Vrouwen voelen een hogere drempel om te onderhandelen dan mannen. En als ze dat doen, krijgen ze bij salarisonderhandelingen twee keer zo vaak 'nee' te horen als mannen.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 7.700 mensen die in loondienst werken. Morgen is het 'Equal Pay Day', de dag waarop wordt stilgestaan bij het salarisverschil tussen mannen en vrouwen voor hetzelfde werk: de loonkloof.
Loonkloof
Van de mannen die weleens hebben onderhandeld over hun salaris, zegt 1 op de 10 (10 procent) dat ze er niks bij hebben gekregen. Bij vrouwen is dat ongeveer het dubbele: 19 procent van hen hield ondanks onderhandelingen hetzelfde salaris.
Een deel van de panelleden ervaart ook een loonkloof bij het bedrijf waar ze werken. 17 procent denkt dat vrouwen daar per uur minder verdienen dan mannen, voor vergelijkbaar werk. Vrouwen hebben dat gevoel vaker: een kwart van hen zegt dat, tegenover 1 op de 10 mannen. De cijfers zijn de afgelopen 5 jaar nauwelijks veranderd. Ook in 2019 dacht een kwart van de vrouwen in het onderzoek dat mannen op hun werk meer verdienden dan vrouwen met dezelfde taken.
Salarisonderhandelingen bij vrouwen minder succesvol
Vrouwen in het onderzoek hebben minder vaak onderhandeld dan mannen en bovendien geven vrouwen (75 procent) vaker dan mannen (58 procent) aan dat ze het moeilijk vinden om om een loonsverhoging te vragen. Sommige vrouwen willen hun bedrijf niet afvallen of zijn bang dat ze bij hun baas in een kwaad daglicht komen te staan als ze om opslag vragen. Mannen zijn daar in hun ogen vaak makkelijker in.
Veel vrouwen vinden het dus weliswaar moeilijk om te onderhandelen, maar organisatiepsycholoog Belle Derks zegt dat het vooroordeel dat vrouwen niet onderhandelen niet klopt. "Je ziet dat ze vaak wel onderhandelen, maar niet altijd het gewenste resultaat overhouden wanneer ze om een hoger salaris vragen."
Vrouwen horen vaker 'nee'
Uit het onderzoek blijkt dus ook dat vrouwen die hebben onderhandeld over hun salaris vaker nul op het rekest kregen dan mannen.
De meest genoemde redenen daarvoor zijn dat er geen geld voor was, ze te onervaren waren, of dat meer salaris niet mogelijk was, omdat het bedrijf zich hield aan een cao.
Baas reageert anders bij onderhandeling met man
Sommige vrouwen hebben het gevoel dat hun leidinggevende ze tijdens onderhandelingen anders behandelt dan hun mannelijke collega's. Zo zegt iemand die geen loonsverhoging kreeg: "Dat was omdat er vastgehouden wordt aan schalen. Makkelijk voor een manager om zich achter te verschuilen. Dat doet hij niet bij mannelijke collega's."
En een ander zegt dat ze wel durft te onderhandelen, maar dat het 'gewoon meer geaccepteerd is' als mannen om een hoger salaris vragen.
Lastig te bewijzen
Meer mensen denken dat de baas anders reageert als een vrouw om opslag vraagt. Maar, zeggen ze daarbij, dat is vaak lastig om te bewijzen.
"Ik had wel het idee dat ik anders behandeld werd omdat ik vrouw was, en ook dat mijn prestaties lager werden gewaardeerd dan mijn mannelijke collega's", deelt iemand haar ervaring. "Maar hard maken kan je het niet."
Sociale vooroordelen
Derks zegt dat sociale vooroordelen er inderdaad toe kunnen leiden dat vrouwelijke werknemers minder krijgen dan ze vragen. "Dit ligt niet aan de manier waarop ze onderhandelen, maar aan wat hen wordt 'gegund'. Vooroordelen spelen een rol, zoals het idee dat mannen een gezin moeten onderhouden en dat zij daardoor logischerwijs om meer loon vragen."
Zij denkt dat meer vastleggen in cao, kan helpen. "Dat zou de loonkloof kunnen verkleinen omdat er minder onderhandelingsruimte is", zegt Derks.
Europese regels
Ook de Europese Unie heeft nieuwe regels ingesteld om de loonkloof in de lidstaten te dichten. Grote bedrijven worden verplicht om informatie te delen over salarissen. Ook moeten bedrijven actie ondernemen als het loonverschil tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers meer dan 5 procent bedraagt. Nederland moet deze regels over een paar jaar hebben ingevoerd.
Een meerderheid van alle deelnemers (68 procent) vindt het een goede zaak dat deze regels er komen. "Het is jammer dat het anno 2024 nodig is, maar de salariskloof moet opgelost worden", deelt iemand de mening van velen. "Als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks."
Over het onderzoek
Het onderzoek is gehouden van 6 tot en met 11 november 2024. Er deden 7710 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee die in loondienst werken (fulltime, parttime of met een bijbaan). Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.