Beveiliging van kunstbeurs Tefaf is een kwestie van afwegingen: 'Reken maar dat er volgend jaar detectiepoortjes staan'

Gisteren circuleerden er opeens bizarre beelden van de Tefaf kunstbeurs in Maastricht. Vier gewapende mannen sloegen op klaarlichte dag de vitrines in op zoek naar kostbare sieraden. En het is niet de eerste keer dat dieven dit evenement verstoren.

In onder andere 2008, 2010 en 2011 werd er voor honderdduizenden euro's gestolen van de kunstbeurs. Leen van der Plas van beveiligingsbedrijf SoSecure denkt dan ook dat er op het gebied van beveiliging winst te behalen valt.

'Het leek Peaky Blinders wel'

"Eerste wat ik zag, was dat hij daar met een moker stond te slaan. Ik dacht: hoe heeft hij die hamer binnengekregen?", vraagt Van der Plas zich hardop af.

"Het tweede wat ik zag was dat ze er allemaal hetzelfde uitzagen, het leek Peaky Blinders wel."

Uitvoerige planning

Ondanks de moeizame roof, denkt Van der Plas wel dat de criminelen voorbereid waren. "Ik vermoed dat zij daar niet voor de eerste keer waren. Dat betekent dat ze zich hebben voorbereid om daarheen te gaan om te kijken hoe die beveiliging in elkaar zit. Ze zullen daar niet 2 uur rondgelopen hebben met het idee: laat ik deze vitrine eens in gaan slaan."

Volgens Van der Plas werken dieven vaak volgens een bepaalde methode. "Wij noemen dat de criminele planningscyclus. Als eerste zal je moeten bepalen: wat ga ik stelen en waar is dat? Dan markeer je als het ware je doel."

Knullige uitvoering

De volgende stap is het verzamelen van informatie. "Je gaat ter plaatse kijken. Met die informatie ga je vervolgens een plan maken hoe je het gaat doen: hoe je moet lopen, hoe je moet vluchten, enzovoort," legt Van der Plas uit.

Ook worden spullen vaak zorgvuldig uitgezocht. "Je bedenkt wat je nodig hebt om in dit geval die vitrine in te slaan, zoals een hamer. Vervolgens kijk je of je met de hamer die je gekocht hebt heel snel het glas in kan slaan en of je die hamer op een goede manier naar binnen kan brengen, zonder gezien te worden. Daar zag ik wel wat knulligheid."

Beveiligers herkennen afwijkend gedrag niet

Knullig of niet, de dieven hebben in dit geval succesvol de moker binnen weten te smokkelen, zonder dat beveiligers wat doorhadden. "De vraag is of de beveiligers die daar staan afwijkend gedrag kunnen herkennen en of zij in staat zijn om dit gedrag te koppelen aan criminaliteit, zoals het inslaan van een vitrinekast of het stelen van kunst en antiek."

Daar gaat het volgens Van der Plas vaak fout. "Eigenlijk is het bijna altijd zo dat de beveiligers die daar staan er geen verstand van hebben."

Beveiliging is een afweging

In welke mate een evenement als Tefaf beveiligd wordt, hangt af van de ervaringen uit het verleden. "Zo'n organisatie maakt een afweging: hoe vaak is het voorgekomen?"

Er moet natuurlijk altijd beveiliging zijn op een kunstbeurs. Maar als er nooit een 'brute overval' als deze is geweest, wordt er volgens Van der Plas niet teveel in beveiliging geïnvesteerd. "Want dat is nog nooit gebeurd."

'Security is vaak een sluitpost'

De afweging wordt dus deels gemaakt vanuit een financieel oogpunt. "Security is vaak een sluitpost", legt Van der Plas uit. "Ze verdienen het geld niet met de beveiliging, maar met bezoekers van de Tefaf." De beveiliging is vooral aan kostenpost, vooral wanneer criminelen niet toeslaan.

Na de roof van woensdag moeten de bezoekers bij de volgende editie rekening houden met strengere maatregelen. "Reken dan maar dat er een X-ray en detectiepoortjes staan om tassen en mensen te fouilleren."

100 procent veiligheid bestaat niet

Toch kan ook bij toekomstige edities niet worden gegarandeerd dat criminelen en hun gereedschap geen weg naar binnen vinden. Volgens Van der Plas bestaat 100 procent veiligheid namelijk niet. "Dan moet je de deur dicht spijkeren, maar dan komen er ook geen bezoekers."

"De mens is van harte welkom, maar vormt ook het grootste risico", zegt hij. "Daar moet je een balans in zien te vinden."