Ben ik wel een echte man? Daar krijg je volgens Ton pas antwoord op als je je gevoelens deelt

Vrouwen werken aan persoonlijke groei en praten met elkaar, mannen lijken dat niet te kunnen. Volgens Ton van der Kroon creëren die een soort 'schijnmannelijkheid", met soms grote gevolgen. "We worden als man in het leven gegooid, maar wat moet je doen?"

Eigenlijk was Ton van der Kroon ooit op zoek naar een vaderfiguur, een 'oude wijze man bij wie ik terecht kon om me iets te vertellen over het leven'. Het is een behoefte die hij bij veel mannen zag. "Als je kijkt naar leiders als Trump en Boris Johnson, dan denk je: 'Ja dat zijn eigenlijk jongetjes die met heel veel bravoure hun best doen'. Hadden ze leren omgaan met hun man-zijn, dan had het er wat Ton Betreft heel anders voor ze uitgezien. Bij hem werkt het in ieder geval.

Moet je leren om man te zijn? Dat ben je toch al?

Dat is zo, maar er is toch een soort stap van jongen naar man, waarbij je vragen hebt over het leven. Waar je denkt: 'Hoe doe ik dat?' Dat zijn hele fundamentele zaken zoals liefde, carrière maken en seksualiteit. Ik denk dat we daar vaak te makkelijk overheen stappen. Als man ga je dan maar iets doen.

Je gaat voldoen aan de verwachtingen van de samenleving van je ouders. Maar wat je echt wil in het leven, om dát uit te vinden daarvoor is vaak een crisis nodig, Bijvoorbeeld als je ouder wordt of je als je een burn-out hebt. Eigenlijk zou het mooi zijn om dat eerder te doen.

Dat mannenwerk, hoe gaat dat dan in zijn werk?

Een van de cruciale dingen die ik ontdekt heb dat is een oefening waarbij je als mannen in een cirkel gaat zitten, en dat heet de vader zoon cirkel. Dan gaan we in een kring zitten en dan ga ik achter iemand zitten en dan vraag ik wat is de band met je vader? Hoe zag die er uit? Wat dan vaak gebeurt, is dat blijkt dat er dan een hele hoop pijn en verdriet bij zit dat hebben we weggestopt.

Of we komen dan in conflict met partners of bazen, en daar zit heel vaak het gemis van een vader onder. Dus ik breng mannen eigenlijk naar: 'Ga eens voelen of je je vader hebt gemist', en heel vaak is daar het antwoord op: 'Ja'. En daar zitten een hele hoop emoties onder.

Waarom is persoonlijke groei voor een man lastiger?

Ik denk omdat wij geleerd hebben niet zo snel over emoties te praten, je emoties niet zo snel te laten zien en de moeilijkere dingen vermijden. Wat krijg je dan? Een soort isolatie, je sluit je zelf meer op je trekt je terug. Terwijl vrouwen over alles praten. Mannen hebben daar meer moeite mee. Die gaan wel naar de kroeg of naar het voetbal maar om het echt te hebben over essentiële dingen is eigenlijk heel lastig.

Toch denk ik dat we dat nodig hebben dat je gewoon met goeie vrienden of met een aantal mannen samen te gaan zitten en te vragen hoe kijk jij daarnaar of hoe voelt dat? Hoe zie jij dat in het leven? Dat is voor mannen ingewikkelder omdat we het niet geleerd hebben. Er is geen verband of een broederschap, zoals we die uit oudere natuurvolken en stammen wel kennen. Van oudere mannen die met elkaar rond het vuur gaan zitten en de hele nacht praten over wat er speelt.

'Man zijn', dat leer je toch van je vader?

Ik ontdekte bij 90 procent van de mannen dat als je vraagt: 'Wie is jouw vader, wat is hij voor man?', dat ze dat eigenlijk niet weten. Dus wij leven eigenlijk met een generatie afwezige vaders, en wat krijg je dan? Verloren zonen.

