Door de groeiende onzekerheid in de wereld, stijgt de populariteit van noodpakketten: meer dan de helft (57 procent) heeft zo'n pakket in huis of wil er een aanschaffen. Vrees dat de overheid niet snel komt helpen bij een noodsituatie speelt daarin mee.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 20.000 deelnemers van het Opiniepanel. Volgens experts moeten we in de toekomst serieus rekening houden met grootschalige stroomuitval van meerdere dagen. Bijvoorbeeld door een cyberaanval of sabotage, maar ook door overbelasting op het stroomnet. Ook panelleden zien die kans toenemen: vorige zomer vond 34 procent die kans redelijk groot, nu 4 op de 10 (42 procent).

Twijfels over hulp van overheid

Mochten we meerdere dagen zonder stroom komen te zitten, dan kan dat grote gevolgen hebben. Zo is er dan geen stromend water, geen openbaar vervoer of geen digitaal betaalverkeer. Slechts 29 procent verwacht dat de overheid snel paraat staat om hen te helpen.

Tweederde (67 procent) heeft daar weinig of geen vertrouwen in. Zij betwijfelen of deze regering voldoende prioriteit geeft aan rampenbestrijding en vragen zich af in hoeverre de overheid zelf nog kan functioneren onder zulke omstandigheden. Bovendien maakt het huidige kabinet voor hen tot dusver nog geen daadkrachtige indruk. "Deze regering is niet zo goed om op korte termijn beslissingen te nemen, ik denk dat de meeste mensen op zichzelf zijn aangewezen", vreest een deelnemer.

Meer noodpakketten in huis

Met die toenemende zorgen zijn meer mensen zich gaan voorbereiden op een mogelijke ramp. Zo'n 3 op de 10 (28 procent) heeft een noodpakket, met onder andere houdbaar voedsel, water en contant geld in huis. Vorig jaar was dat nog 22 procent. Ook het aantal mensen dat van plan is zo'n pakket aan te schaffen is gestegen, van 20 procent in augustus 2024 naar 29 procent nu.

Sommige deelnemers die recentelijk spullen voor noodsituaties in huis haalden, geven aan dat de toespraak van NAVO-baas Mark Rutte, die afgelopen december mensen opriep om zich geestelijk voor te bereiden op oorlog, daar een rol in speelde. Ook de tv-uitzending Black-out zette enkelen aan tot actie. In de eenmalige special maakte de EO een fictieve nieuwsuitzending, van een noodsituatie waarin delen van het land meerdere dagen zonder stroom zaten.

'Onnodige bangmakerij'

Het aantal mensen dat geen noodpakket heeft en dat ook niet wil, nam af: van ruim de helft (54 procent) in augustus, naar 39 procent nu. Deze groep ziet uitspraken als die van Mark Rutte vooral als 'onnodige bangmakerij'.

Anderen denken dat als de nood écht uitbreekt, een samengesteld pakket niet veel meerwaarde zal hebben. "Onzinnig, het is maar voor de eerste dagen en daarna zit je alsnog in de ellende", vindt een deelnemer. "Bovendien heb ik nu al genoeg in huis om die eerste dagen te overleven."

Week volhouden

Noodpakketten zijn doorgaans bedoeld om mensen de eerste 2 à 3 dagen door te laten komen, totdat er georganiseerde hulp op gang komt. Voor ruim 2 op de 10 (22 procent) is dat ook ongeveer de maximale duur die zij verwachten uit de problemen te blijven bij een grote stroomuitval. Nog eens 36 procent denkt dat een week te kunnen, een kwart (27 procent) zelfs langer dan dat.

Ook vinden mensen zichzelf nu beter voorbereid dan vorig jaar. Zo'n tweederde (65 procent) acht zichzelf redelijk tot heel goed in staat om het een week vol te houden bij een grote stroomuitval. Vorig jaar was dat lager: toen had nog 58 procent daar vertrouwen in.

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.