'Betutteling' of 'auto's die maar op moeten letten'. Ondanks de vele ongelukken met e-bikes, willen de meeste e-bikers niets weten van een helm, laat staan een plicht om die te dragen. Maar dat verandert als zij of mensen in hun omgeving zijn gevallen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 13.000 mensen met een elektrische fiets uit het Opiniepanel. Aanleiding is de sterke groei van het aantal e-bikers in Nederland én het aantal ongelukken dat daarmee gebeurt. Het CBS berekende een verdubbeling van het aantal fietsdoden op een e-bike tussen 2018 en 2022.

'Bepaal ik zelf wel'

Ondanks deze cijfers zit een meerderheid van de e-bikers niet te wachten op een helmplicht. 63 procent zegt daar tegen te zijn. Zij noemen de helmplicht betutteling in een land "waar al zoveel regeltjes zijn". Veel e-bikers gaan uit van hun eigen vaardigheden en verantwoordelijkheid: "Ik ben volwassen en bepaal zelf wel of ik dat wil of niet", schrijft iemand.

Anderen benadrukken dat Nederland een fietsland is en moet blijven: "Je jaagt iedereen de auto in als je een helm op moet", aldus een deelnemer. Een ander: "Fietsen zonder helm met de wind langs je kale hoofd is gewoon een gevoel van vrijheid. Kwestie van goed uitkijken."

Roekeloze automobilisten en e-bikers

Ook stellen veel e-bikers dat niet zij, maar juist automobilisten oorzaak zijn van de vele ongelukken. "Waarom gaat het met dat nieuws niet over hoe hard en roekeloos auto's rijden? Daar gaat het vaak mis", zegt iemand.

EenVandaag vroeg ook mensen die geen elektrische fiets hebben naar een helmplicht. Opvallend is dat grootste deel van die groep (56 procent) juist wel vindt dat er een verplichting voor e-bikers moet komen om een helm te dragen. "Je wordt soms met onverantwoorde snelheden voorbij gescheurd, door jongeren en ouderen. Het gevaarlijkste is dat ze dat achteloos doen."

Ernstig hersenletsel

Ook een groep e-bikers, 31 procent, is wel voor een helmplicht. Deze mensen zouden verplicht een helm dragen jammer vinden, maar zien ook de gevaren: "Ik zal deze niet graag dragen, maar ik besef dat het voor veiligheid eigenlijk wel noodzakelijk is, zeker wanneer mensen op leeftijd zijn.'

Sommige e-bikers zijn met hun fiets gevallen en zijn daarom voorstander van een helmplicht: "Omdat ik ben aangereden door een onoplettende automobilist terwijl ik op een voorrangsrotonde reed, met ernstig hersenletsel tot gevolg. Had ik maar een helm op gehad", schrijft een ondervraagde.

'Zonder helm niet meer geleefd'

Anderen vertellen over een heftige gebeurtenis in hun omgeving die hen bewuster maakte: "Drie jaar geleden is er een neef van ons bij een verkeersongeluk omgekomen. Hij reed op een voorrangsweg op een elektrische fiets, maar zonder helm. Dat werd niet gezien door de dame in kwestie. Sindsdien draag ik een helm", schrijft een deelnemer.

Er zijn ook voorstanders die wel een helm op hadden toen ze vielen met hun e-bike en daar nog altijd dankbaar voor zijn: "Ik draag een helm. Als ik die niet had gedragen, had ik waarschijnlijk niet meer geleefd", schrijf één van hen.

Tegen helmplicht gewone fiets

Waar e-bikers en 'gewone' fietsers elkaar vinden, is in de weerstand tegen het verplicht dragen van een helm voor gewone fietsers. Driekwart van beide groepen is daar tegen; slechts 2 op de 10 is voorstander van de helmplicht voor fietsers.

"Alles wat gevaarlijk is aan een e-bike, heb je op een gewone fiets niet", schrijft een deelnemer. Ook stellen mensen dat het niet past binnen de Nederlandse fietscultuur en betwijfelen mensen of een helmplicht op zo'n schaal te handhaven is.

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.