radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Verlies in zetelpeiling voor BBB zet licht door: asiel, wonen en zorg veel belangrijker dan stikstof

Verlies in zetelpeiling voor BBB zet licht door: asiel, wonen en zorg veel belangrijker dan stikstof
Caroline van der Plas van BBB
Bron: ANP

BBB is de klap van een maand geleden nog niet te boven. Het verlies van 5 zetels in mei zet deze maand licht door. Van de 30 zetels in april zijn er nu nog 23 over. De coalitie krabbelt iets op, maar komt alsnog 23 zetels tekort voor een meerderheid.

Dat blijkt uit de nieuwe zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos. Rond de Provinciale Statenverkiezingen in maart had de partij de wind mee, maar stikstof, het thema van die verkiezingen, verdwijnt steeds meer naar de achtergrond. En dat is te merken in de zetelpeiling.

Asiel, wonen en zorg belangrijk

Slechts 1 op de 6 vindt stikstof een belangrijk thema, blijkt uit aanvullend onderzoek onder leden van het Opiniepanel. Immigratie, wonen en de gezondheidszorg zijn nu de thema's waar de politiek iets mee moet, vinden ondervraagden.

Belangrijkste thema's waar de politiek wat mee moet, volgens kiezers

Immigratie is vooral voor kiezers rechts van het midden veruit het belangrijkste issue. Wonen en gezondheidszorg zijn thema's waar van links tot rechts waarde aan wordt gehecht.

D66 en CDA: regeren blijft halveren

Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie blijven deze maand min of meer stabiel. Het CDA (+2), de partij die vooral kiezers zag overlopen naar BBB, profiteert iets van het inzakken van de partij van Caroline van der Plas. Toch is er weinig reden tot juichen voor de christendemocraten: vergeleken met de Tweede Kamerverkiezingen staan ze nog altijd op flink verlies. Van de 15 zetels zijn er nog 8 over.

Ook voor coalitiegenoot D66 geldt nog altijd: 'regeren is halveren'. De partij van Sigrid Kaag kan deze maand rekenen op 12 zetels; 12 minder dan bij de laatste landelijke verkiezingen. De VVD blijft met 28 zetels de grootste partij in de zetelpeiling van deze maand, weliswaar met 6 zetels minder dan bij de Tweede Kamerverkiezingen.

Bekijk ook

Coalitie stabiel te weinig zetels

Verder blijft de ChristenUnie stabiel op 5 zetels, een herkenbaar beeld sinds de verkiezingen. Al met al komt de coalitie daarmee ook deze maand een flink aantal zetels (23) tekort voor een meerderheid. De vier partijen kunnen gezamenlijk rekenen op 53 zetels.

Zetelverdeling april en juni

Ten opzichte van april, vlak na de Provinciale Statenverkiezingen, krabbelen de kabinetspartijen iets op. Toen stonden ze samen op 47 zetels, een dieptepunt sinds de start van Rutte 4.

Joyce Boverhuis presenteert de uitslagen van het onderzoek.
info

Over het onderzoek

De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.022 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 23 tot en met 26 juni 2023. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.

Aan het onderzoek onder het Opiniepanel, gehouden op 26 en 27 juni 2023, deden 22.387 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan OekraĂŻne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan OekraĂŻne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar OekraĂŻne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we OekraĂŻne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van OekraĂŻne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we OekraĂŻne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die OekraĂŻne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar OekraĂŻne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook OekraĂŻne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in OekraĂŻne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant