Het aantal mensen dat positief is over de Nederlandse economie is flink gegroeid, van 19 procent vorig jaar naar 53 procent nu. Toch is niet iedereen even optimistisch: mensen die slecht rondkomen, kregen de hardste klappen in de crisis.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 26.000 leden van het Opiniepanel, waarin werd gevraagd naar het economisch sentiment.

Helft voelt crisis in portemonnee

Daaruit blijkt dat het optimisme over de economie terug is, maar vooral bij mensen die geld overhouden aan het einde van de maand.

18 procent van hen zegt financieel last te hebben gehad van de coronacrisis. Een flink contrast met minderbedeelden: de helft (53 procent) van hen heeft de coronacrisis in de portemonnee gevoeld.

Geen boodschappen bij Albert Heijn

De alsmaar stijgende kosten voor alledaagse producten maken het leven voor mensen die niet rond kunnen komen in coronatijd moeilijk. Boodschappen en energie worden veel genoemd als kostenposten die alleen maar zijn gegroeid sinds de start van de crisis.

"Ik moest al opletten bij Albert Heijn, maar veel mensen hebben volgens mij niet door hoeveel duurder boodschappen zijn geworden. Ik ga sinds kort naar een andere supermarkt en zelfs daar is het lastig."

Baanonzekerheid

Daarnaast zorgde de crisis vooral in deze groep voor baanonzekerheid en zelfs ontslagen: "Ik ben ontslagen en daardoor werd mijn tweede baan mijn enige baan. En ook daar werd ik gekort op het aantal uren dat ik kon werken door nieuwe maatregelen (nul-urencontract)."

Mensen die geld overhouden, veelal met een stabiele baan, gegarandeerd pensioen of aandelen, schetsen een ander beeld: "Mijn beleggingen bleven overeind en stegen zelfs."

Flink positiever over economie

Gemiddeld genomen zijn mensen een stuk positiever over de stand van de Nederlandse economie geworden. Vorig jaar september vond slechts een vijfde (19 procent) dat het goed ging, tegenover 56 procent nu. Het optimisme is daarmee terug op het niveau van eind 2019, vlak voordat corona wereldwijd toesloeg.

Ook hier geldt dat niet iedere inkomensgroep even optimistisch is over de stand van onze economie. Het zijn wederom vooral de mensen met bestedingsruimte die positief zijn (61 procent). Slechts één op de drie mensen die niet kan rondkomen (32 procent), vindt dat het economisch goed gaat in Nederland.

Crisis in volle gang

Ondanks het herstelde economisch optimisme zijn mensen onzeker over de nabije toekomst. De coronacrisis is nog in volle gang en daardoor weten veel mensen niet wat ze moeten verwachten.

Drie op de tien (29 procent) denken dat Nederland er over een half jaar (nog) beter voorstaat, vier op de tien (42 procent) voorzien geen verbetering of verslechtering en nog eens drie op de tien (25 procent) verwachten dat het juist minder zal gaan.

Onzeker over toekomst

Mensen die onzeker zijn over de nabije toekomst zeggen niet uit te sluiten dat er voorlopig nog maatregelen gelden die de economie drukken. Daarbij houden mensen rekening met aanstaande bezuinigingen.

"Al die corona-uitgaven van het kabinet zullen waarschijnlijk betaald moeten worden door de burger en dat is niet goed voor de economie", zegt een verontrust panellid.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."