Dronken op de fiets na een avondje uit? Doe het niet, waarschuwen artsen van de spoedeisende hulp. Jaarlijks lopen 2.000 dronken fietsers ernstig hersenletsel op na een valpartij. En dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van 10 jaar geleden.
"We zien mensen die zo hard op hun hoofd vallen dat ze een bloeding hebben waarbij ze geheugenproblemen krijgen of uitval van een arm of een been", waarschuwt arts David Baden van het Diakonessenhuis in Utrecht en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulpartsen.
Eenzijdige ongevallen
Gemiddeld komen er per week veertig dronken fietsers met hersenletsel op de spoedeisende hulp terecht. Opvallend vaak gaat het om eenzijdige ongevallen. Volgens Baden is er meer bewustzijn nodig over de gevaren van fietsen als je een slok op hebt.
"Met de BOB-campagne hebben we gezien dat steeds minder mensen in de auto stappen met alcohol op." Datzelfde zouden we ook met fietsen moeten hebben, vindt de arts.
Gevaar wordt onderschat
"We zijn ons niet bewust van het gevaar van fietsen met alcohol op", ziet hij. "Je gaat er onterecht vanuit dat dronken fietsen minder gevaarlijk is dan autorijden. Ik heb het zelf in het verleden ook gedaan en toen heb ik het gevaar ook onderschat."
Terwijl de lichamelijke gevolgen groot kunnen zijn, benadrukt Baden. "Als je valt met alcohol op, dan loop je vier keer zoveel kans op hersenletsel dan zonder. Dat letsel gaat van een hersenschudding die weer over gaat tot aan ernstige en blijvende problemen."
'Overal bloed en losse tanden'
Dat een toenemend aantal mensen dronken van hun fiets valt, is niet alleen te zien op de spoedeisende hulp. Vadym is boa in de Amsterdamse uitgaansgebieden en ziet regelmatig de gevolgen van valpartijen die veroorzaakt worden door overmatig alcoholgebruik.
"Ik heb meegemaakt dat mensen helemaal out waren omdat ze zo hard op hun hoofd waren gevallen", vertelt hij. "Overal bloed en losse tanden. De ambulance moet erbij komen en dan hoop ik maar dat die mensen goed herstellen."
Amper handhaving
Veel mensen weten niet dat je zelfs strafbaar bent wanneer je na meer dan twee glazen alcohol op de fiets stapt. Er wordt dan ook amper op gehandhaafd. Uit antwoorden van het Openbaar Ministerie blijkt dat er de afgelopen 5 jaar gemiddeld zestig à zeventig bekeuringen per jaar worden uitgeschreven aan dronken fietsers.
Boa's waarschuwen wel, maar boetes uitdelen kan alleen de politie doen, zo vertelt Vadym. "Als we mensen dronken op de fiets zien zitten, adviseren we ze om niet verder te fietsen. Maar de ervaring leert dat ze dan soms verderop weer opstappen."
Bekeuring van 200 euro
In principe handhaaft de politie niet op dronken fietsen, maar als je als fietser betrokken raakt bij een ongeval moet je verplicht blazen. Als je dan meer dan 0,54 promille in je bloed hebt, dan ben je strafbaar en kan je een bekeuring krijgen van 200 euro.
De politie kan je rijbewijs niet innemen als je dronken op de fiets wordt aangehouden. Dat kan alleen bij gemotoriseerde voertuigen. Wel kan je een rijontzegging krijgen die enkele uren geldt.
Je kan als dronken fietser ook veroordeeld worden, bijvoorbeeld als je iemand achterop je fiets meeneemt en aangereden wordt.
'Net zo goed de auto kunnen pakken'
Dat mensen niet weten dat dronken fietsen strafbaar is, blijkt ook bij een rondgang langs Amsterdamse kroegen. Weinig mensen nemen de waarschuwing serieus. "Mag dat niet? Oh, dan had ik net zo goed de auto kunnen pakken," grapt een aangeschoten Amsterdammer. Dan serieus: "Dan ga ik maar lopen, of met de taxi of de bus."
Een paar feestvierende vrouwen moeten hard lachen wanneer ze horen dat je na meer dan twee glazen alcohol eigenlijk niet meer mag fietsen. "Nou, we hebben wel tien glazen op. Ons hotel is hier 5 kilometer hiervandaan. We gaan netjes lopen hoor", roepen ze vlak voordat ze op de fiets stappen en zwabberend naar hun slaapplaats rijden.
'Voelen ons onoverwinnelijk op de fiets'
Verkeerspsycholoog Matthijs Dicke-Ogenia verkeerspsycholoog is niet verbaasd dat we massaal aangeschoten op de fiets stappen. "We zijn in Nederland gewend om veel te fietsen. We voelen ons onoverwinnelijk op de fiets. Je wil met alcohol niet in de auto stappen en dan is de fiets het eerste idee dat in je opkomt. En het geeft je ook de meeste vrijheid."
En de risico's zien we volgens hem dan minder: "Om goed te kunnen fietsen moet je tussen de lijnen blijven, niet in de berm terecht komen, balans houden en goed opletten. En dat zijn nou net de dingen waar alcohol invloed op heeft."
Meer opdraaien voor de schade
Naast het fysieke risico is er ook nog het juridische risico dat je loopt wanneer je fietst met een te hoog alcoholpromillage, vertelt Dicke-Ogenia. "Je loopt ook risico om meer schuldig bevonden te worden aan een ongeval." Volgens hem is een fietser juridisch gezien minder schuldig dan een automobilist, ook al is de fietser de veroorzaker, 'maar als je alcohol op hebt dan wordt daar op een andere manier naar gekeken en ben je meer aansprakelijk'.
Dat betekent dat je financieel geraakt kan worden wanneer je dronken een ongeluk veroorzaakt op je fiets. "Dat pleit de automobilist in zo'n geval meer vrij en dan moet jij meer opdraaien voor de schade die veroorzaakt is. Je wordt persoonlijk aansprakelijk gesteld."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.