radio LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Weglopen kabinet na opmerkingen Thierry Baudet tijdens debat Tweede Kamer is Politiek Moment van 2022

Weglopen kabinet na opmerkingen Thierry Baudet tijdens debat Tweede Kamer is Politiek Moment van 2022
Minister Sigrid Kaag vertrekt uit de Kamer na insinuaties door Thierry Baudet
Bron: ANP

Dat het kabinet in een debat over de Prinsjesdagstukken uit protest de zaal van de Tweede Kamer verlaat, is hét politieke moment van 2022. Het kabinet stapte op na insinuaties van Baudet over minister Sigrid Kaag.

Dat blijkt uit onderzoek onder ruim 28.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel. Het moment wordt zowel gekozen door mensen die het goed vinden dat het kabinet een lijn trok, als door mensen die negatief zijn over de actie van de ministers. Ook het vertrek van Khadija Arib, de presentatie van stikstofbemiddelaar Johan Remkes en het afschaffen van de laatste coronamaatregelen eindigen hoog in de lijst van belangrijke politieke momenten.

Kabinet loopt weg uit debat

In september liep het voltallige kabinet weg uit het debat over de Prinsjesdagstukken. FVD-voorman Thierry Baudet insinueerde dat Sigrid Kaag zou kunnen zijn gerekruteerd door de geheime dienst, toen hij zei dat de Britse universiteit waar Kaag heeft gestudeerd spionnen opleidt.

Toen Baudet in eerste instantie aan het woord bleef, liep Kaag weg uit het debat, waarna de rest van de kabinetsleden volgden. 'Een helder signaal' en 'een sterke actie' volgens veel mensen.

Het hele kabinet liep weg.

Kinderachtig

Velen vinden dat de actie nodig was. "Eindelijk een actief protest tegen de verruwing en het gebrek aan fatsoens- en respectregels in de Tweede Kamer", schrijft iemand. Een ander: "Dit moment was tekenend voor wat het overgrote deel van Nederland al tijden denkt als het over FVD gaat."

Eerder bleek al dat er verdeeldheid is over het weglopen van het kabinet. Ook nu is er een groep die het weliswaar het belangrijkste moment van het jaar vindt, maar de actie juist als 'kinderachtig' typeert. Volgens hen is het niet aan het kabinet om de zaal te verlaten, ze hadden liever gezien dat de ministers waren gebleven voor een inhoudelijke reactie. Ook een deel van de Forum voor Democratie-stemmers stemde op dit moment. Zij zijn verbaasd over de ophef die ontstond en vinden dat Baudet dergelijke uitspraken mag doen.

Bekijk ook

Vertrek Arib

Als tweede eindigt het vertrek van voormalig Kamervoorzitter Khadija Arib als PvdA-Kamerlid nadat er een onderzoek werd ingesteld naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag door haar. Arib is al jaren populair bij kiezers en veel mensen betreuren haar vertrek uit de Haagse politiek.

Maar voor de meeste mensen die op dit moment stemden, speelt vooral de omgang van politici onderling een rol. Tientallen mensen noemen het woord 'schande' als het om deze kwestie gaat: "Schandalig hoe politici met elkaar omgaan. Het heeft bovendien heel veel politieke tijd gekost waarin ze niet met besturen bezig waren", schrijft iemand.

Onderlinge omgang in Den Haag

"Het is opvallend dat in een jaar vol crises de belangrijkste politieke momenten niet te maken hebben met het gevoerde beleid maar met de omgang van Haagse politici onderling", aldus panelpresentator Joyce Boverhuis.

"Dat weerspiegelt het gevoel dat veel kiezers hebben bij het afgelopen jaar, namelijk dat politici te weinig daadkracht hebben getoond bij grote politieke thema's en vooral bezig waren met elkaar en hun eigen kiezers."

Bekijk ook

Crises

Het afschaffen van de laatste coronamaatregelen in maart en de presentatie van de stikstofaanbevelingen van Johan Remkes in oktober staan op een gedeelde derde plek. Stikstof wordt door deelnemers het grootste politiek-inhoudelijke issue van het jaar genoemd. De stikstofcrisis illustreert volgens kiezers de onmacht van de landelijke politiek om problemen die in het land spelen op te lossen. Remkes wordt geroemd omdat hij erin is geslaagd "de rust enigszins terug te brengen in het land."

