radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Kiezers formerende partijen oneens over financiën, NSC weet verloren stemmers niet terug te halen in nieuwe zetelpeiling

Kiezers formerende partijen oneens over financiën, NSC weet verloren stemmers niet terug te halen in nieuwe zetelpeiling
NSC-leider Pieter Omtzigt arriveert voor een gesprek met informateurs Richard van Zwol en Elbert Dijkgraaf
Bron: ANP

Stemmers van onderhandelende partijen zijn het, net als hun partijleiders, oneens over de vraag wat 'hun' kabinet straks mag uitgeven. De meeste PVV-kiezers willen vooral geld uitgeven, VVD- en NSC-kiezers zijn voor de hand op de knip.

Dat blijkt uit onderzoek onder 26.000 leden van het Opiniepanel. Veel kiezers denken dan ook dat financiën, naast migratie en stikstof, een struikelblok in de komende formatieronde zal zijn. Ze nemen ondertussen een afwachtende houding aan; in de maandelijkse zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos I&O verandert er vrijwel niks.

'Keihard onderhandelen'

Deze week is een nieuwe formatieronde gestart. PVV, VVD, NSC en BBB gaan het nu proberen eens te worden over de inhoud en willen een akkoord 'op hoofdlijnen' sluiten.

PVV-leider Geert Wilders zei dat zijn partij nu 'keihard' gaat onderhandelen. Voor veel van zijn kiezers zal dit als muziek in de oren klinken: de meesten (54 procent) vinden dat de PVV al te veel concessies heeft gedaan om tot dit kabinet te komen. Kiezers nemen dat Wilders overigens niet kwalijk, de PVV blijft op 49 zetels in de peiling. Ze vinden dat hij 'verantwoordelijkheid heeft genomen' door geen premier te worden en sommige standpunten in de ijskast te zetten. Het is nu aan andere partijen om water bij de wijn te doen, zeggen ze.

Bekijk ook

'Omtzigt gaat dwars liggen'

Of dat gaat gebeuren, is voor veel kiezers nog maar de vraag. Een minderheid van 4 op de 10 mensen (40 procent) verwacht dat de onderhandelende partijen eruit gaan komen in de nieuwe formatieronde. Ook PVV- en VVD-kiezers zijn niet echt overtuigd: van hen denkt ongeveer de helft dat de partijen het eens kunnen worden over de inhoud. NSC- en BBB-stemmers zijn hoopvoller.

PVV-kiezers verwachten massaal dat NSC-leider Pieter Omtzigt bij verschillende onderwerpen 'dwars gaat liggen'. Zo verwachten ze dat hij een strenge houding aanneemt over regels en verdragen, die vooral afspraken over stikstof en migratie lastig maken.

Denken kiezers dat de onderhandelende partijen het eens worden over de inhoud?

Begrotingstekort

VVD-kiezers noemen vooral de verschillende houdingen die partijen hebben ten aanzien van het begrotingstekort. Experts hebben gezegd dat een nieuw kabinet 17 miljard euro moet bezuinigen om gezonde overheidsfinanciën te houden. Als er niets gebeurt, wordt de staatsschuld volgens Europese regels te hoog.

Dit weekend botsten VVD-leider Dilan Yeşilgöz en Wilders nog over dat onderwerp. Yeşilgöz zei bij WNL op Zondag dat het 'een feit' is dat er de komende tijd moet worden bezuinigd. Wilders reageerde op X door te zeggen dat 'nog niks een feit' is en dat de PVV een lastenverlichting voor burgers wil.

Kiezers verdeeld over besparen

Niet alleen de partijen zijn het oneens, ook hun kiezers denken dus anders over de kwestie. Als ze moeten kiezen, zien de meeste VVD- en NSC-kiezers het liefst dat het nieuwe kabinet bespaart, ook al blijft er dan minder geld over om te besteden.

"We moeten ook aan de generatie na ons denken. Niet onze kinderen met de lasten opzadelen voor de populistische ideeën van sommige partijen nu", licht een VVD-stemmer toe.

Zo vinden kiezers dat een nieuw kabinet met de financiën moet omgaan.

PVV-stemmers willen niet besparen

De meeste PVV-stemmers (55 procent) zijn het daarmee oneens en vinden juist dat een nieuw kabinet níet moet besparen, ook al loopt de staatsschuld daardoor op. "Het is oneerlijk dat dit kabinet de rotzooi van de afgelopen kabinetten moet opruimen. Laat maar lekker even gaan", aldus een PVV-stemmer.

Veel andere PVV'ers zien een oplossing in het opheffen van het klimaat- en stikstoffonds en het beperken van de migratie: "Als migratie een halt wordt toegeroepen en er minder geld naar klimaatwaanzin gaat, komt het ook wel goed."

Tv-presentatie over de formatie en huidige zetelstand
info

Over de onderzoeken

De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos I&O onder een representatieve steekproef van 1.016 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 22 tot en met 25 maart 2024. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.

Sinds januari dit jaar zijn Ipsos Nederland en I&O Research één bedrijf. Voorlopig blijven er nog twee zetelpeilingen: één uitgevoerd in het Ipsos-panel, en één uitgevoerd in het I&O Research Panel. De komende maanden zal EenVandaag de peilingen van het Ipsos-panel blijven publiceren.

Het onderzoek onder het Opiniepanel is gehouden op 25 en 26 maart 2024. Daaraan deden 26.102 mensen mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

NSC trekt verloren kiezers niet terug

Terwijl kiezers in afwachting zijn van de volgende formatieronde, blijven naast de PVV (49 zetels) ook de andere onderhandelende partijen op vrijwel dezelfde hoogte in de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos I&O.

Nadat Omtzigt vorige maand opstapte uit de formatie, verloor NSC in één klap 7 zetels. Dat de partij toch weer aan de formatietafel zit, brengt de weggelopen kiezers niet terug: NSC blijft op 11 zetels.

BBB schommelt

De VVD staat op 20 (+1). BBB schommelt al een paar maanden tussen de 6 en 8 zetels. De partij van Caroline van der Plas staat nu op 6 (-2).

Ook bij de andere partijen gebeurt er niks. GroenLinks-PvdA blijft met 24 zetels (-1) de grootste 'oppositiepartij', gevolgd door D66, die op 11 staat (-1).

De zetelverdeling van deze maand.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant