Beter onderwijs begint op de pabo: 'Studenten beginnen vaak met een achterstand op taal -en rekenniveau'

Het onderwijs in Nederland staat onder druk. Om het tij te keren ligt er ook een verantwoordelijkheid bij de lerarenopleidingen, zoals de pabo. "We moeten kwalitatief goede docenten opleiden die de kinderen de bagage geven die ze nodig hebben."

Koen Steeman is teamleider en lerarenopleider bij de pabo van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN). Als het over de kwaliteit van het onderwijs gaat, ziet hij dat er sprake is van een vicieuze cirkel. "We zien dat studenten op de pabo steeds vaker beginnen met een achterstand op taal- en rekenniveau. Als wij dat niet repareren, leveren we leerkrachten af die niet het niveau hebben wat van hen verwacht wordt."

Niveau gaat hard achteruit

Afgelopen tijd kwam uit verschillende onderzoeken naar voren dat het lees- en rekenniveau van Nederlandse jongeren naar beneden gaat. Zo nam het percentage laaggeletterde leerlingen in tien jaar toe van 13 naar 33 procent. En het percentage laaggecijferde leerlingen is in vier jaar tijd gestegen van 16 naar 27 procent.

"Als we hier niet nu echt gaan ingrijpen, weet ik niet waar we eindigen", zegt hoogleraar leren en leerprocessen aan de Radboud Universiteit Anna Bosman.

Focus verloren

"Wat ik heel belangrijk vind, is dat we de focus zijn verloren", vervolgt Bosman. "Het onderwijs is bedoeld om kinderen te leren lezen, spellen en rekenen en heel veel kennis bij te brengen."

"Maar nu moeten scholen ook iets aan obestitas doen en leren hoe kinderen met geld en seksualiteit om moeten gaan. Al die dingen leveren een extra druk op het onderwijs, zodat ze hun kerntaak niet meer kunnen uitvoeren. En dat gaat echt ten koste van de leerprestaties van scholieren en studenten."

Cirkel doorbreken

Om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren ligt er volgens Steeman ook een rol bij de lerarenopleiding: "Wat we op de pabo kunnen doen is zorgen dat we kwalitatief goede leerkrachten opleiden die vervolgens kinderen de bagage geven die ze nodig hebben." Een vernieuwing van het onderwijs op de pabo is volgens de teamleider en lerarenopleider de oplossing.

Zeventig onderwijsprofessionals, waaronder Steeman, en tien studenten keken daarom naar de kwaliteit van de pabo en naar wat er anders kan. "Wij vroegen ons af hoe het kan dat we tien jaar geleden leerkrachten opleidden die kinderen taal- en rekenbekwaam naar de middelbare school lieten gaan en dat we nu merken dat dat verandert."

Nieuw curriculum

De HAN is de eerste Hogeschool die aan de hand van nieuwe wetenschappelijke resultaten een nieuw curriculum ontwikkelt voor de pabo. Want het huidige curriculum sluit niet goed genoeg aan op wat het werkveld vraagt, zegt Steeman.

"Wat wij als eerste in ons nieuwe curriculum gaan doen is inzetten op de eigen vaardigheid van studenten. Denk hierbij aan een goede vertaalslag maken naar hoe je op een laagdrempelige manier vakken zoals rekenen en taal kunt uitleggen."

Duidelijkere lijn

"Het gaat vooral over het lesgeven zelf. We weten inmiddels wat werkt, hoe je een goede instructie moet geven en dat we onvoldoende aan onze studenten meegaven. We zetten daar nu de volle bak op in."

Een duidelijkere lijn van pedagogiek, didactiek, taal en rekenen moet dan centraal staan. "Kortom: de basis op orde. Later, als de studenten deze vakkennis bezitten, gaan we de verdieping in. Dan leren we hen bijvoorbeeld thematisch te werken."

Stijging in aanmeldingen

De pabo bij de HAN ziet, ondanks de angsten voor een toekomstige hoge werkdruk, het aantal aanmeldingen toch nog groeien. "We zitten nu op 7 á 8 procent meer aanmeldingen dan vorig jaar. We zien dat ons verhaal aanslaat bij de studiekiezer en dat is goed", vertelt Steeman.

Hij vervolgt: "We leggen de lat hoog en we gaan voor kwaliteit. Iedereen mag trots zijn op het leraarschap, maar tegelijkertijd is het ook hard werken. Gelukkig hebben veel studiekiezers steeds meer zin om leraar te worden."