou denken. Onderhandelaar Alexander Pechtold voor D66 had wel iets met geschiedenis, met onderwijs, met onze agenda." Toch werd het aanleren van het volkslied uiteindelijk niet verplicht gesteld.

Dat bepaalde een speciale commissie die keek naar het thema burgerschap in het onderwijs. "Het Wilhelmus kan dan wel in het regeerakkoord staan, dat is een politieke afspraak, maar scholen zijn vrij om het onderwijs in te richten", zegt docent maatschappijleer Chantal Alkemade, die in de commissie zat. "Als de overheid het zou verplichten, zou dat naar staatspedagogiek neigen."

Maatschappelijke diensttijd

Over de maatschappelijke diensttijd is veel meer discussie geweest, vertelt Heerma. "Bijvoorbeeld over de vraag of die verplicht moest worden." De diensttijd is er wel gekomen, al is die niet verplicht gesteld voor alle jongeren.

Manal Suufi besloot het wel te doen en volgt een maatschappelijke diensttijd bij Ympact020 in Amsterdam. Elke week smeert ze broodjes en brengt ze die rond bij daklozen in de stad. Manal: "Ik leer heel veel over daklozen, bijvoorbeeld over waarom ze buiten wonen. Het is heel leuk om te zien hoe blij ze worden van het eten dat wij rondbrengen. Als ik langsfiets zeggen ze: Daar is ze weer!"

Het mag wat kosten

In totaal is er in deze kabinetsperiode ongeveer 143 miljoen euro uitgegeven aan de maatschappelijke diensttijd en hebben er bijna 20.000 jongeren aan meegedaan. Dat betekent dat de maatschappelijke diensttijd zo'n 7000 euro per deelnemer kostte.

Volgens Heerma valt dat nog best mee. "Als je zoiets opstart zijn de startkosten altijd hoog. Ik denk dat het de waarde die het heeft voor jongeren waard is."

Onderaan de streep

Heeft het CDA onderaan de streep vooral gewonnen of ingeleverd deze kabinetsperiode? Volgens Heerma is het logisch dat je veel inlevert als je met vier partijen regeert. "Dan haal je maar een kwart van je eigen punten binnen, met twee partijen is onderhandelen veel makkelijker."

Gevraagd naar de thema's voor de campagne voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen heeft Heerma het vooral over de woningmarkt en de zorg. Is burgerschap dan niet meer belangrijk? "Jawel, dat hoort erbij. Wij willen een samenleving die gaat over wij in plaats van ik. De maatschappelijke diensttijd is een middel om verbinding te leggen. Daarom willen we nog steeds dat de maatschappelijke diensttijd verplicht wordt, ook al is dat deze kabinetsperiode nog niet gelukt."