Amerikaanse tiener verslaapt zich, vergeet jas, maar wint toch Olympisch goud
Het verhaal van de 17-jarige Amerikaanse snowboarder Red Gerard krijgt veel aandacht. Hij versliep zich voor zijn Olympische wedstrijd, omdat hij de avond ervoor te lang naar Netflix had gekeken. Mede-atleet Kyle Mack maakte hem wakker, en Gerard arriveerde nog maar net op tijd bij de start. Daar bleek dat hij zijn officiële wedstrijdjas was vergeten. Maar daar was Mack weer: hij gaf zijn jas aan Gerard, en die kon toch van start. Geloof het of niet, hij haalde uiteindelijk een gouden medaille!
Er ontstond nog wel even wat gedoe vanwege zijn woordgebruik. Want nadat duidelijk was dat hij goud had gewonnen, zei hij 'holy fuck!' De NBC zond dat uit zonder censuur en de commentatoren verontschuldigden zich daarna voor zijn taalgebruik.
Maar, het is hem ongetwijfeld vergeven want door dit verhaal, en het feit dat hij de eerste gouden medaille voor de VS heeft gehaald deze Spelen, is Red Gerard op dit moment dé Amerikaanse sportheld.
Glastuinbouw Nederland waarschuwt dat er steeds meer kassen komen met alleen zonnepanelen en geen teelt: 'Dan is het gewoon een zonnepark'
Het aantal kassen zonder teelt, maar mét zonnepanelen op het dak groeit snel. Belangenbehartiger Glastuinbouw Nederland slaat alarm en wil voorwaarden aan subsidies. Binnenkort ligt 5 procent van de kassen vol, maar kan er volgens hen bijna niets groeien.
Subsidies voor verduurzaming - zoals de Stimulering Duurzame Energieproductie subsidie voor bedrijven - zorgen er volgens Glastuinbouw Nederland voor dat een paar grote energiebedrijven kassen opkopen van tuinders of hun dak voor langere tijd huren. Het dak van de kassen komt vervolgens vol met panelen te liggen, waardoor er van echte glastuinbouw nauwelijks meer sprake is.
'Gewoon zonnepark met glaswanden'
"Voor ons zijn het energiecentrales. En de praktijk laat het ook zien", zegt Dominique Van der Hoeven van Glastuinbouw Nederland. Hij is beleidsspecialist Ruimtelijke Ordening en zijn organisatie houdt zich bezig met belangenbehartiging voor ondernemers in de glastuinbouw.
"Er groeit niks, maar er wordt wel energie opgewekt", merkt hij op. "Op papier lijkt het dan nog een kas, maar feitelijk is het gewoon een zonnepark met glaswanden. Er wordt zo grond onttrokken aan de glastuinbouw".
Duizend voetbalvelden
In totaal ligt er volgens Glastuinbouw Nederland nu zo'n 100 hectare aan kas-daken volledig vol met zonnepanelen. Voor nog eens 400 hectare is volgens hen subsidie verstrekt.
Daarmee zou uiteindelijk 500 hectare - zo'n 5 procent van het Nederlandse kasoppervlak - worden ingezet voor zonneprojecten. Dat staat ongeveer gelijk aan duizend voetbalvelden.
Info
Wat is de SDE-subsidie?
De Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) is een subsidieregeling van de overheid om duurzame energieopwekking te stimuleren. Bedrijven krijgen hiermee een vaste vergoeding voor opgewekte energie. Is de marktprijs lager dan die vergoeding, dan vult de overheid het verschil aan. Op deze manier wordt investeren in duurzame energie aantrekkelijker gemaakt.
De toegezegde maximale subsidies hoeven dus niet volledig te worden uitgekeerd, het is een soort prijsgarantie voor bedrijven die in zonne-energie investeren.
De SDE-subsidies worden verstrekt door de de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Zij laat weten dat de subsidie bedoeld is voor het stimuleren van duurzame energieproductie. Een voorbeeld daarvan is de plaatsing van zonnepanelen op het dak van een woning, gebouw of kas.
Voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak van een bestaand gebouw of object zijn volgens de RVO meestal geen aanvullende vergunningen vereist. Mocht het zo zijn dat de subsidieaanvrager niet de eigenaar is van de locatie, dan moet er een schriftelijke toestemming van de eigenaar voor de plaatsing van de zonnepanelen worden toegevoegd aan de aanvraag.
Volgens de RVO wordt tijdens de aanvraag gevraagd of de zonnepaneelinstallatie met de bestaande vergunningen kan worden gerealiseerd. Als de aanvrager antwoordt dat er geen aanvullende vergunningen nodig zijn, wordt er verder geen onderzoek gedaan. De gemeente geeft omgevingsvergunning af en is verder verantwoordelijk voor de handhaving daarvan.
Protium, Trio Investment en DSG
Een paar energiebedrijven spelen een grote rol in deze markt: Protium, Trio Investment en De Schoenmakers Groep (DSG). DSG zegt zelf zo'n zes kassencomplexen met zonnepanelen op het dak te hebben, waarvan het complex in het Limburgse Velden één van de grootste van Nederland is. Dertig voetbalvelden vol met zonnepanelen liggen daar op het dak van de kassen. Het immense kascomplex staat er pas een paar jaar.