Die zonen weten niet wie die man is. Hoe denkt hij? Wat voelt hij? Je wordt opgevoed door je moeder en krijgt dus de beelden van je moeder over wat man zijn is. Maar eigenlijk weet je niet wat het is om man te zijn Omdat vaak die vader afwezig is geweest.

En waar leidt dat toe?

We vinden allemaal wel een manier om te overleven. Dan krijg je vaak een soort 'buitenkant-mannelijkheid', zoals hard je best doen, goed er uit zien. Maar als het dan moeilijk wordt, een scheiding of een burn out, dan zit je opeens zonder antwoorden. Dus creëren we een soort schijnmannelijkheid.

Als je kijkt naar leiders als Trump en Boris Johnson, dan denk je: 'Ja dat zijn eigenlijk jongetjes die met heel veel bravoure hun best doen'. Als zij hadden geleerd met hun man-zijn om te gaan had het er misschien heel anders uit gezien. Maar daar gaat onze wereld nu aan ten onder. We missen een dieper besef van wat mannelijkheid is en waar dat voor staat.

Dragen we, omdat we het niet weten, een verkeerd soort mannelijkheid uit?

Ja. Als je niet goed weet wie je zelf bent dan heeft dat gevolgen voor de wereld om je heen. Als je je eigen angst of je eigen pijn niet kent dan ga je dat snel projecteren op iemand anders, of op een andere groep. Ik denk bijvoorbeeld onze hele angst voor de Islam heel erg te maken heeft met een diepe angst in onszelf.

Als je dat niet terug kan koppelen dan creëer je een vijand buiten je en dan richt je daar je pijlen op. Dus het vraagt innerlijk werk om te kunnen gaan met je eigen angsten, de dingen waar je moeite mee hebt.

De 'boze witte man' is dat niet eigenlijk de 'bange witte man'?

Ja dat is zo. Ik kom er zelf ook altijd achter dat als ik ergens heel boos over ben, dan zit daar meestal angst onder. En het is vaak lastig om die vertaalslag te maken. Het is makkelijker om boos te zijn en veel moeilijker om te erkennen dat je ergens bang voor bent.

Zijn mannen bezig met een inhaalslag?

Ik denk het wel, maar het gaat vaak stiller. Bij vrouwen zie je een hele andere weg. Die moesten juist knokken en terrein veroveren vanuit die ondergeschikte positie en zijn veel meer in de actie gegaan om hun plek in te nemen.

Mannen moeten juist vanuit de plek die ze al hebben even teruggaan. 'Hoe zit ik er eigenlijk zelf bij, wat doen wij als mannen?' Die weg is niet zo glorieus voor mannen. Je wil liever heldhaftig vooroplopen dan een stap terug doen. Maar ik zie wel dat er het een en ander gebeurt. En dat is ook nodig,

Je doet dit nu 30 jaar, hoe zie je de ontwikkeling?

Die gaat heel traag. Maar ik zie wel dat de behoefte toeneemt en dat het iets normaler wordt, Toen ik in de jaren 90 begon met mannenwerk, was of het gesprek binnen 1 minuut voorbij. Mannen keken me meewarig aan en zeiden dan: 'Ben je homoseksueel geworden of zo?' Heel verward.

Nu merk je dat het normaler is. Iedereen doet wel eens iets met coaching en iedereen is wel eens in therapie geweest of daarmee in aanraking geweest. Het beeld dat als je met elkaar ergens over gaat praten, je dan zwaar in therapie moet is er wel af.

Is de andere weg een vlucht naar voren in karikaturaal mannengedrag?

Ja. In Nederland zie je dan de 'Thierry Baudet-man', die bijna een soort karikatuur is van een soort corpsstudent die zich zelf overschreeuwt. Die met heel veel woorden en bravoure eigenlijk maskeert dat er heel veel onder zit wat nog niet okay is. Dus we moeten die weg naar binnen gaan. Een lastige weg, maar als je met elkaar bent, is het heel goed te doen.