Mantelzorgers hebben moeite met de hoeveelheid regels en instanties waar ze mee te maken krijgen. Mantelzorgmakelaar Truus Broek-Godlieb, zelf ook mantelzorger, herkent dit en helpt mantelzorgers die door de bomen het bos niet meer zien.
Truus meldde zich in de chat van EenVandaag. "Veel mensen weten niet dat mantelzorgmakelaars bestaan, terwijl steeds meer zorgverzekeraars onze hulp vergoeden."
Alles opnieuw regelen
Truus weet uit eigen ervaring hoe ingewikkeld het regelen van zorg kan zijn. In 2017 werd ze mantelzorger van haar man. Die kreeg dementie en kon op een gegeven moment niets meer zelfstandig.
"In het regelen van zorg werd ik gelukkig door verschillende instanties een eindje op weg geholpen", vertelt Truus. "Maar toen ik ging verhuizen, moest ik alle zorg die ik net had geregeld opnieuw aanvragen."
'Zo werkt dat niet in Nederland'
Truus en haar man verhuisden van Valkenswaard naar Eindhoven, 10 kilometer verderop. "Ik dacht dat de dagbesteding van mijn man gewoon door kon blijven gaan. Maar zo werkt dat niet in Nederland."
In Valkenswaard had ze de dagbesteding geregeld via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In Eindhoven moest dat via de Wet langdurige zorg (Wlz).
Telkens opnieuw het wiel uitvinden
Op goed geluk vulde Truus alle papieren in, maar makkelijk was dat niet. "Het mantelzorgen zelf is al zwaar. Je staat altijd 'aan' en raakt emotioneel uitgeput door de zorgen om en de zorg voor je dierbare. Als je dan ook nog te maken krijgt met allerlei regelingen waar je nog nooit van hebt gehoord, vraagt dat veel van je."
Dit moet anders, was Truus haar conclusie. "Ik wilde niet dat andere mensen in eenzelfde soort situatie terecht zouden komen, waarin ze helemaal alleen de weg zouden moeten zoeken. Het is onnodig en frustrerend dat iedereen telkens opnieuw het wiel moet uitvinden."
Wat doet een mantelzorgmakelaar?
Truus raakte geïnspireerd door de mantelzorgmakelaar die ze zelf in de arm had genomen. Ze zocht uit hoe zij ook dit beroep kon gaan uitoefenen, volgde een post-hbo-opleiding en ging aan de slag.
"Als mantelzorgmakelaar ben ik er om het leven van de mantelzorger makkelijker te maken", vertelt Truus. "Ik ben er dus niet per se voor degene die zorg nodig heeft, maar voor degene die zorg geeft en regelt. Dat is nodig. Want als die persoon wegvalt, wat dan?"
Hoe regel ik een scootmobiel?
Meestal opent ze het gesprek met de vraag: wat kan ik doen om het voor jou makkelijker te maken? "Mensen hebben dan vaak een heel verhaal dat ze kwijt willen. Ze moeten even stoom afblazen, en dat is prima."
Daarna probeert Truus de hulpvraag concreet te maken. De ene keer is dat 'hoe regel ik een scootmobiel?' de andere keer 'hoe regel ik speciaal onderwijs voor mijn vier kinderen met autisme?', vertelt ze.
Wlz-indicatie
De hulpvraag die Truus het meeste krijgt is of ze kan helpen bij een aanvraag voor een zogeheten Wlz-indicatie. "Daarvoor moet je een formulier invullen, rapporten van artsen verzamelen om alles te onderbouwen. En er moet een toets worden gedaan om te bepalen of iemand überhaupt in aanmerking komt."
Ze helpt ook vaak bij het aanvragen van het persoonsgebonden budget (PGB). "Daarvoor moet een zorgplan worden geschreven, inclusief begroting. Daar zitten soms financiële consequenties aan. Als je daar als leek mee te maken krijgt, is het heel veel informatie en weet je niet waar te beginnen. Maar na 5 à 6 uur met mensen rond de keukentafel te hebben gezeten, zijn de meesten al een heel eind op weg geholpen."
In 5 jaar tijd ruime verdubbeling van mantelzorgmakelaars
5 miljoen Nederlanders zijn mantelzorger. Inmiddels zijn er bijna 300 mantelzorgmakelaars actief in Nederland, blijkt uit cijfers van de Beroepsvereniging mantelzorgmakelaars (BMZM). Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van 5 jaar geleden, toen waren er 131 actief.