Duurzame klimaatcellen
DSG-eigenaar Maurice Schoenmakers zegt te begrijpen dat er gedacht wordt dat er niet tot nauwelijks teelt plaatsvindt in zijn kassen, maar hij wijst erop dat zijn bedrijf bezig is met de ontwikkeling van 'vertical farming'. Daarbij wordt in zogenaamde klimaatcellen groente en kruiden verbouwd onder gecontroleerde omstandigheden.
Volgens hem is er hierdoor geen gas meer nodig bij het telen, wordt er veel minder water verbruikt en is de groente pesticidenvrij. Hij wil op termijn de stroom van de tienduizenden panelen gaan gebruiken voor deze nieuwe vorm van teelt.
Juridische strijd
Maar de gemeente Peel en Maas vindt de ontwikkelingen allemaal te langzaam gaan. Ze zien de kassen als energiecentrales zolang er weinig tot geen teelt plaatsvindt. Al jarenlang wordt hier een juridische strijd over gevoerd.
"Op zich vind ik het niet onwenselijk dat er ook op tuinbouwkassen zonnepanelen worden geplaatst", zegt burgemeester Bob Vostermans. "Alleen moeten die wel ondergeschikt zijn aan de hoofdactiviteit. Bij een tuinbouwkas is dat natuurlijk de teelt van groenten, fruit of planten. De zonne-energie moet er ondersteunend aan zijn."
'Al 800.000 euro geïnvesteerd'
Schoenmakers begrijpt niets van de houding van de gemeente. "Zij weten wat onze ambities zijn. Zij zijn hier komen kijken, wezen controleren en ze hebben de klimaatcellen gezien."
"Alleen al in deze vier klimaatcellen hebben we 800.000 euro geïnvesteerd", gaat hij verder. "Dat doen we niet om de gemeente over de bol te aaien, maar om iets moois te laten zien en de uitrol van een supermooi project te realiseren." Schoenmakers zegt dit jaar al klimaatcellen met daadwerkelijke productie in zijn kassen te kunnen plaatsen.
Miljoenen euro's aan subsidies
DSG zegt zelf geen precieze cijfers te kunnen leveren op dit moment. Maar in totaal hebben bedrijven gelieerd aan het energiebedrijf - volgens berekeningen van Glastuinbouw Nederland en op basis van openbare cijfers - bijna 100 miljoen euro aan SDE-subsidies toegekend gekregen.
Deze subsidies waren voor zonnepanelen op kassen. En alleen al voor de kas in Velden zou het om maximaal 33 miljoen euro gaan. Het gaat in dit geval om maximale subsidies die over een periode van 15 jaar toegekend worden, om de operationele kosten van een project te dekken. Het subsidiebedrag wordt jaarlijks bepaald en is afhankelijk van de stroomprijzen van dat jaar. Het kan dus ook een stuk lager uitvallen, benadrukt DSG.
Strengere voorwaarden?
Maar Glastuinbouw Nederland zegt dat er gekeken moet worden naar de voorwaarden voor die subsidies. Ze vinden dat dit soort projecten de verduurzaming van de sector frustreren en schaarse productiegronden worden onttrokken.
Er moeten voorwaarden worden gesteld aan de subsidies, zegt Van der Hoeven. "Je kunt in de subsidievoorwaarden beperkingen opnemen en zo zorgen dat professionele kassen niet meer vergunningsvrij vol gelegd kunnen worden."
'Bestemmingsplan is leidend'
De brancheorganisatie van zonne-energiebedrijven, Holland Solar, benadrukt dat het bestemmingsplan leidend is. In oude kassen waar niet meer geteeld wordt en waarin bijvoorbeeld alleen caravans worden gestald, moeten zonnepanelen op het dak geen probleem zijn, zeggen zij.
"Maar als het bestemmingsplan zegt: glastuinbouw, dan moet er ook daadwerkelijk worden geteeld. Dat kan op een intensieve manier, maar ook minder intensief", reageert directeur Wijnand van Hooff.
Nieuwe ontwikkelingen
Van Hooff wijst verder ook op innovaties binnen de branche, zoals lichtdoorlatende zonnepanelen.
"Er is een project bij Wageningen Universiteit waarin zonnecellen alleen delen van het lichtspectrum opvangen die planten niet gebruiken. Daar wordt nog aan gewerkt."
Per situatie bekijken
In een reactie laat het ministerie van Klimaat en Groene Groei weten dat 'het per situatie verschilt of zonnepanelen op kassen geplaatst mogen worden en of dit wenselijk is'. "Er zijn ook situaties waarbij er nog wel teelt kan plaatsvinden, bijvoorbeeld voor de kweek van jonge plantjes met ledverlichting." Ook geeft het ministerie aan nog in gesprek te gaan met de sector.
Over de SDE-subsidie zegt het ministerie dat het aan de aanvrager zelf is om na te gaan of het installeren van zonnepanelen op het kasdek is toegestaan volgens de verleende vergunningen en het bestemmingsplan. "RVO wijst hier ook expliciet op in hun voorlichting. Indien dat niet het geval is en de productie van elektriciteit wordt stilgelegd vervalt de subsidie. Het is dus belangrijk dat aanvragers dit vooraf goed uitzoeken."