In een tijd dat de sociale zekerheid onder druk staat zijn er grenzen aan het solidariteitsgevoel. Onderzochte Nederlanders gunnen in Nederland geboren werklozen vaker een hoge uitkering dan zij aan werkloze migranten gunnen. Dat blijkt uit onderzoek van socioloog Tim Reeskens (UvT) en politicoloog Tom van der Meer (UvA) onder 23.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel. 

Autochtone werklozen wordt in drie kwart (75%) van de gevallen een uitkering gegund van minstens 70% van het laatstverdiende loon. Werklozen van Surinaamse afkomst wordt echter door 65% eenzelfde uitkering gegund. Voor werklozen van Marokkaanse origine ligt dat getal nog lager: 60%.

Zelfs wanneer de werkloze migrant een actieve bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse economie helpt dat niet om de gun-kloof met de werklozen van Nederlandse origine te dichten. De verblijfsduur, eerdere werkervaring, de inzet en het laatstverdiende loon van de immigrant speelt nauwelijks een rol bij deze afweging; het land van herkomst doet dat wel. Nederlanders vinden slechts twee criteria nog belangrijker dan herkomst: actieve inzet in het zoeken naar een nieuwe baan en verwijtbare werkloosheid.

Actieve inzet en verwijtbare werkloosheid

Werklozen die actief naar werk zoeken wordt door drie vierde (76%) de uitkering gegund. Als mensen niet actief naar werk zoeken, halveert dit bijna (41%). Als het verlies van de baan niet aan de werknemer zelf ligt gunt eenzelfde aantal (75%) de uitkering, terwijl deze steun daalt tot 54% wanneer de werknemer door eigen toedoen is weggestuurd. Afkomst is de enige van de drie belangrijkste criteria die geen onderdeel is van de WW.

Politieke verschillen

Kiezers van alle grote partijen maken onderscheid tussen geboren Nederlanders en migranten bij het gunnen van een uitkering. De kloof tussen geboren Nederlanders en migranten is het grootst onder PVV-kiezers (30% verschil in het gunnen van uitkering), VVD-kiezers (16% verschil), en SP-kiezers (13% verschil). Het onderscheid tussen geboren Nederlanders en migranten is het kleinst onder D66-kiezers (3% verschil) en PvdA-kiezers (7% verschil).

Welvaartsstaat-chauvinisme

Welvaartsstaat-chauvinisme is steun voor een uitgebreide welvaartsstaat, maar dan wel vooral voor autochtonen. Dit sentiment is het sterkst onder kiezers van de SP en de PVV.

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is gebaseerd op een geheel geanonimiseerd survey-experiment in samenwerking met EenVandaag. Het experiment vond plaats in maart 2014 onder ruim 23.000 in Nederland geboren en wonende respondenten.

Iedere respondent kreeg één willekeurig samengesteld vignet te lezen van een in Nederland werkzame man die recent zijn baan is verloren. De respondenten werd gevraagd of zij deze man meer dan 70% van zijn laatste inkomen gunnen, exact 70%, minder dan 70%, of helemaal niets. Het vignet kende 3.672 varianten: de werkloze man had 9 kenmerken die konden variëren (waaronder geboorteland, inkomen, gezinssamenstelling, en leeftijd).

Door de randomisatie van vignetten kunnen de onderzoekers de antwoorden zinvol vergelijken tussen de respondenten. Bovendien minimaliseert deze opzet sociaal wenselijke antwoorden.

Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.