Ongeveer een kwart van de vrouwen die tijdens hun bevalling om een ruggenprik vroegen, kreeg die niet of heel laat omdat er geen geschikte arts beschikbaar was.

Dat blijkt uit een onderzoek van EenVandaag en Ouders van Nu onder bijna 10.000 vrouwen die de afgelopen 2 jaar in Nederland een baby kregen. Ruim 1.600 vrouwen die aan het onderzoek meededen, vroegen tijdens hun bevalling om een ruggenprik. Zes op de tien (61 procent) van hen moest even wachten tot ze de prik kregen of kregen die (vrijwel) meteen.

Uren wachten voor ruggenprik

In Nederland kunnen vrouwen tijdens hun bevalling een ruggenprik krijgen om de pijn te verlichten. Zo'n prik heeft alleen zin als de bevalling nog niet te ver gevorderd is, omdat het persen anders moeilijk kan gaan. Een ruggenprik mag bovendien alleen worden gegeven door een anesthesioloog.

Uit het onderzoek blijkt dat elk jaar duizenden vrouwen die om een ruggenprik vragen, tijdens hun bevalling te horen krijgen dat de anesthesioloog pas na uren beschikbaar is. "Er was een wachtrij voor de anesthesist en ik was geen spoed, dus ik moest uren wachten. Ze kampten in het ziekenhuis met onderbezetting, werd mij verteld", deelt een moeder haar ervaring.

Prik niet gekregen

Ongeveer een kwart kreeg de ruggenprik niet of moest er heel lang op wachten, omdat de geschikte arts niet op tijd of zelfs helemaal niet beschikbaar was. Een deel van hen is door de dienstdoende verloskundige of gynaecoloog aangemoedigd om zonder medicatie te bevallen, ook al wilden ze die zelf wel.

De rest kreeg de ruggenprik niet omdat ze al te veel ontsluiting hadden.

'Had net zo goed thuis kunnen bevallen'

Ook geven meerdere vrouwen, uit verschillende delen van het land, in het onderzoek aan dat er in het ziekenhuis waar ze bevielen helemaal geen anesthesioloog aanwezig was voor bevallingen: "Ik beviel 's avonds. Er was op dat moment nooit een anesthesioloog in huis voor de kraamafdeling, werd mij verteld. Alsof er nooit iemand na werktijd bevalt."

Voor veel vrouwen heeft de moeite die ze moesten doen voor een ruggenprik ervoor gezorgd dat hun bevalling een gebeurtenis is waar ze liever niet aan terugdenken. "Ik wilde in het ziekenhuis bevallen zodat ik altijd de mogelijkheid had om voor een ruggenprik te kiezen", zegt een deelneemster. "Ik had achteraf net zo goed thuis kunnen bevallen."

Pijn niet serieus genomen

Er zijn ook vrouwen die hun bevalling als 'traumatisch' beschrijven: "Eerst probeerde de verloskundige me om te praten en toen ik eindelijk een ruggenprik mocht, kwam ik in een wachtrij", vertelt een kersverse moeder. "Uiteindelijk was het te laat, nadat ik uren lag te vergaan van de pijn. Ik heb er een trauma aan overgehouden."

Deze deelneemster is niet de enige in het onderzoek die zich niet gehoord voelde. 10 procent van de vrouwen die de afgelopen 2 jaar in het ziekenhuis is bevallen, heeft het gevoel dat haar pijn daar niet serieus werd genomen.

'Ruggenprik van tevoren inplannen'

Ruim de helft (56 procent) van de vrouwen die de afgelopen 2 jaar een baby kreeg, vindt dan ook dat vrouwen in Nederland van tevoren moeten kunnen aangeven dat ze tijdens hun bevalling een ruggenprik willen. Ook als daar geen medische noodzaak voor is.

Dat een groep vrouwen vindt dat een ruggenprik van tevoren ingepland moet kunnen worden, betekent niet automatisch dat ze daar zelf gebruik van zouden willen maken. 14 procent zou zelf van tevoren voor een ruggenprik willen kiezen.

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."