Boer worden als je vader geen boer is, Els en Stefan deden het

Els had als kind al de droom om boerin te worden maar dacht dat het onmogelijk was. Els is geen boerendochter en erft dus geen land van haar ouders. Toch is het haar gelukt. Ze is nu boerin zónder eigen land.

Hoe begin je een boerenbedrijf als je geen land erft van je ouders? Els Hegger en Stefan Hanstede zetten samen de Mobiele Gaard op. Ze lenen meerdere stukjes land in de buurt van Lochem waar ze meer dan veertig soorten groente verbouwen en varkens en kippen houden. De varkens en kippen zijn hun eigendom, de grond waarop ze staan is dat niet. De uitleners van de grond krijgen een deel van de opbrengst.

'Ik deed niks met dat stuk grond'

Op die manier hebben Els en Stefan inmiddels 18 hectare grond bij elkaar gesprokkeld. Ze moeten de aanbiedingen van landeigenaren inmiddels afslaan. Eén van die landeigenaren is Frans de Steur. Hij houdt nu drie varkens. "Ik deed niks met dat stuk grond en wilde wel dat het een keer omgeploegd werd", vertelt hij.

De afspraak is dat Els en Stefan voor het voer zorgen en dat De Steur de varkens elke ochtend voert. "Dat is ontzettend leuk. Ik praat dan met ze en ze vinden het heerlijk als ik ze aai. Samen met mijn kleinkinderen beleef ik ontzettend veel plezier aan de varkens."

'Ik dacht dat je als boer minstens 80 hectare moest hebben'

Het boeren zonder land is één van de creatieve oplossingen van mensen die graag boer willen worden, maar die geen land erven. "Ik moest de gedachte aan bezit loslaten", vertelt Els. "Ik dacht dat je als boer toch minstens 80 hectare grond moest hebben, een flink aantal schuren en een tractor. Maar je kunt ook klein beginnen."

Er zijn meer mensen zoals Els en Stefan die graag boer willen worden. En gelukkig maar, want boeren worstelen met hun opvolging. Op de meeste boerderijen met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder staat geen bedrijfsopvolger klaar. Dat zou kunnen betekenen dat de komende tien jaar ruim vijftienduizend bedrijven zouden verdwijnen.

'Kinderen van boeren zien het geploeter van hun ouders'

"Kinderen van boeren zien het geploeter van hun ouders en willen zo'n leven niet. Ze willen ze niet meer opvolgen. Daarnaast worstelt de sector met een imagoprobleem", zegt Sietse Draaijer van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). "Het is dus noodzakelijk dat ook burgers boer worden."

Maar het is niet makkelijk om te starten als jonge boer zonder boerderij. "Burgers ondervinden vooral problemen als het gaat om grond, kapitaal en kennis", vertelt Draaijer. Inmiddels zijn er al meerdere initiatieven om deze mensen te helpen.

Datingplatform voor wannabe-boeren

Het NAJK kent het project 'boer zoekt boer', een soort datingplatform waar stoppers en wannabe-boeren aan elkaar gekoppeld worden. Ook het LTO begeleidt startende jonge boeren met hun project 'Startersboerderij.'

Ook het kabinet vindt de opvolging van belang. Het trekt 75 miljoen euro uit om jonge boeren te helpen die een agrarische bedrijf willen beginnen of overnemen. Van dat bedrag gaat 64 miljoen naar een garantiefonds voor deze starters.

'Boerderij overnemen is niet makkelijk'

Maar niet alles draait om grond en geld. Volgens Draaijer is ook begeleiding noodzakelijk. "Veel overnames gaan fout op communicatie en emotie." Draaijer kan er zelf over meepraten. Hij groeide op in een boerengezin en studeerde Internationaal Management op de Nyenrode Business Universiteit.

Een aantal jaar geleden kon hij de melkveehouderij van zijn tante overnemen. "Dat waren ingewikkelde gesprekken aan die keukentafel. Het gaat toch over iemands levenswerk. En over veel geld", vertelt hij.