De coronacrisis en de bijbehorende maatregelen hebben veel mensen persoonlijk geraakt. Dat het kabinet in maart, na twee jaar maatregelen, de laatste coronaregels afschafte, wordt 'het einde van een tijdperk' genoemd.

Institutioneel racisme bij de fiscus

Als vijfde eindigt de erkenning dat er sprake was van institutioneel racisme bij een deel van de Belastingdienst. Staatssecretaris Marnix van Rij van Financiën schreef dat in mei in een brief aan de Tweede Kamer.

"Racisme bij de Belastingdienst en de toeslagenaffaire die daaruit voortkwam zijn cruciale gebeurtenissen waarin de overheid gigantisch gefaald heeft en veel vertrouwen bij de burgers heeft verloren", schrijft iemand daarover. Maar dat het nu erkend is vinden anderen juist positief: "Erkenning is een begin van een veranderde houding ten aanzien van racisme, en dat maakt juist dit moment zo belangrijk."

De bekendmaking van het Politiek Moment 2022.
info

Over het onderzoek

Het onderzoek (pdf) gehouden van 5 tot en met 9 december 2022. Aan het onderzoek deden 28.430 deelnemers mee. De uitslagen van zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.

Deelnemers kregen een uitgebreide lijst met 17 momenten uit het afgelopen politieke jaar voorgelegd. Uit die lijst kon iedere deelnemer drie momenten kiezen. Iedere deelnemer kreeg de antwoordopties in willekeurige volgorde voorgelegd en mensen konden buiten de lijst ook een eigen moment aandragen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

UWV maakt al jarenlang veel meer fouten bij WIA-berekening dan organisatie zelf meldt

UWV maakt al jarenlang veel meer fouten bij WIA-berekening dan organisatie zelf meldt
Bron: ANP

Bij de rekensom waarmee iemands arbeidsongeschiktheid wordt bepaald, gaat veel meer mis dan het UWV zelf meldt. Al sinds 2020 meldt de controleafdeling van het UWV in rapporten allerlei gebreken. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en het AD.

De uitkeringsinstantie maakt die fouten bij het vaststellen van het percentage arbeidsongeschiktheid van mensen die een WIA-uitkering ontvangen. Gedupeerden ontvangen daardoor een te lage of te hoge uitkering, of helemaal geen.

Allerlei fouten

De fouten schelen arbeidsongeschikten enkele euro's tot 1.184,89 euro per maand, blijkt uit berekeningen die het UWV zelf heeft gemaakt.

Uit verschillende UWV-onderzoeken en documenten blijkt dat er al zeker 5 jaar allerlei fouten gemaakt worden bij de bepaling van het arbeidsongeschiktheidspercentage. Dus niet alleen bij de indexering, zoals het UWV vorige week bekendmaakte.

Bekijk ook

Niet het hele verhaal

Het UWV verklaarde dat er nieuwe fouten waren gevonden, die de organisatie moet herstellen. Volgens de directie ging het om fouten bij de indexering: een verwachte loonstijging als de persoon niet ziek zou zijn geworden. Een onbekend aantal arbeidsongeschikten heeft daardoor de afgelopen 1,5 jaar onterecht geen uitkering gekregen.

"Wij betreuren deze situatie zeer. De gevolgen op de korte en lange termijn moeten we echter nog wel verder analyseren. Wij komen zo snel mogelijk met duidelijkheid en vinden het vervelend dat mensen hierdoor in onzekerheid moeten zitten", zei Johanna Hirscher van de raad van bestuur. Maar bij meer stappen in de berekening werden er fouten gemaakt en het speelde ook veel langer.

Signalen niet opgepakt

De raad van bestuur had dit moeten weten, zeggen (oud-)medewerkers tegen EenVandaag en het AD. Jarenlang zijn rapporten met deze alarmerende uitkomsten met de directie gedeeld, maar de signalen zijn niet of onvoldoende opgepakt. Ze zijn bezorgd over deze nieuwe fouten, maar niet verbaasd.

