De meeste PVV-kiezers komen openlijk voor hun stemgedrag uit in hun vrienden- en kennissenkring.  Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 35000 mensen waaronder ruim 6000 mensen die aangeven dat ze nu PVV gaan stemmen. Driekwart van de ondervraagde PVV-ers (74%) praat hier open over met zijn omgeving. Een kwart (26%) komt hier liever niet voor uit. 

Veel ondervraagden geven aan dat ze vroeger wel eens schaamte voelden, maar dat ze nu graag het gesprek aan willen gaan over thema’s als moslims en vluchtelingen. Hier krijgen ze hele uiteenlopende reacties op.

Regelmatig merken ze dat het voor anderen een taboe is om hier over te praten. Soms worden ze zelfs als’ islamofoob’ of ‘racist’ weg gezet. Maar vaak krijgen ze juist bijval en geven anderen aan dat ze ook voor de partij van Wilders kiezen. 

Profiel PVV-stemmer divers

In het onderzoek werd ook gekeken naar het profiel van de ondervraagde PVV-stemmers. Dit blijkt een hele diverse groep te zijn, alle lagen van de bevolking zijn vertegenwoordigd en ze zijn gespreid over het hele land.

Wel zijn de PVV-kiezers in sommige groepen iets beter vertegenwoordigd.

Zo zijn het vaker mannen dan vrouwen en zitten ze vaker in de leeftijdsgroep van 35 tot 55 jaar. In de provincies Limburg, Brabant, Flevoland, Gelderland en Zeeland wordt in verhouding meer voor de PVV gekozen. 

Ook hogere opleiding en inkomen

Opvallend is dat de PVV-stemmers onder alle opleidingsniveaus en alle inkomensgroepen te vinden zijn. Ze zitten vaker onder mensen met een lagere- of MBO- opleiding of mensen met een lager inkomen.  Maar van de groep die twee keer modaal verdient kiest ook één op de vijf voor Wilders. En van de HBO- en universitair opgeleiden in het onderzoek stemt één op de tien op de PVV. Zij zeggen zich serieus in thema’s als integratie verdiept te hebben en vinden dat alleen Wilders goed nadenkt over oplossingen. 

PVV-stemmers in vriendenkring

Aan mensen met een andere politieke voorkeur werd de vraag voorgelegd of zij PVV-stemmers in hun vriendenkring hebben. Onder de aanhang van 50PLUS (54%), de SP (52%) en de Partij voor de Dieren (60%) komt dit veel voor. Ook VVD- (44%) en CDA-kiezers (36%) hebben vrienden die PVV stemmen. Onder de aanhang van de PvdA (31%), GroenLinks (29%) en D66 (26%) komt dit minder voor.

Over het onderzoek

Aan het onderzoek deden 34.793 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Onder hen zijn ruim 6905 mensen die aangeven dat ze nu op de PVV zouden stemmen. Het onderzoek is gehouden van 30 januari tot 10 februari 2017.

Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 60.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012.

Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 50 tot 60 procent van de panelleden.

De software is van Vision Critical

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."