Meeste mensen voor nieuwe zedenwet, maar ook veel zorgen: 'Bang voor onterechte beschuldigingen'

De meeste mensen zijn voorstander van de nieuwe zedenwet, die slachtoffers van seksueel geweld beter moet beschermen. Maar er zijn ook zorgen voor negatieve gevolgen: 44 procent is bang voor valse beschuldigingen en ‘wraakacties’.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 18.000 leden van het Opiniepanel. Ze vinden dat de nieuwe zedenwet, die 1 juli ingaat, slachtoffers kan helpen. Toch zijn er ook twijfels, bijvoorbeeld omdat iemand veroordelen lastig is.

Wet seksuele misdrijven

De bedoeling van die nieuwe zedenwet is dat slachtoffers van seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag beter worden beschermd. In die wet hoeft 'dwang' niet langer bewezen te worden, wat nu nog wel het geval is. Iemand kan straks veroordeeld worden voor verkrachting als hij of zij kon weten dat de ander geen seks wilde, maar toch heeft doorgezet. Geen 'nee' zeggen, betekent dus niet langer automatisch 'ja'.

Tweederde (68 procent) vindt de invoering van die nieuwe wet een goede zaak, omdat volgens hen slachtoffers nu onvoldoende beschermd worden. "Slachtoffers kunnen vaak geen nee zeggen", legt een deelnemer uit. "Bevriezen of lijdzaam ondergaan is een natuurlijke reactie om met zulke situaties om te gaan, daar wordt in deze wet denk ik beter rekening mee gehouden." Een klein deel is tegen de invoering (12 procent), de rest kan er nog niet goed een mening over vormen (20 procent).

Valse aangiftes

Maar er zijn ook zorgen. Bijna de helft van de deelnemers (44 procent) is bang voor negatieve gevolgen die de nieuwe wet met zich mee zou kunnen brengen. Bij mannen (51 procent) ligt dat aantal hoger dan bij vrouwen (36 procent).

Deze groep is bang voor valse aangiftes en 'wraakacties', omdat volgens hen de bewijslast te veel bij de beschuldigde komt te liggen. "Ik ben echt bang dat mensen nu onterecht beschuldigd gaan worden en daar weinig tegen kunnen doen", zegt een van hen.

'Alle spontaniteit verdwijnt'

De meeste mensen in het onderzoek (60 procent) verwachten niet dat de nieuwe zedenwet invloed gaat hebben op hun eigen seksleven, maar het zijn vooral mannen die vrezen voor negatieve gevolgen: 1 op de 5 (22 procent) is daar bang voor, tegenover 1 op de 12 vrouwen (8 procent).

"Alle spontaniteit verdwijnt", vindt een mannelijke deelnemer. "Als je constant na moet denken of het wel geoorloofd is wat je doet, gaat het plezier er aardig vanaf." Een andere man in het onderzoek: "Geen enkele vrouw is dan meer te vertrouwen, ik laat het wel uit m'n hoofd." Vrouwen denken juist vaker dat het een positieve invloed gaat hebben, omdat ze zich naar eigen zeggen wat veiliger voelen.

Bewijslast en politiecapaciteit

4 op de 10 (40 procent) denken dat ook de nieuwe wet nog altijd onvoldoende is voor slachtoffers van seksuele misdrijven. "Je moet nog steeds de bewijslast rond krijgen en dat is in situaties waar het jouw woord tegen dat van de ander is, nog steeds heel lastig, ook als je geen dwang meer hoeft te bewijzen", vindt een panellid.

Anderen wijzen op het aantal zaken dat nu tot een veroordeling leidt: dat is nog steeds laag, vergeleken bij het aantal verkrachtingen waar melding van wordt gedaan. "De politie heeft er de capaciteit niet voor en neemt dus aangiftes al niet eens op", vertelt iemand in het onderzoek die zelf heeft geprobeerd aangifte te doen van seksueel geweld. "Zolang die capaciteit niet beter wordt, gaat deze nieuwe wet ook niets veranderen."

Wederzijdse instemming

Belangrijk punt van de nieuwe wet is consent: wederzijdse instemming voor de seksuele handelingen. 4 op de 10 mensen in het onderzoek die seksueel actief zijn, zeggen dat ze daar in het verleden toestemming voor vroegen aan iemand met wie ze voor het eerst het bed deelden. Op de vraag of mensen dat in de toekomst, na de invoering van de nieuwe zedenwet, gaan doen, antwoordt iets meer dan de helft bevestigend. "Je moet wel", zegt een van hen.

Vooral bij jonge mensen, tot 35 jaar, is dat aantal hoog. Van hen zegt 70 procent in de toekomst toestemming te gaan vragen bij seksuele handelingen. Ook is dat bij jongeren sowieso al normaler om te doen, 53 procent zegt op dit moment toestemming te vragen als ze voor het eerst met iemand tussen de lakens duiken.