Tv-uitzending EenVandaag 07-12-2017

De actievoerende basisschooldocenten van PO in actie beginnen een vakbond. "Een grote stap en een blijk van teleurstelling in de huidige vakbonden," zegt hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen. Maar hij waarschuwt de actiegroep ook: "er is een kans dat je ook ‘ingekapseld' wordt."

De actievoerende docenten willen via de CAO-tafel zorgen dat de 700 miljoen euro die het kabinet aan het onderwijs heeft toegezegd, goed besteed wordt. Ook willen ze zelf stakingen uit kunnen schrijven om ervoor te zorgen dat het kabinet uiteindelijk 1,4 miljard op tafel legt. 900 miljoen euro voor het gelijktrekken van de salarissen in het basisonderwijs met die in het voortgezet onderwijs en 500 miljoen voor het tegengaan van de werkdruk.

Volgens hoogleraar Wilthagen van de Universiteit van Tilburg is het makkelijk om een vakbond op te richten, daar zijn maar twee leden voor nodig. Maar is het moeilijker om een positie van betekenis aan de onderhandelingstafel te verwerven: "Als je wil dat de afspraken die jij maakt voor de hele sector gaan gelden dan moet je wel aan een aantal eisen van het Ministerie van Sociale Zaken voldoen. Als dat niet lukt, dan blijf je in de marge."

Facebookgroep

De actiegroep denkt snel een rol van betekenis te spelen aan de onderhandelingstafel. "We hopen binnen een week 10 duizend betalende leden te hebben," aldus voorman Jan van de Ven. PO in Actie bestaat nu nog uit een Facebookgroep met 45 duizend leden. Lid worden van de nieuwe vakbond kost 1 euro per maand.

PO in actie wil geen traditionele vakbond worden. "We blijven vooral doen wat we nu al doen, we krijgen geen groot kantoor." De vakbond wil ook sneller en meer ruggespraak houden met de achterban tijdens CAO-onderhandelingen. Voormannen Jan van de Ven en Thijs Roovers blijven docent. Één van hun punten van kritiek op de huidige bonden is dat bestuurders er te veel de dienst uit maken en docenten zelf te weinig.

Oudergesprekken

Volgens hoogleraar Wilthagen zal het vakbondswerk echter moeilijk te combineren zijn met het voor de klas staan. "Het organiseren van al die mensen, het onderhandelen, dat zal niet makkelijk zijn. Als je dat wil combineren met de oudergesprekken op dinsdagavond, dat zal heel erg zwaar worden." Ook is het volgens hem lastig om het systeem van binnenuit te veranderen. "Ze moeten zorgen dat ze de frisheid niet verliezen […] je moet afspraken maken, dus onvermijdelijk zul je je toch moeten schikken naar hoe het systeem werkt."

PO in actie begon in maart van dit jaar als een Facebookactie van een aantal basisschooldocenten. Inmiddels hebben 45 duizend juffen en meesters zich achter de actie geschaard. Ook de onderwijsbonden en de vereniging van schoolbesturen (PO-raad) betuigden steun. Samen vormen ze inmiddels het PO-front. Op 5 oktober staakten 60 duizend docenten en komende dinsdag zullen scholen in het hele land opnieuw sluiten.

Staking

De docenten willen dat de salarissen van basisschooldocenten gelijk getrokken worden met die van docenten in het voortgezet onderwijs. Nu kan daar op de eindschaal tot wel 25% verschil in zitten, terwijl de beroepsgroepen hetzelfde opleidingsniveau hebben. Daarnaast willen ze maatregelen voor het verlagen van de werkdruk. Het onderwijs is de sector waar burn-outklachten het vaakst voorkomen. 20% van de docenten zegt burn-outverschijnselen te ervaren. 

Het nieuwe kabinet is ze tegemoet gekomen. Er wordt 270 miljoen euro vrijgemaakt voor de salarissen en vanaf 2021 430 miljoen voor het verlagen van de werkdruk. Maar de docenten zijn nog lang niet tevreden. Daarom wordt er op 12 december gestaakt en voor 2018 zijn er maandelijkse estafette-acties aangekondigd, net zo lang tot hun eisen worden ingewilligd. Als het aan PO in actie ligt, wordt er vanaf januari elke maand in een ander deel van het land gestaakt: “Voor ons is er vooralsnog geen enkele reden om terug te schakelen. Uiteraard zullen we nieuwe stappen in samenspraak doen met de bij ons aangesloten collega’s, het liefst gezamenlijk vanuit het PO-front,” aldus voorman Jan van de Ven.