Bouwers van drijvende huizen kritisch op strenger rivierenbeleid: 'Zo komen die 1 miljoen woningen er niet'

Het nieuwe aangescherpte rivierenbeleid leidt tot kritiek van gebiedsontwikkelaars gespecialiseerd in drijvend bouwen. Ze vinden dat het beleid haaks staat op de eerdere afspraken. "Zo valt er weinig te 'bouwen, bouwen, bouwen'."

De woningnood is hoog en er moeten een miljoen nieuwe woningen bij komen, maar dat lukt zo niet, volgens stedenbouwkundige Gijs de Haan van het ontwerpbureau PosadMaxwan. Daar doet hij veel onderzoek naar de haalbaarheid van 'drijvende steden'.

Bouwprojecten in gevaar

Volgens De Haan ontbreekt het bij de overheid aan een integrale visie. "Terwijl minister Mona Keijzer wil 'bouwen, bouwen, bouwen'", stelt minister Barry Madlener nu grenzen: 'Niet in de uiterwaarden, niet te dicht bij rivieren en zeker niet op het water.' Zo komen die 1 miljoen woningen er niet."

"De noodzaak om niet op de meest kwetsbare plekken te bouwen begrijp ik", gaat De Haan verder, "maar een verbod op bouwen in waterrijke gebieden bemoeilijkt de woningbouw onnodig. Daarmee komen geweldige bouwprojecten op het water in gevaar."

Rotterdam en Utrecht

Een van de projecten waar de stedenbouwkundige bij betrokken is, ligt in de Merwehaven in Rotterdam. "Het wordt een combinatie van woningen op het land en op het water." En ook bij Utrecht is hij aan de slag. "Daar onderzoeken we hoe woningbouw gecombineerd kan worden met wateropvang, zodat de polder kan dienen als waterbuffer, maar ook ruimte kan bieden voor huizen."

"Deze kunnen drijvend zijn, zodat ze meebewegen met de waterstand, of amfibisch, zodat ze afhankelijk van de situatie droog komen te liggen of juist op het water drijven", legt hij uit. "Er is vraag, er zijn bouwers, en de locaties liggen klaar. Maar dan moeten we het ook echt gaan doen."

'We lopen kansen mis'

Ook civiel ingenieur Rutger de Graaf staat te popelen om meer in te zetten op wonen op water. "We zijn een deltaland en kampen met ruimtegebrek. Toch zetten we nauwelijks in op drijvende woningbouw. Terwijl dit niet alleen technisch haalbaar is, maar ook al successen heeft opgeleverd. Zo zijn we in Zwolle bezig met het eerste drijvende appartementencomplex voor sociale woningbouw ter wereld."

Op zich begrijpt hij wel waarom de overheid de regels aanscherpt rondom bouwen in uiterwaarden. "Dat is logisch, gezien de klimaatverandering. We moeten ruimte voor rivieren houden. Maar wat ik mis, is de inzet van innovatieve oplossingen. Het wordt nu allemaal heel statisch bekeken. En hierdoor lopen we als land kansen mis."

Internationale interesse

De Graaf promoveerde aan de TU Delft op een onderzoek naar hoe steden water kunnen gebruiken om duurzamer en minder kwetsbaar te worden. "Internationaal is er veel interesse voor onze technieken."

"We werken in Azië aan projecten in Zuid-Korea, China en Japan", somt hij op. "Daar nemen ze Nederlandse kennis op dit gebied heel serieus. Maar als wij het zelf niet grootschalig toepassen, waarom zouden andere landen dat dan wel doen?"

Tekort aan beleid en financiering

Een doorbraak in Nederland blijft volgens De Graaf uit door een tekort aan beleid en financiering. "Banken zijn huiverig, want drijvende woningen worden als roerend goed gezien, wat hypotheken lastiger maakt. En dat is zonde."

"Drijvend bouwen kan niet alleen het woningtekort oplossen, maar ook bijdragen aan de energietransitie en klimaatbestendigheid. We hebben alles in huis, nu is het tijd om het echt te doen", is hij van mening.

Economische kansen creëren

En De Haan ziet nog een groot voordeel. "Als wij hier innovatieve waterbouw laten slagen, kunnen we die kennis exporteren. Dat zou niet alleen de woningnood verlichten, maar ook economische kansen creëren."

De enige manier om erachter te komen hoe haalbaar deze oplossingen zijn, is door het daadwerkelijk te proberen. "We hebben nu de kans om een nieuw hoofdstuk in onze watergeschiedenis te schrijven. Laten we die grijpen."

Geen rem op 'bouwen, bouwen, bouwen'

"Ik zet absoluut geen rem op 'bouwen, bouwen, bouwen'", laat minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener in een reactie op de bouwers weten. "Het kabinet werkt aan versnelling van de bouwopgave en ik werk daar natuurlijk voluit aan mee. Alleen ik heb ook te zorgen voor waterveiligheid."

Hij verdedigt de strengere bouwrichtlijnen langs rivieren. "We moeten niet meer in een rivierbedding of in een uiterwaard bouwen, maar op plekken waar het veilig kan. Er zijn tegenwoordig zware buien. We hebben allemaal gezien, in Limburg bijvoorbeeld, waar dit toe kan leiden.
En het is ook niet zo dat we 1 miljoen woningen hadden willen bouwen langs de grote rivieren."

Fan van woonboten

Hij gaat verder dat hij denkt dat drijvende bouw een gedeelte van de oplossing kan zijn. "Ik ben er zelf ook fan van. Als makelaar heb ik ooit ook wat woonboten verkocht en die waren toen al erg geliefd. Het is ontzettend apart en leuk om op een woonboot te kunnen wonen."

"Ik vind het ontzettend leuk gezicht en het is natuurlijk als je op een woonboot woont fantastisch qua uitzicht op het water, dus het past ook bij Nederland. Dus ik wil graag kijken waar we dat mogelijk kunnen maken", sluit hij af.