NSC met 11 zetels op dieptepunt in zetelpeiling, kiezers willen dat Omtzigt alsnog meewerkt aan rechtse coalitie

NSC verliest 7 zetels na het weglopen uit de formatie. Nu een rechts meerderheidskabinet uit zicht lijkt, willen kiezers dat Pieter Omtzigt alsnog om de tafel gaat met PVV, VVD en BBB. Ook mensen die op hem hebben gestemd.

Dat blijkt uit onderzoek van Ipsos I&O, aangevuld met onderzoek van EenVandaag onder het Opiniepanel. Bij de oprichting van NSC in september vorig jaar kon de partij in de peiling nog op 27 zetels rekenen. In de week dat de formatiegesprekken weer verder gaan, blijven daar 11 zetels van over.

PVV op 49 zetels

Uit onderzoek van EenVandaag nadat Omtzigt uit de eerste formatieronde stapte, bleek al dat veel NSC-kiezers ontevreden waren met het terugtrekken van hun leider uit de formatieonderhandelingen. Voor een fors deel is dat genoeg reden om te kiezen voor andere partijen.

De PVV lijkt het meest te profiteren van het verlies van NSC. Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de partij van Geert Wilders op een derde van alle stemmen kunnen rekenen: 49 zetels (+4). De winst van de PVV komt ook van mensen die bij de afgelopen verkiezingen niet hebben gestemd. BBB wint ook licht (+2) en komt op 8 zetels. Alle overige partijen blijven gelijk aan een maand geleden. GroenLinks-PvdA (25 zetels) blijft de tweede partij, gevolgd door de VVD (19 zetels).

Omtzigt in gedoogrol

Informateur Kim Putters nodigt, na de mislukte formatieronde met de rechtse partijen, alle partijen uit om te praten over de vorm van een nieuw kabinet en de rol die deze partijen voor zichzelf zien. Toch zien kiezers nu het liefst dat dezelfde vier rechtse partijen met elkaar gaan praten. Als een meerderheidscoalitie niet lukt, krijgt een minderheidscoalitie tussen PVV, VVD en BBB met een vaste gedoogrol voor NSC nu de voorkeur.

Een derde van de kiezers (34 procent) vindt dat de informateur daarop moet sturen. Ook NSC-kiezers zien dit nu als logische optie. "Kiezers hebben deze partijen gekozen, dus ze moeten het proberen. Ik blijf het gedoe vinden met dat gedogen, maar ze moeten toch een keer aan het werk", vertelt een NSC-kiezer.

Extraparlementair kabinet

Slechts 13 procent ziet het liefst dat er nu wordt onderhandeld over een extraparlementair kabinet. In het debat over de eerste formatieronde zeiden NSC-leider Omtzigt en VVD-leider Dilan Yeşilgöz daaraan mee te willen werken, maar kiezers zien dat amper zitten. Van hun eigen stemmers vindt respectievelijk 22 en 14 procent dat deze vorm onderzocht moet worden: een stuk minder enthousiasme dan voor een minderheidskabinet met NSC als 'gedoger'.

Een belangrijke reden voor de impopulariteit van zo'n kabinet is de onduidelijkheid bij kiezers over wat het inhoudt. 30 procent heeft een idee wat met een extraparlementair kabinet bedoeld wordt. Verder vreest een deel voor een gebrek aan daadkracht bij zo'n kabinet als er geen regeerakkoord is waar partijen zich aan moeten houden. "Ik verwacht een hoop gesteggel en gekissebis als ze voor alles een Kamermeerderheid moeten vinden", zegt een ondervraagde.

Brede steun voor Putters

Putters, de opvolger en PvdA-partijgenoot van de vorige informateur Ronald Plasterk, krijgt van 55 procent het vertrouwen als informateur. Het overige deel is eerder afwachtend (25 procent) dan dat ze geen vertrouwen in hem hebben (20 procent).

Kiezers op links, in het midden en op rechts geloven dat hij het goed gaat doen. Opvallend is wel dat nog niet de helft van de kiezers van Wilders (45 procent), de partijleider die Putters heeft gevraagd voor de functie, hem vertrouwt als informateur. "Weer een PvdA'er die eigenlijk niks op heeft met onze PVV. Ik betwijfel of hij dan echt z'n best gaat doen voor een goed rechts kabinet", schrijft een sceptisch PVV-kiezer.