De meeste mantelzorgmakelaars werken als zelfstandige, maar zijn wel aangesloten bij de beroepsvereniging. "Anders mogen je diensten niet vergoed worden via de verzekering", legt Truus uit, die zelf secretaris is bij de BMZM.
"Soms moeten mantelzorgers de kosten voor een makelaar uit eigen zak betalen, maar steeds vaker worden we vergoed vanuit aanvullende zorgverzekeringen. En een enkele keer springt de gemeente bij. Het kan ook dat een werkgever merkt dat een werknemer door het mantelzorgen overbelast raakt. Het komt weleens voor dat de werkgever dan ook bereid is om de mantelzorgmakelaar te vergoeden."
'Been there, done that'
Het helpt, denkt Truus, dat ze zelf ook mantelzorger is. "Dat schept vertrouwen bij de mantelzorgers die mij inhuren. Ik herken natuurlijk veel situaties en vertel ook wel eens over mijn eigen ervaringen. Been there, done that. Dus daardoor durven mensen ook sneller aan mij te vertellen waar ze tegenaan lopen."
"Vaak wordt de Wlz-aanvraag gedaan voor mensen met dementie. Doordat zij moeilijk alleen kunnen zijn, raken de mantelzorgers ook steeds geïsoleerder en kennen zij niet de ervaringen van anderen in dezelfde situatie. Het helpt dan als ik als mantelzorgmakelaar langskom, en wat van mijn eigen ervaringen deel. Het stelt ze bijvoorbeeld gerust als ik vertel dat ik ook wel eens boos word op mijn man als ik drie keer achter elkaar moet uitleggen waar de koffiekopjes staan."
Altijd 'aan', maar weinig erkenning
"Uit ervaring weet ik ook hoe belangrijk het is dat mantelzorgers op tijd ontlast worden", vertelt Truus. "Anders houden ze het op de lange termijn niet vol. Het is gewoon nodig om af en toe even rustig alleen boodschappen te kunnen doen, of om even op de koffie te gaan bij iemand, zonder dat je de hele tijd bezig hoeft te zijn met de zorg voor je partner of familielid."
Veel mensen vergeten dat mantelzorgers altijd 'aan' staan, zegt Truus. "Je kunt niet even een avondje onderuit zakken op de bank met een wijntje, omdat je eventueel paraat moet staan om met spoed naar het ziekenhuis te rijden."
Naar het zorgpension
Ze vindt het daarom belangrijk dat mantelzorgers soms ook een paar dagen écht weg kunnen. De zorgbehoevende kan in de tussentijd bijvoorbeeld naar een zorgpension. "Maar daarvan zijn er in Nederland heel weinig. En ze zitten constant vol", zegt Truus.
Het zou mooi zijn als er meer erkenning komt voor mantelzorgers, vindt Truus. "Mantelzorgondersteuning staat hoog op de agenda in Den Haag, maar er kunnen nog veel stappen worden gezet. Te beginnen met de vergoeding voor de mantelzorgmakelaar uit de basisverzekering en meer erkenning door zorgprofessionals. Bijvoorbeeld door met ze in gesprek te gaan. Alsjeblieft, neem ze serieus en maak gebruik van wat ze weten."
In de toekomst?
Truus denkt dat mantelzorgmakelaars niet zomaar zullen verdwijnen. "Er komen steeds meer oudere mensen én iedereen moet langer doorwerken, dus er komen ook steeds meer werkenden die mantelzorgen moeten combineren met hun werk. Zolang ingewikkelde regelingen niet veranderen, denk ik dus: hoe meer mantelzorgers er nodig gaan zijn, hoe meer vraag er ook komt naar mantelzorgmakelaars."
Maar ergens is het krom dat mantelzorgmakelaars nodig zijn, vindt ook Truus. "Het zorgsysteem is blijkbaar zo ingewikkeld geworden dat er mensen nodig zijn om het begrijpelijk te maken. Dus het is fijn dat wij de weg kunnen wijzen, maar daarmee lossen we het systeem zelf niet op. Wat dat betreft ben ik de eerste die zijn jas aan de kapstok hangt als mantelzorgmakelaars niet meer nodig zijn."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.