Juristen noemen de conclusies 'erger dan ze vermoedden'. Het frustreert ze dat het UWV er niet zelf mee naar buiten komt.

info

Dossier UWV - samenwerking AD/EenVandaag

Dit verhaal is onderdeel van het 'dossier UWV', dat EenVandaag samen met het AD volgt. Vanuit EenVandaag werken Joost Lammers, Marlou Poncin en Simone Timmer aan alle verhalen. Bij het AD bestaat het team uit Julia Bokdam, Cyril Rosman en John van den Oetelaar.

Heeft u tips of wilt u uw verhaal ook delen? Dat kan via de mail op meldpunt[at]eenvandaag[dot]nl, of via ons online meldpunt-formulier.

Complexe rekensom

Het gaat om het zogenoemde 'maatmanloon'. In een complexe rekensom wordt bepaald of iemand recht heeft op een WIA-uitkering en hoe hoog die is. Dat gebeurt mede op basis van loonstroken van de voormalige werkgever, het eerder gewerkte aantal uren en mogelijke functies die iemand nog wél kan uitoefenen.

Uit de UWV-rapporten blijkt dat het bij die berekening regelmatig misgaat. Bijvoorbeeld door het invoeren of gebruiken van verkeerde gegevens en bij afwijkingen in het loon door vakantiegeld, onregelmatigheidstoeslagen, bonussen en overuren. Bovendien wordt de uitkomst regelmatig onvoldoende onderbouwd.

Al 5 jaar bekend

Dat daarmee fouten worden gemaakt, constateerde het interne controle-orgaan van het UWV in 2020 al in een evaluatierapport. "Het aantal bevindingen op het vastgestelde maatmanloon is inmiddels aanleiding geweest om een groot onderzoek (300 dossiers) te starten op dit item en in overleg te treden met de arbeidsdeskundig adviseur", staat in dat rapport.

De conclusie uit dat vervolgonderzoek een jaar later is dat in 69 procent van de gevallen het maatmanloon op de juiste wijze is vastgesteld. En dus in 31 procent van de gevallen niet. Ook in eerdere en latere rapporten, die in handen zijn van EenVandaag en het AD, worden fouten met het maatmanloon geconstateerd. In een enkel geval gaat het zelfs om een foutpercentage van 60 procent.

Bekijk ook

Kleine fout, grote gevolgen

Die fouten hebben niet altijd gevolgen voor de hoogte of duur van de uitkering. Maar in sommige gevallen kan de impact van een kleine afwijking wél groot zijn.

Iemand die voor minder dan 35 procent wordt afgekeurd heeft namelijk geen recht op een uitkering. Een kleine fout bepaalt dus of iemand nét niet of nét wel recht heeft op een WIA. Een rekenfout kan ook gevolgen hebben voor het recht op extra vergoedingen, die mensen met een hoog arbeidsongeschiktheidspercentage kunnen krijgen.

'Uitkomsten zijn triest'

"Dat maakt deze uitkomsten zo triest", zegt een oud-medewerker. Hij is bijna 25 jaar arbeidsdeskundige en werkte tot april vorig jaar bij het UWV. Arbeidsdeskundigen maken de berekeningen en zijn samen met de procesbegeleider verantwoordelijk voor de uitkomst.

"Er heerst soms een gevoel: dit zijn de gegevens waar ik het mee moet doen. Dan gaat u maar in bezwaar. Dat vind ik kwalijk", zegt hij. "Het gebeurde met enige regelmaat dat ik na het opvragen van extra informatie tot een andere uitkomst kwam."

Bekijk ook

In bezwaar gegaan

Maurice Zieleman is adviseur inkomen en sociale zekerheid bij beroepsfederatie RADi. Ook hij constateerde fouten met het maatmanloon bij een van zijn cliënten en meldde zich bij EenVandaag. Het gaat om fouten uit maart 2023, waarbij het verkeerde CBS-indexcijfer werd gebruikt door het UWV.

Zieleman ging namens zijn cliënt in bezwaar en zag in de procedure dat er ook fouten waren gemaakt in het meerekenen van extra uitbetaalde verlofuren. In februari dit jaar kreeg hij antwoord: het bezwaar is gegrond op de indexering. Op andere fouten werd niet ingegaan.

'Ondoorgrondelijk systeem'

De adviseur vindt het frustrerend: "Ik snap niet waarom het UWV geen transparantie geeft en niet in wil gaan op die andere fouten. Voor mijn cliënt levert dit veel stress op. Zijn gezondheid is erdoor verslechterd. En het probleem is nog niet opgelost."

Bovendien vond deze indexeringsfout plaats in de periode vóór het UWV stelde dat de problemen zijn ontstaan. "Dit systeem is voor veel mensen ondoorgrondelijk en te complex. Ik denk dat cliënten niet goed kunnen doorzien waar en hoe er fouten zijn gemaakt."

Bekijk ook

'Hoog foutpercentage'

"Het is erger dat ik vermoedde", zegt Jean Louis van Os van Advocaten Collectief Tilburg. "Ik had niet gedacht dat het breder en diepgaander zou zijn. Wat uit de rapporten blijkt, maakt het nog erger. Het foutpercentage is nogal hoog."

Volgens hem is een juist maatmanloon cruciaal. "Dit is het fundament waarop een uitkering wordt gebaseerd. En dat rammelt."

Makkelijkst om op te lossen

Het UWV heeft het probleem gepakt dat het makkelijkste is om op te lossen, zegt de advocaat. "Het is elke keer pleisters plakken. Indexering corrigeren: alle andere dingen blijven liggen."

"Er worden structureel fouten gemaakt. Je ziet het terug op elk terrein dat je kunt bedenken. Er gaan dingen fout, van aanvraag tot procedure bij de centrale raad."

Bekijk ook

Is dit nog op te lossen?

Er loopt nog een UWV-onderzoek naar het maatmanloon, waarin de indexeringsfouten worden meegenomen. Ook zegt de instantie fouten te gaan herstellen. Die herstelactie komt bovenop de eerder aangekondigde actie naar rekenfouten vanaf 2020 waar potentieel tienduizenden arbeidsongeschikten mee te maken kregen.

"Het grijpt mij naar de keel. Het beeld zoals het werd geschetst door het UWV en de minister (Eddy van Hijum, red.) leek te overzien, maar er is veel meer aan de hand. Ik durf niet meer te zeggen dat het oplosbaar is", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Mariëtte Patijn.

Binnenkort meer duidelijkheid

Ze vervolgt: "Dit zorgt voor nog meer onzekerheid, nog meer mensen die zich afvragen of dit over hen gaat."

Binnenkort komt er meer duidelijkheid over hoe die operatie vorm gaat krijgen, zo heeft minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangekondigd. Eerder liet hij weten dat niet alle fouten hersteld kunnen worden, want dan zou de dienstverlening van UWV volledig vastlopen.

'Interne signalen niet altijd goed opgevolgd'

Het UWV zegt in een reactie eerst de situatie zorgvuldig uit te willen zoeken, voordat een volledig beeld geschetst kan worden. "We begrijpen dat dit tot onzekerheid en zorgen leidt bij cliënten van UWV. En dat betreuren wij zeer."

Daarvoor zou sinds november vorig jaar een onderzoek bezig zijn, waarvan de uitkeringsorganisatie verwacht in april met uitkomsten te komen. Over bekendheid met de bestaande, eerdere onderzoeken, schrijft een woordvoerder: "Interne signalen over kwaliteit zijn intern niet altijd goed opgevolgd."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoge kosten onderhoud rijksmonumenten staan vaak niet in verhouding met inkomsten: 'Overheid moet verantwoordelijkheid nemen'

Hoge kosten onderhoud rijksmonumenten staan vaak niet in verhouding met inkomsten: 'Overheid moet verantwoordelijkheid nemen'
De Wilhelminatoren in Valkenburg is ingestort.
Bron: ANP

De instorting van de Wilhelminatoren in Valkenburg roept veel vragen op. Want hoewel de oorzaak nog onduidelijk is, wil de burgemeester van Valkenburg dat er nu al wordt gekeken naar hoe we in Nederland omgaan met rijksmonumenten.

"Wat hier gebeurt kan dus eigenlijk op elke plek en met elk rijksmonument in dit land gebeuren", zegt burgemeester Daan Prevoo, een dag nadat de Wilhelminatoren zondagochtend plotseling instortte.

Op alles voorbereid, behalve dit

Ook al had de burgemeester geen aanwijzing dat er iets mis was.

