Tv-uitzending EenVandaag 02-01-2014

Driekwart (74%) van de brandweerlieden vindt dat de veiligheid die de brandweer aan burgers biedt is afgenomen door de recente hervorming van het korps. Ook zorgen experimenten met de personeelsbezetting op brandweerwagens voor onaanvaardbare risico’s voor burgers en brandweerlieden. Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag en Abvakabo FNV onder bijna 600 beroepsbrandweermensen.

Reorganisatie

De afgelopen jaren heeft er bij alle brandweerkorpsen een reorganisatie plaatsgevonden: ze vallen niet langer onder de gemeenten maar onder de veiligheidsregio's en er hebben diverse bezuinigingen plaatsgevonden. Zo worden in bepaalde regio's minder beroepsbrandweermensen ingezet en worden beroepskrachten die afvloeien niet vervangen. De helft van de brandweerlieden (51%) geeft aan dat er nu te weinig beroepsmensen zijn om alle taken goed te kunnen vervullen. Zoals een brandweerman zegt: 'Bij een hulpverlening blijft hij/zij maar wat langer bekneld zitten, we hebben dan gewoon te weinig handjes.'

In een schriftelijke reactie laat minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten weten naar aanleiding van dit onderzoek met de veiligheidsregio's in overleg te gaan. Vakbondsbestuurder Bert de Haas van Abvakabo FNV laat weten dat hij een anoniem online meldpunt gaat openen waar brandweerlieden incidenten en bijna-incidenten kunnen melden. 'De uitkomsten zijn zeer zorgwekkend. Het blijkt weer dat Nederland onveiliger wordt door de obsessie van de politiek om banen te schrappen in de publieke sector. Dat moet echt stoppen.'

‘Bureaucratie toegenomen’

De ondervraagde brandweerlieden zijn zeer kritisch over deze reorganisatie: 56 procent vindt dat de managementlaag veel te groot is geworden en bijna vier op de tien hebben last van teveel bureaucratie. Volgens 82 procent van de beroepsmensen luistert de korpsleiding daarnaast niet of onvoldoende naar het personeel op de werkvloer. 'Compleet incompetent management', schrijft een brandweerman. 'Het is wachten op ernstige ongelukken. Ze hebben totaal geen benul van wat er speelt binnen de uitrukdiensten.' Ook ervaart het brandweerpersoneel dat er vooral wordt bezuinigd op uitrukkend personeel, zo geven ze aan in het onderzoek, terwijl de managementlaag gelijk blijft of groter wordt. 

‘Experimenten zijn onaanvaardbaar veiligheidsrisico’

Daarnaast hebben de brandweerlieden veel kritiek op experimenten die veel korpsen uitvoeren met de bezetting op brandweerwagens. Wagens rukken uit met minder mensen of met meer vrijwilligers in plaats van beroepskrachten. Zes op de tien brandweerlieden geven aan dit een slechte zaak te vinden. De helft (52%) geeft aan dat er door deze experimenten onaanvaardbare veiligheidsrisico's worden genomen voor burgers. 'Met vier man uitrukken is op papier leuk,’ aldus een brandweerman. ‘Maar je kan niks bij een brand: we kunnen niet naar binnen, dus als burger ga je dood.’ Volgens 48 procent zijn ook de risico's voor het brandweerpersoneel onaanvaardbaar. Zoals een brandweerman zegt: 'Ik ga niet naar binnen als we met minder dan 6 personen zijn. Dat risico is voor mezelf echt te groot.'

Vrijwilligers: motivatie daalt

Ook heeft de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers het onderzoek verspreid onder hun achterban, ruim 1.200 mensen die werken bij de vrijwillige brandweer hebben meegedaan. Ook zij geven in meerderheid aan dat de veiligheid van burgers is afgenomen na de reorganisatie. De vrijwillige brandweerlieden noemen ook als belangrijkste probleem de toegenomen bureaucratie. 35 Procent meldt een toegenomen werkdruk na de regionalisering van de brandweer en één op de vijf vrijwilligers heeft door de reorganisatie overwogen te stoppen, of heeft dat recentelijk gedaan. 

Vanmiddag op Radio EenVandaag (14:00 uur, radio 1) en vanavond in EenVandaag presenteert Gijs Rademaker de uitslagen van dit onderzoek. Ook zullen Bert de Haas van Abvakabo FNV en de directeur van Brandweer Nederland een reactie geven. Luister het radio-item rechtsboven op deze pagina terug.

Over dit onderzoek

Aan het onderzoek, gehouden van 20 december tot 2 januari, deden ruim 1.840 brandweermensen mee. Hiervan werken er 1259 bij de vrijwillige brandweer en 589 bij de beroepsbrandweer. 

Het onderzoek is gehouden samen met Abvakabo FNV. Ook heeft de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers geholpen het onderzoek te verspreiden onder hun achterban.