radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Minder zoenen, niezen in je elleboog en winkelmandjes ontsmetten: deze corona-gewoontes houden we erin

Minder zoenen, niezen in je elleboog en winkelmandjes ontsmetten: deze corona-gewoontes houden we erin
Bron: Pexels

In 2 jaar corona hebben we veel nieuwe gewoontes aangenomen. Welke willen we houden nu bijna alle maatregelen zijn afgeschaft? EenVandaag vroeg het aan 24.000 panelleden. Hoogleraar sociologie Tanja van der Lippe vertelt of we ze ook écht gaan volhouden.

Met stip op 1 staat minder vaak drie zoenen geven bij een begroeting. Veel mensen vonden dit toch al een rare Nederlandse gewoonte. Van driekwart (75 procent) mogen we daar nu wel definitief mee stoppen. "Ik had er al een hekel aan voor corona, alleen voor mijn kleinkinderen maak ik nog een uitzondering", zegt een oma.

Begroeting wordt afstandelijker: minder lichamelijk contact bij begroeting

Elkaar begroeten wordt sowieso wat afstandelijker, want tweederde is van plan minder mensen een hand te geven (65 procent).

Anderhalve meter afstand houden van anderen vinden de deelnemers minder noodzakelijk. Toch zeggen vier van de tien panelleden (39 procent) dat voorlopig nog te blijven doen, vooral bij onbekenden.

Hygiëneregels, verkoudheid en thuiswerken

De nieuwe hygiënegewoontes zijn goed bevallen. De meerderheid wil goed de handen blijven wassen (66 procent) en blijven niezen in de elleboog (73 procent). "Ik vind het wel handig en minder vies ook. Ik weet eigenlijk niet beter meer", schrijft een deelnemer.

En waar we vroeger massaal met een snotneus naar kantoor gingen, zegt nu 41 procent bij een flinke verkoudheid thuis te blijven. Om anderen te beschermen, maar vooral omdat het nu gewoon kan met thuiswerken. Dat thuiswerken is sowieso een nieuwe gewoonte die we zeker niet meer willen opgeven.

Bekijk ook

Nieuwe gewoontes hebben vooral voordelen

Tanja van der Lippe, hoogleraar Sociologie aan de Universiteit Utrecht, is niet verrast over deze uitslagen. "De drie-zoenen-begroeting was al langer een beladen traditie, zeker sinds alle media-aandacht voor vermeend grensoverschrijdend gedrag."

Ze legt uit dat het voor mensen gemakkelijk zal zijn om veranderingen vol te houden die tijdens de pandemie goed zijn bevallen. "Minder mensen drie zoenen geven en niezen in je elleboog zijn niet alleen als een beperking ervaren".

Uitslag onderzoek: welke gewoontes uit coronatijd willen de ondervraagden houden en welke niet?

Een ommetje maken blijft populair

Tijdens de pandemie hadden we noodgedwongen minder sociale afspraken. Willen we nu onze agenda's weer bomvol plannen met sociale activiteiten? Daarover zijn de meningen verdeeld. 41 procent van de deelnemers zegt het nog steeds liever wat rustiger aan te doen. Een even grote groep (45 procent) is dat juist niet van plan.

Opvallend hoog scoort het voornemen om meer te blijven wandelen: 64 procent is van plan om deze gewoonte uit coronatijd, toen er niet veel anders te doen was, vol te houden. "Ik wandelde bijna iedere dag 1 uur in de lunchpauze. Nu ik terug moet naar kantoor kan dat slechts een half uur. Dus ik ga proberen in de avonduren wat meer te gaan wandelen", verwoordt iemand zijn goede voornemen.

'Moeten' komt weer terug

Tanja van der Lippe vreest dat mensen de gewoontes die zij zeggen te willen behouden, in de praktijk niet altijd zúllen houden. "De afgelopen 2 jaar konden we onze tijd makkelijker zelf inrichten, omdat het collectieve ritme minder mogelijk was. We konden niet met z'n allen op zaterdag winkelen. Nu het collectieve ritme weer terugkomt, is het nog maar de vraag of bijvoorbeeld wandelen daarin blijft passen. Tijdsdruk ligt weer op de loer."

Van der Lippe schreef vorig jaar een boek over tijdsdruk, met de titel Waar blijft mijn tijd? "Nu alles weer open is, komt er ook meer 'moeten': films die je moet zien in de bioscoop, de verjaardag van een vriendin, een weekend weg. Allemaal dingen die we willen doen, maar bij elkaar wel veel."

Thuiswerken, online consult en vuurwerkverbod

De ondervraagden vinden ook dat er in de samenleving een aantal zaken blijvend moet veranderen. Thuiswerken, winkelkarretjes ontsmetten en het inzetten van online consulten bij artsen moeten volgens velen ook na corona blijven.

Veel steun is er ook voor een permanent vuurwerkverbod (62 procent). Wat in coronatijd begon om de zorg te ontlasten, is voorstanders ook goed bevallen vanwege de rust en het milieu.

Bekijk ook

Kwart wil minder vliegen

Vliegen was de afgelopen 2 jaar een stuk minder populair. Een kwart (28 procent) zegt dat ze ook in de toekomst het vliegtuig zoveel mogelijk willen laten staan. Vaak waren ze dit eigenlijk al eerder van plan vanwege het milieu. Corona heeft hen een duwtje in de rug gegeven om het ook echt in de praktijk te brengen.

Tanja van der Lippe vindt 28 procent best een laag percentage, maar kan het wel verklaren: "Mensen realiseren zich door de pandemie misschien dat we als mensheid kwetsbaar zijn. Maar dit percentage laat ook zien dat mensen de leuke dingen, die ons als het ware de afgelopen twee jaar zijn afgenomen, niet nog langer kwijt willen." Ze benadrukt dat er vanuit klimaatoogpunt meer nodig is. "Ik hoop dat Ernst Kuipers zich in zijn langetermijnvisie niet alleen richt op pandemieherstel, maar ook vraagstukken zoals het klimaat ermee verknoopt."

Uitslag onderzoek: welke veranderingen in de samenleving uit coronatijd moeten blijven en welke niet?
info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 21 tot 26 februari 2022. Aan het onderzoek deden 24.390 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is
Folkert Idsinga (NSC) en Nicolien van Vroonhoven (NSC) komen aan bij het ministerie van Financiën, waar de coalitiepartijen beginnen aan de onderhandelingen over de Voorjaarsnota
Bron: ANP

Al sinds het aantreden van kabinet-Schoof kijkt politiek Den Haag met angst en beven uit naar de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Maar wat is deze nota precies en waarom is die zo belangrijk? "Na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment."

Het ministerie van Financiën is vanaf vandaag weer even het middelpunt van politiek Den Haag. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) en de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, PVV, NSC en BBB proberen het daar de komende dagen eens te worden over de Voorjaarsnota.

Begroting van het lopende jaar

De Voorjaarsnota is het document waarin de begroting van het lopende jaar wordt aangepast. Dit gebeurt altijd in het voorjaar. Verder is de Nota ook het document waarin vooruit wordt gekeken naar toekomstige begrotingen.

Dit is elk jaar een spannend moment, maar dit jaar wordt er gesproken over miljarden euro's aan opgespaarde problemen.

Bekijk ook

Politieke 'wenslijstjes'

Daarbovenop komen ook nog de politieke 'wensenlijstjes' - van lagere huren tot extra geld voor gemeenten - die samen tot miljarden én miljarden euro's extra optellen.

En omdat het onderlinge wantrouwen in de coalitie groot is, gonst het in de Haagse wandelgangen daarom al maanden dat het kabinet wel eens hierom zou kunnen vallen.

Pittige gesprekken

"Het worden wel pittige gesprekken, verwacht ik", geeft minister Heinen toe tegenover EenVandaag. "De wensen zijn natuurlijk hoog, maar ik heb nog geen dekking gezien. En daar zit natuurlijk altijd de moeilijkheid in: hoe ga je het betalen?"

"Ik snap heel goed de wens voor extra uitgaven, maar matig want we krijgen het niet altijd uitgegeven en de inflatie is hoog, dat moeten we niet aanwakkeren", zegt de minister van Financiën.

