Normaal gesproken kost het Brussel 136 dagen om een handelsakkoord goed te keuren, maar met brexit moet het misschien in één dag. Volgens brexit-rapporteur Kati Piri is de deadline al zo dichtbij, dat het eigenlijk te laat is om een deal door te voeren.
De gevolgen daarvan? "Zelfs áls de deal nu gesloten wordt, kunnen we korte tijd in een no deal-scenario terechtkomen", zegt Piri. Zondag werd de deadline voor een handelsdeal tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk opnieuw verschoven, maar de definitieve deadline komt nu wel heel dichtbij. Als er op 1 januari geen overeenkomst ligt, volgt een no deal brexit.
Irritatie in Europees Parlement
De Britse premier Boris Johnson en EU-president Ursula von der Leyen meldden na een overleg gisteren tot het uiterste te willen gaan om nog tot een deal te komen. Stel dat dat de komende weken nog lukt, dan moeten ook het Europees Parlement en het Britse Lagerhuis nog goedkeuring verlenen. Maar PvdA-europarlementariër en brexit-rapporteur voor het Europees Parlement Piri is bang dat het daarvoor al bijna te laat is.
"Normaal gesproken doet het Europees Parlement er gemiddeld 136 dagen over om een handelsakkoord goed te keuren, nu worden we geacht om - als er een deal komt - dat op 28 of 29 december snel op één dag te doen. Daar is veel irritatie over in het parlement", zegt Piri. Als brexit-rapporteur wordt zij regelmatig bijgepraat door EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier.
Brexit
Het Verenigd Koninkrijk stapte op 31 januari 2020 formeel uit de Europese Unie, toen was brexit dus al een feit. Nu wordt er onderhandeld over een handelsovereenkomst die per 1 januari moet ingaan. Als er met de jaarwisseling geen handelsdeal is, betekent dat invoertarieven voor goederen aan beide zijden en mogelijk helemaal geen toegang tot de Britse wateren voor Europese vissers.
Deadline komende vrijdag
Een stemming eind december is volgens Piri alleen nog mogelijk als er vóór komende vrijdag nog een handelsakkoord gesloten wordt. "Het akkoord telt 700 pagina's. Alles moet vertaald worden en wij moeten alle juridische teksten krijgen. Wij vragen ons af of er dan genoeg tijd is voor parlementariërs om zich voor te bereiden op de stemming."
Volgens Piri overweegt het Europees Parlement door dit tijdsgebrek om een stemming voor 1 januari over een mogelijk akkoord uit te sluiten. "Dat kan in twee scenario's: of we komen na de jaarwisseling toch kort in een no deal-scenario terecht totdat het Europees en het Brits parlement goedkeuring hebben verleend. Of het handelsakkoord wordt ingevoerd met alleen de instemming van de regeringsleiders, het Europees en Brits parlement stemmen er in januari over en kunnen het dan nog terugdraaien."
Noodmaatregelen no deal
Al deze scenario's gaan ervan uit dat er toch nog een deal gesloten wordt. Volgens Piri zijn zowel de EU als de Britse premier Boris Johnson niet van plan om van de onderhandelingstafel weg te lopen. Beide partijen willen niet de schuld krijgen van een no deal brexit. Dat kan ervoor zorgen dat ze tot 31 december door blijven onderhandelen.
"Toch moet er in de laatste dagen van december besloten worden of er onderhandeld gaat worden over de noodmaatregelen", zegt Piri.
Britse vliegtuigen moeten nog kunnen landen in Europa
Want als er geen deal komt, moeten bepaalde maatregelen wel worden ingevoerd om ervoor te zorgen dat er na 1 januari nog wel Britse vliegtuigen op Europese bodem mogen landen en er vrachtwagens de grens over mogen. Maar over die noodmaatregelen moet óók nog onderhandeld worden.
Zo stelt de EU voor om in het geval van no deal, de Europese vissers nog 12 maanden in de Britse wateren te laten vissen zoals ze nu doen. Voor het Verenigd Koninkrijk, dat soevereiniteit over de eigen wateren wil, is dat onbespreekbaar.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.