2011: Genoeg redenen voor optimisme

Op onze bruiloft beloofden mijn vrouw en ik elkaar dat we de wereld een beetje mooier zouden maken, voor ons, voor onze kinderen en de wereld om ons heen. Nu, zeven jaar later, is het niet eenvoudig om in de huidige crisis waarin we ons bevinden niet cynisch te worden. Mensen die optimistisch zijn verbleken bij wat er op dit moment gaande is: een financiële en politieke crisis, gepaard met keiharde bezuinigingen, extreme droogte, honger en conflict in de Hoorn van Afrika en klimaat die mondiaal verandert en in Nederland steeds killer lijkt te worden.

Het leven is een gok. Niet spelen betekent dat je ook geen kans hebt om te winnen. Door mee te doen en te handelen creëer je minstens een mogelijkheid om de wereld een beetje mooier te maken. Er bestaat een tendens om te denken dat wat we vandaag zien ook zo blijft. We vergeten echter hoe vaak we in het verleden zijn verrast door een plotseling ineenstorten van oude belangen, door nieuw denken, of door het onverwacht uitbreken van revoluties tegen dictatoriale regimes.

In het verleden zijn we heel vaak verrast. Door de val van de Berlijnse muur, de vrijlating van Nelson Mandela en dit jaar werden we verrast door de jongeren in Sidi Bouzid, op het Tahrirplein en in Benghazi. Zij gingen massaal de straat op. Dictators moesten vertrekken.

Als je naar deze voorbeelden kijkt, en er zijn er meer, dan is het duidelijk dat een inzet voor een mooiere wereld niet zomaar losgelaten kan worden omdat het lijkt alsof de status quo voor eeuwig lijkt te zijn. Keer op keer is bewezen dat schijnbare macht kwetsbaar is voor mensen met creativiteit, optimisme en moed.

Ik kom dagelijks mensen tegen – veelal ook online – die zich niet laten afschrikken door conflict of vreselijke schendingen van mensenrechten om hun heen. Ze staan niet op de voorpagina van de krant en schuiven niet aan bij dagelijkse talkshows maar het zijn er meer dan je denkt. Ze doen geen grote daden om deel te nemen aan een proces van verandering. Het zijn optimisten maar ze zijn niet naïef. Ze zijn optimistisch omdat de geschiedenis vol staat met verrassingen. Die geschiedenis bestaat niet alleen uit crises, conflict of armoede maar juist uit mensen die zich daartegen verzetten, die op zoek zijn naar verbindingen in plaats van tegenstellingen, die met creatieve oplossingen komen in plaats van bij de pakken neer te gaan zitten.

Wat in 2011 de Arabische lente heeft laten zien, is het meest recente bewijs van een geschiedenis vol verrassingen. Dit alleen al zou voldoende energie moeten geven voor het nieuwe jaar. En als we dan handelen om de wereld een beetje mooier te maken, hoe eenvoudig ook, hoeven we niet te wachten op een utopische toekomst. Door nu te leven zoals we denken dat we zouden moeten leven, is op zich al een mooie overwinning.