Bekijk ook

'Lopen we op schema?'

"Het is na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment van het jaar," benadrukt Wimar Bolhuis over de Voorjaarsnota. Bolhuis is gespecialiseerd in overheidsfinanciën en als econoom verbonden aan de Universiteit Leiden.

"We hebben met Prinsjesdag een begroting voor 2025 gemaakt. Bij de Voorjaarsnota wordt gekeken: hoe gaat het eigenlijk met de uitgaven en de inkomsten? Loopt dat op schema?"

Alvast vooruitblikken

Een tussentijdse check van het huishoudboekje van de overheid dus, gecoördineerd door de minister van Financiën. Maar volgens econoom Bolhuis is het meer dan dat alleen.

"Het is ook belangrijk omdat je alvast met elkaar vaststelt welke uitgaven je wilt doen in de begroting voor de komende jaren. Dat is belangrijk. Wil je meer uitgeven aan bepaalde onderwerpen? Moet je de komende jaren problemen oplossen?"

Bekijk ook

Begrotingsregels

Al die wensen zijn gebonden aan speciale spelregels, zegt Bolhuis. "De begrotingsregels stellen bijvoorbeeld dat je niet zomaar extra uitgaven mag doen als minister. Daar moet goedkeuring voor zijn. En als je dat wil doen, zou je bijvoorbeeld extra moeten bezuinigen."

Een andere regel waar alle partijen zich aan moeten houden: "Daarnaast is er de regel dat als je meevallers hebt op je begroting, dat je die niet zomaar opnieuw mag uitgeven. Die moeten terug naar het ministerie van Financiën. Zo komt er weer ruimte voor andere ministeries om geld uit te geven."

Politieke wensen

En extra geld willen alle coalitiepartijen maar al te graag uitgeven. Zo gek is dat volgens Bolhuis niet, want zo halverwege het jaar ontstaan er allemaal nieuwe politieke wensen. Denk aan extra geld om de energierekening naar beneden te brengen, de huren en benzineprijzen te verlagen of de kinderopvang goedkoper te maken.

Maar ook de situatie in Oekraïne en de opstelling van de Amerikaanse president Donald Trump dwingen tot extra investeringen in defensie.

Bekijk ook

Nog meer geld nodig

Daarnaast heeft het kabinet ook nog geld nodig om de BTW op cultuur, media en sport te verlagen. Er is verder ook geld nodig om het stroomnet te verzwaren, de problemen met de vermogensbelasting zijn nog altijd niet opgelost, en er is ook extra geld nodig om de WIA-uitkeringen te compenseren.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over extra geld voor de stikstofproblemen en om de jeugdzorg in gemeenten te verbeteren.

Bekijk ook

Staatsschuld

PVV en BBB zien de oplossing voor deze problemen in de lage staatsschuld die Nederland heeft. Daardoor zouden we makkelijk miljarden euro's kunnen lenen om al die wensen te betalen. "Nederland heeft een relatief lage staatsschuld, ongeveer 45 procent van het bruto binnenlands product. Dat is internationaal gezien laag," erkent Bolhuis.

De vraag is alleen of het verstandig is de staatsschuld op te laten lopen. "Je zou deze kunnen laten oplopen, maar de belangrijkste vraag is natuurlijk wat ga je met dat geleende geld doen? Ga je met dat geld dan investeringen doen die zich ook terugbetalen?"

Nieuwe planning

De conclusie volgens Bolhuis? "Het is een schaarstediscussie. Je moet kiezen. Dus dat wordt voor het kabinet wel een lastige keuze. Want er zijn gewoon vier partijen met verschillende belangen," zegt Bolhuis.

"Maar uiteindelijk is het de minister van Financiën en de minister-president om een keuze te maken en de nieuwe plannen voor 1 juni naar de Tweede Kamer te sturen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moeten om procedure af te wachten, doen dat niet

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moeten om procedure af te wachten, doen dat niet
Bord van de IND, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als 'met onbekende bestemming vertrokken' geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant