Apothekers maken zich zorgen om tekort aan antibiotica voor kinderen: 'Je kan niet geven wat het beste is'

Er is een groot tekort aan antibiotica voor kinderen in Nederland. Dat betekent dat er aan patiënten steeds vaker 'nee' moet worden verkocht of dat alternatieven worden gebruikt. "Apothekers nemen het soms zelfs mee van een vakantieadres."

Apotheken hebben al langer te maken met een geneesmiddelentekort. Het grootste probleem nu is een tekort aan antibiotica voor kinderen en baby's. In tegenstelling tot andere geneesmiddelen is het lastig om voor antibiotica een alternatief te vinden.

Naar andere apotheken rijden

Apotheker Erik van Tuin merkt veel van het tekort. ''Ik had dit weekend dienst en ik zat helemaal zonder 'kuurtjes'. Dan moet je maar naar een andere apotheek rijden en daar kuurtjes vandaan halen, omdat die nog wel wat hebben", vertelt hij. Voorzitter van apothekersorganisatie KNMP en apotheker Aris Prins herkent dat beeld. ''Je moet collega's bellen, maar ik ken ook collega's die op vakantie waren en vanaf vakantieadres wat hebben meegenomen."

Het onderling uitwisselen van antibiotica tussen apotheken is een doekje voor het bloeden. Want de tekorten blijven, en aangezien antibiotica van levensbelang kan zijn, moeten de apothekers met alternatieven komen.

Sterker middel dan nodig

''In het geval van kinderantibiotica, is het alternatief een middel dat veel sterker werkt, meer bijwerkingen geeft en een andere dosering heeft", legt apotheker Van Tuin uit. "In principe ga je daar het kind mee overbehandelen. Dus je geeft een veel sterker middel dan wat de dokter voorschrijft.'' Een situatie die verre van ideaal is.

De oplossing volgens Prins is om met oplostabletten te proberen de juiste dosis te geven. "Maar je zit met miligrammen en millimeters te rekenen voor kinderen. En echt vanuit een tablet een oplosmiddel maken, is lastig. Het gaat met kunst- en vliegwerk."

Kinderen pillen laten slikken

Zo wordt er voor kinderantibiotica in drankvorm wel eens wat anders verzonnen. ''Dan wordt geprobeerd of de kinderen toch capsules kunnen slikken. En soms wordt er ook een drankje gemaakt vanuit een infuus ampul.''

Dat is ook makkelijker gezegd dan gedaan zegt Prins. Er zijn namelijk veel afwegingen die worden gemaakt voordat een apotheker een alternatief kan meegeven. ''In dit geval moet je natuurlijk echt wel kijken of je de juiste dosering hebt, wat het gewicht van het kind is en hoe oud het kind is. Niet elk kind kan een oplostablet slikken."

Wie lost het op?

Dan is de vraag: wie moet dit oplossen? Het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) moet zorgen dat iedere Nederlander toegang heeft tot goede geneeskunde. Maar ook verzekeraars spelen hierin een rol, die betalen namelijk de medicatie die de apothekers aan patiënten uitreikt.

''Het ministerie draait aan de knoppen", zegt Prins. "Maar de verzekeraars hebben antibiotica in hun voorkeursbeleid zitten.'' Het voorkeursbeleid houdt in dat sommige medicijnen hetzelfde werken, maar verschillen in prijs. In dat geval vergoeden de verzekeraars het goedkoopste medicijn.

'Rek is eruit'

Volgens Prins moet de keuze voor geneesmiddelen gebaseerd zijn op toegankelijkheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, kwaliteit en veiligheid. "We zitten in Nederland wel heel erg naar die betaalbaarheid te kijken en dat is op zich niet erg. Maar de rek is eruit en dat merk je. Het zorgt ervoor dat de beschikbaarheid enorm in de knel komt.''

Apotheker Van Tuin hoopt op een oplossing. "Wat mij zorgen baart, is dat je niet kan afleveren wat het beste voor de patiënt is. In dit geval gaat het dan om kinderen, dus dan vind ik dat je extra voorzichtig moet zijn."

Geen duidelijk beeld

Zorgverzekeraars Nederland laat in een reactie weten geen duidelijk beeld te hebben van het tekort op antibiotica specifiek voor kinderen. Die tekorten worden namelijk niet gemeld bij Zorgverzekeraars Nederland.

Verder zeggen ze dat er in het algemeen al langer tekorten zijn en dat daar meerdere oorzaken voor zijn. Op veel van die oorzaken hebben zorgaanbieders en zorgverzekeraars weinig invloed. Toch nemen ze wel maatregelen. Zo kunnen er tussentijdse prijsaanpassingen komen, zodat een duurder geworden medicijn toch kan worden vergoed.