Driekwart (77 procent) van de jonge mensen vindt dat er in Nederland op school verplicht les moet worden gegeven over mediawijsheid. Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, in aanloop naar de Week van de Mediawijsheid. 

Deelnemers aan het onderzoek geven aan het vooral belangrijk te vinden dat jonge mensen kritisch naar bronnen leren kijken en informatie leren beoordelen op betrouwbaarheid. De grootste groep van 58 procent vindt dat de les op de middelbare school moet worden gegeven. 15 procent vindt het geschikt voor op de basisschool en 4 procent voor vervolgopleidingen.

Een deelnemer schrijft: "Zo’n les legt de basis voor kritisch denken. Hiermee maak je de nieuwe generatie weerbaarder. Het moet echter geen les worden van: dit is nep en dit niet. Dat moet je zelf kunnen bepalen. Iemand anders zegt: "(Sociale) media worden steeds belangrijker en krijgen een steeds grotere rol in het leven. Het is goed om hier al op jonge leeftijd juist mee om te leren gaan en kritisch te leren kijken naar informatie."

Clickbaits

Driekwart (74 procent) van de jonge mensen denkt zelf goed in staat te zijn om nepnieuws van echt nieuws te kunnen onderscheiden. Bijna iedereen (92 procent) geeft aan wel eens nepnieuws te zijn tegengekomen. Veel deelnemers schrijven dat dit op sociale media was. Volgens hen ging het om berichten die sterk overdreven waren, een twijfelachtige of onbekende bron hadden of duidelijk onjuiste informatie bevatten.

Een jongere schrijft: "Ik zie nepnieuws vaak in gevoelige situaties, zoals de Zwarte Pietendiscussie, en veelal komt het via Facebook. Het is gemakkelijk te herkennen aan de ongenuanceerde clickbait-titels die zeggen dat een bepaald persoon iets gezegd heeft dat buiten de context belachelijk klinkt."

Bronnen checken

De helft (55 procent) van de deelnemers aan het onderzoek maakt zich zorgen over de verspreiding van nepnieuws. Ze zijn bang dat mensen informatie uit nepnieuws voor waar aannemen en zich daardoor laten beïnvloeden, bijvoorbeeld in verkiezingstijd. In de open antwoorden geven panelleden aan zelf te proberen om nepnieuws te ontkrachten door kritisch te kijken naar wie het nieuws publiceert, welke bronnen er zijn gebruikt en of andere betrouwbare bronnen ook over het nieuws schrijven.

Een derde (36 procent) van de jonge mensen maakt zich geen zorgen over de verspreiding van nepnieuws. Van hen denkt driekwart (75 procent) dat de zorg om nepnieuws een hype is. "Nepnieuws is van alle tijden. Het enige dat veranderd is, is het medium sociale media waardoor iets makkelijker verspreid wordt. Gewoon je gezonde verstand gebruiken en eventueel zelf de bronnen checken", zegt een deelnemer.

Verkiezingen

Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken kondigde al eerder aan burgers bewust te willen maken van nepnieuws in aanloop naar de verkiezingen volgend jaar. Ze sprak over een campagne die uitlegt hoe je nep- van echt nieuws kan onderscheiden. Volgens het ministerie zal de campagne niet gaan over de inhoud van de nieuwsberichten.

63 procent van de jonge mensen vindt zo'n campagne een goed idee. "Verkiezingen zijn te belangrijk om aan het lot over te laten. Er moet zo veel mogelijk gedaan worden om correcte informatie naar buiten te brengen, zodat mensen niet stemmen gebaseerd op onjuiste feiten", schrijft iemand. Een ander zegt: "Niet iedereen is zich bewust van nepnieuws of is in staat het te herkennen. Mensen moeten leren om niet alles te geloven en om kritisch te zijn."

Deelnemers wijzen er wel op dat het niet de bedoeling is dat de overheid gaat over de inhoud van nieuws, maar de campagne vooral moet focussen op het bewustmaken en stimuleren om informatie kritisch te lezen. Een kwart (28 procent) van de jonge mensen vindt dat er geen bewustwordingscampagne vanuit de overheid moet komen. Ze zijn bezorgd dat de overheid op deze manier mensen kan sturen in wat ze wel of niet moeten geloven, wat tot censuur kan leiden.

LEES OOK

Lees hier de rapportage

over dit onderzoek

3Vraagt is onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel en stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Aan dit onderzoek, gehouden van 6 tot en met 24 oktober 2018, deden 1651 deelnemers mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land. De uitslagen worden gepubliceerd door EenVandaag , de jongerenplatforms van NPO3 en andere platforms van de Publieke Omroep.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.