Meer vrijheden voor mensen die gevaccineerd zijn of een recente negatieve testuitslag hebben? Een kleine meerderheid (53 procent) vindt dat een goed plan. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 20.000 leden van het Opiniepanel.

Een derde (37 procent) vindt het geen goed plan. Zij zien vooral problemen in de uitwerking van een zogenoemd 'coronapaspoort'.

Groen vinkje als toegangsbewijs

Het kabinet werkt aan een manier doe meer vrijheden moet bieden aan mensen die zijn gevaccineerd, immuun zijn of die een recente negatieve testuitslag hebben. De komende tijd wordt er geëxperimenteerd met een app waarmee bezoekers bij de ingang van evenementen een groen vinkje kunnen laten zien: dit betekent dan dat ze niet besmettelijk zijn.

Zo'n vaccinatiepaspoort of app kan pas volledig worden ingevoerd als duidelijk is dat gevaccineerden anderen ook écht niet kunnen besmetten. Sigrid Kaag, lijsttrekker van D66, pleitte onlangs voor de invoering van een vaccinatie- en testbewijs. Volgens D66 moeten zulke testen gratis worden aangeboden door de overheid.

Logische stap

Voorstanders van een digitaal 'coronapaspoort' zien het als een mogelijkheid om Nederland 'zo snel mogelijk weer open te krijgen'. Het zou goed zijn voor de economie en voor het welzijn van mensen, als op die manier weer meer mag, zeggen ze. Velen vinden het bovendien een logische stap. "Ik snap dat mensen niks te zeggen hebben over de volgorde van vaccineren", schrijft iemand, "maar je kunt ook niet van gevaccineerden vragen om nog maanden niks te doen."

Juist vanwege het feit dat niet iedereen tegelijk gevaccineerd wordt, benadrukken meerdere deelnemers wel dat ze alleen voorstander zijn als de vrijheden ook gelden voor mensen die een negatieve testuitslag kunnen overleggen.

Je kunt niet van gevaccineerden vragen om nog maanden niks te doen

Verkapte vaccinatieplicht

Ruim een derde (37 procent) staat nu niet achter de invoering van een coronapaspoort voor gevaccineerden en getesten. Een deel van die groep vindt de huidige maatregelen overdreven en zegt dat openbare gelegenheden als restaurants en bioscopen sowieso weer open moeten.

De meeste tegenstanders snappen het idee, maar zien vooral haken en ogen. Zo vrezen sommigen dat een coronabewijs leidt tot een verkapte vaccinatieplicht. Ook het woord 'dwang' komt terug in de antwoorden. Minister De Jonge benadrukt dat er geen directe of indirecte vaccinatieplicht komt en zegt dat er in een eventuele app alleen een groen vinkje komt, maar dat niet te zien is of iemand gevaccineerd is of een negatieve test heeft.

Tweedeling

De meeste tegenstanders vrezen toch vooral dat de invoering van een coronapaspoort leidt tot ongelijkheid in de samenleving. Het woord 'tweedeling' komt tientallen keren voor in de gegeven reacties.

Veel mensen vragen zich af of ze de coronatesten zelf moeten betalen en maken zich zorgen over de eventuele kosten. "Ik snap dat het de bedoeling is dat vrijheden voor iedereen zouden kunnen gelden met een test, maar ik zou dat niet kunnen betalen. Dus dan mag ik niet meedoen", schrijft iemand.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."