De oorlog in Oekraïne wakkert een nieuwe discussie aan over het personeelstekort waar defensie al jarenlang mee kampt. Een dienstplicht naar Zweeds model zou de oplossing zijn. Maar hoeveel mensen zoeken ze eigenlijk? We zochten het uit.
Vanmorgen in het Radio 1 NOS journaal werd wederom het personeelstekort bij defensie besproken. Dat dit al jarenlang een probleem is, is bekend. De cijfers zouden er niet om liegen: 9.000 openstaande vacatures zouden er bij defensie zijn. Toch is dat cijfer onduidelijk. Plaatsvervangend Commandant Strijdkrachten Boudewijn Boots zei namelijk eerder deze week in het Radio 1 programma Dit Is De Dag dat het er maar 3.600 zijn.
Wat zijn de cijfers?
Woordvoerder van Defensie Klaas Meijer geeft aan dat het inderdaad om 3.600 openstaande vacatures gaat. Het cijfer 9.000 is nogal een eigen leven gaan leiden volgens hem: "We hebben 3.600 openstaande vacatures. Plekken die je kan vinden op werkenbijdefensie.nl bijvoorbeeld."
De overige 5.400 plekken betreffen volgens Meijer ook de vacante functies binnen defensie. Die zijn wezenlijk anders legt hij uit: "Daarbij gaat het om plekken die niet opgevuld worden doordat mensen ziek zijn, omdat ze tijdelijk een opleiding volgen, of vanwege geldtekort."
Kritiek
Het lijkt een helder verhaal. Toch vindt niet iedereen dit geloofwaardig. Arjen Rozendal, sectorhoofd marine en burgerpersoneel van Defensiebond AFMP noemt het een goocheltrucje van defensie: "Het is een manier om het aantrekkelijker te laten klinken om bij Defensie te werken. Niemand wil natuurlijk op een plek terecht komen waar geen collega's te vinden zijn."
Rozendal vindt het verschil tussen actieve vacatures en vacante functies niet relevant: "Het verandert niets aan het feit dat er uiteindelijk 9.000 lege plekken zijn, die moeten worden opgevuld. We zien dit al enkele jaren en we verwachten niet dat dat snel zal veranderen."
Zweeds model
Om het personeelstekort op te lossen wordt nu het Zweedse model geopperd. Daarin krijgen zo'n 4.000 jongens en meisjes een brief thuis waarna ze zich vrijwillig kunnen aanmelden.
VVD-Kamerlid Peter Valstar vertelt dat dit in Zweden zeer succesvol is: "Zelfs mensen die de boot in principe hadden gemist omdat ze niet waren ingeloot, gingen in beroep omdat ze toch graag wilden deelnemen."
Meer nodig
Toch zegt Valstar wel dat dit niet een oplossing is voor het personeelstekort: "Het kan een onderdeel zijn maar er is echt veel meer nodig."
Ook Arjen Rozendal van Defensiebond AFMP benoemt dat dit niet een structurele oplossing is: "In dit model melden mensen zich aan voor een korte periode en dat lost niet het tekort van opleiders op." Volgens hem moet structureel geïnvesteerd worden in opleiding en cao om de uitstroom te verminderen.
In ieder geval 3.600 invullen
In het coalitie-akkoord van het huidige kabinet is 500 miljoen euro vrijgemaakt voor betere cao's van defensiepersoneel. Daarmee zou het aantrekkelijker moeten worden om bij defensie te gaan werken en vooral om er langer te blijven.
Zo hopen zowel Defensie als overheid dat in elk geval de 3.600 daadwerkelijke actieve vacatures, gevuld zullen worden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.