Er is een kleine meerderheid (53%) voor een rookverbod in Nederland op openbare plekken. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag onder bijna 30.000 mensen. In hun eigen gemeente zouden deelnemers het liefst zien dat er een verbod komt in speeltuinen (83%) en rond sportvelden (74%), plaatsen waar veel kinderen zijn. Ook onder rokers is er draagvlak om op die twee plekken roken te verbieden.

Er is onder de deelnemers verdeeldheid over een verbod in stadsparken. De helft (53%) wil hier geen verbod, maar 44 procent zou dit wel willen. Roken op straat verbieden gaat de meeste mensen nog te ver: slechts een kwart (25%) pleit hiervoor. 

Symboolpolitiek

Voorstanders van een verbod stellen last te hebben van de rook en ergeren zich aan peuken die op straat worden gegooid. Ook denken ondervraagden dat het ontmoedigend werkt voor rokers en jongeren die er dan minder mee in contact komen. 

Tegenstanders vinden dat de keuzevrijheid om zelf te bepalen of je wil roken te ver ingeperkt wordt als er een verbod komt. Ook noemen ze het symboolpolitiek: de overheid verdient immers ook aan mensen die roken door accijns te heffen. 

Rookverbod in de horeca?

De helft (53%) is ook voor een rookverbod op terrassen van horecagelegenheden. In 2013, toen EenVandaag dit ook al eens onderzocht, was nog maar 28 procent hiervoor. Dat de samenleving anders tegen roken begint aan te kijken, merken met name de 4600 rokers die EenVandaag nu ondervroeg. Zij ondervinden dagelijks dat ze zich moeten verantwoorden waarom ze roken. Zoals iemand zegt: 'als roker wordt je zelfs door wildvreemden op je roken aangesproken. Ik zeg er toch ook niets van als iemand met een zak patat of een pilsje loopt? Het is inmiddels een ware hetze geworden.' Slechts 9 procent van de rokers is voor een rookverbod op terrassen. 

Rokers: prijs omhoog werkt

Volgens de rokende deelnemers heeft het huidige ontmoedigingsbeleid van de overheid, waaronder de foto's op sigarettenpakjes en het rookverbod in de horeca, verder weinig effect op hun rookgedrag. Het enige wat volgens de meeste van hen echt ontmoedigend werkt, is de prijs van sigaretten verhogen. Ook de ondervraagden die de laatste jaren zijn gestopt met roken denken niet dat het ontmoedigingsbeleid invloed heeft gehad: ze stopten met name om gezondheidsredenen.

Vanmiddag op Radio EenVandaag (NPO Radio 1, 14:00 uur) en vanavond in EenVandaag presenteert Mariëlle Koekenbier de uitslagen van dit onderzoek.

Over dit onderzoek

Aan het onderzoek deden 29.009 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek vond plaats van 7 tot en met 9 augustus 2017 en is gewogen op zes variabelen. 

Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 50 tot 60 procent van de panelleden.

De software van de onderzoeken is van Vision Critical.

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."