"Het was als donderslag bij heldere hemel. Als burgemeester word je op alles voorbereid. Van een grote brand in een bejaardentehuis tot overstromingen. Maar als iemand zou vertellen: 'we gaan nu oefenen met een toren die instort'. Dan zou ik zeggen: 'zijn er andere ideeën op?'"

Beter toezicht

Het had niet mogen gebeuren, gaat de burgemeester. "Ik weet dat toezicht op een rijksmonument niet hip en sexy is als bestuurder. Maar hebben hier wel een taak en zorgplicht."

Volgens de burgemeester is het dan ook de vraag of we momenteel voldoen aan dat toezicht? "Als wij iets over het hoofd hebben gezien of steken hebben laten vallen, dan zijn we daar ook transparant in. Want we moeten hier van leren", voegt Prevoo toe.

Bekijk ook

Niet meer stabiel of veilig

Ik weet niet precies of er achterstallig onderhoud was bij de Wilhelminatoren in Valkenburg", zegt Eefje van Duin van de Federatie Instandhouding Monumenten (FIM).

Maar er zijn inderdaad monumenten die er in het algemeen niet al te best bij staan, gaat ze verder. "Als je het onderhoud blijft uitstellen en wind en water binnen blijft komen, dan komt er een moment dat ze ook niet meer stabiel of veilig zijn."

Meer onderhoud nodig

Staat het er dan allemaal slecht bij? Dat valt volgens Van Duin dan wel weer mee.

"In de algemene zin staat een hele grote groep er goed bij, maar we moeten wel wat doen aan de monumenten die meer onderhoud nodig hebben." Zo noemt ze als voorbeeld de Westerkerk in Amsterdam die in 3 jaar tijd 14 centimeter is weggezakt. "In alle soorten monumenten kunnen deze problemen voorkomen."

info

Huidige staat rijksmonumenten

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderzocht de staat van ruim 40.000 rijksmonumenten. En concludeerde dat ruim 5.000 van die bouwwerken in slechte of matige staat verkeren. Volgens experts zou er 770 miljoen nodig zijn om deze restauratieachterstand terug te dringen. Maar de verantwoordelijke minister zegt dat daar nu geen geld voor is.

Kostbaar

Dat de eigenaren compleet zelf opdraaien voor de kosten, is volgens Van Duin niet mogelijk want veel van hen hebben geen inkomsten. "Zo heb je ook kerken die nauwelijks inkomsten hebben. Zeker met het teruglopende aantal kerkgangers." Het is dan lastig om de financiering voor het opknappen rond te krijgen.

En er zijn volgens haar ook hele unieke en grote gebouwen met veel details en hoge daken die kostbaar zijn om te onderhouden. "Op het moment dat jij een museum bent of een dierentuin, die inkomsten staan niet in verhouding tot de grote van de restauratieopgave. Een groot deel van het percentage moeten ze dan zelf ophoesten."

Bekijk ook

Nederlands erfgoed

En zo zijn er nog meerdere voorbeelden waar de kosten van onderhoud niet opwegen tegen de inkomsten.

"Bijvoorbeeld een voormalige watertoren, die wij nog steeds heel belangrijk vinden voor het aangezicht van het dorp, voor het verhaal van Nederland. Maar dan zullen we ook met elkaar moeten vinden dat er financiering moet komen om dat in stand te houden", legt Van Duin uit.

Slopen of nieuwbouw?

Minder monumenten of slopen en nieuwbouw, is dat dan geen optie? "Wij vinden met elkaar dat monumenten belangrijk zijn. Monumenten hechten ons aan het gebied."

"De overheid moet daarvoor zijn verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat er voldoende middelen zijn om het monument in stand te houden."

Bekijk ook

'Monumenten zijn ervoor altijd'

Van Duin gaat verder: "Als wij naar de Waddeneilanden gaan en in zo'n leuk authentiek dorpje komen. Dan zeggen we: 'goh, wat is dat mooi'. Nog los van het feit dat iets slopen en vervolgens iets bouwen ook geld kost, kan je niet zomaar je verleden, je geschiedenis, je verhalen uitvegen die tastbaar zijn in de gebouwen in onze omgeving. Dat kan natuurlijk niet."

"Monumenteneigenaren komen en gaan, maar de monumenten zouden er in principe voor altijd moeten zijn", sluit Van Duin af.

Zorgen we wel goed genoeg voor onze Rijksmonumenten?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant