radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Woningmarkt blijft in veel provincies nog altijd hét regionale thema, ondanks de vele nieuwe crises

Woningmarkt blijft in veel provincies nog altijd hét regionale thema, ondanks de vele nieuwe crises
In de provincie Utrecht wordt een nieuw dorp gebouwd: Hoef en Haag
Bron: ANP

De impact van de vele nieuwe crises die Nederland in 2022 troffen weegt niet op tegen de slepende vraag naar meer woningen. In bijna elke provincie staat het thema in de top 5 van belangrijkste onderwerpen. Ook energiearmoede speelt regionaal heel sterk.

In samenwerking met de regionale omroepen legde EenVandaag per provincie honderden tot duizenden inwoners uit het Opiniepanel een lijst met provinciale thema's voor. Hen werd gevraagd er 3 aan te vinken die voor hen persoonlijk het belangrijkst zijn.

Belangrijkste regionale thema's per provincie

Blauw betalen aan woonlasten

De woningmarkt speelt het meest in het dichtbevolkte Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. In elk van deze provincies staat het thema op nummer 1. "De woningmarkt is volledig uit de hand gelopen. Als je een huis kan kopen of huren, betaal je je blauw aan woonlasten en dat kun je er in deze tijd echt niet bij hebben", zegt een Zuid-Hollander.

Maar ook in minder drukke provincies, zoals Friesland, Zeeland, Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel is de woningmarkt terug te vinden in de top 3. "Ook in mijn dorp is een normaal huis als starter inmiddels niet meer te betalen. Ik hoop dat ik de komende jaren toch echt bij mijn ouders weg kan", aldus een Fries.

Landelijke thema's in Randstad

Gelet op verschillen tussen provincies valt op dat in de Randstad dezelfde typisch landelijke thema's de boventoon voeren: energiearmoede, asielopvang en dus de woningmarkt. Toch spelen ook unieke thema's een grote rol. Zo staat in Noord-Holland de groei en overlast van Schiphol op nummer 5, en in Utrecht staat de verbreding van de A27 bij de Amelisweerd op nummer 4.

Stikstof was deze zomer in heel Nederland een belangrijk thema, maar dat komt nu vooral terug in de provincies waar de kabinetsplannen de meeste impact zullen hebben. In Overijssel, Gelderland, Drenthe en Friesland is het hoofdpijndossier nu een top 3-thema.

Bekijk ook

Kloof tussen Randstad en provincie

In Drenthe zijn inwoners ook bezorgd over de kloof tussen hun provincie en de Randstad. "Ik heb het idee dat Den Haag lak aan ons heeft. Ze doen niet eens hun best om het te verbloemen", schrijft een inwoner. Ook in Groningen speelt dit sterk bij mensen, vooral op 1 thema: de afwikkeling van de aardbevingsschade. Groningers hebben het gevoel dat dit ondersneeuwt door de vele andere crises in 2022.

En ook als het gaat om asiel voelen inwoners van de noordelijke provincie zich niet gehoord in de Randstad. Hoewel er nu geen mensen meer buiten moeten slapen, voelen Groningers dat er nog geen structurele oplossing is gevonden voor het aanmeldcentrum voor asielzoekers in 'hun' Ter Apel.

Zorgen om nieuwe kerncentrales

In Zeeland springt het thema kerncentrales in het oog. Het kabinet maakte recent bekend 2 nieuwe kerncentrales te willen bouwen naast de al bestaande in Borssele. Maar Zeeuwen in het panelonderzoek voelen zich daarmee kwetsbaarder worden voor dreiging van buitenaf. "Als je ziet wat voor makkelijk doelwit de kerncentrales in Oekraïne zijn voor Rusland, moet ik even slikken bij het nieuws over die bouw", zegt een bezorgde Zeeuw.

In andere zuidelijke provincies zijn er andere zorgen. In Noord-Brabant en Limburg zijn er nog altijd grote zorgen over ondermijning en drugscriminaliteit. Te lang is daar volgens inwoners weggekeken en te slap op gereageerd en nu is het probleem volgens hen zo hardnekkig dat het niet meer uit te roeien lijkt.

Bekijk ook

info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 13 tot 29 december 2022. Aan het onderzoek deden 28.353 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee, verspreid over de 12 provincies van Nederland. Per provincie deden er minimaal 660 en maximaal 5.590 inwoners mee. Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant