radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

'Kans op een klap in je gezicht lijkt groter dan de kans op corona': veel mensen zien meer agressie in coronatijd

'Kans op een klap in je gezicht lijkt groter dan de kans op corona': veel mensen zien meer agressie in coronatijd
Bron: Agressie bij een demonstratie (archiefbeeld)

Conflicten over afstand houden in de supermarkt, een middelvinger voor wie geen mondkapje draagt en ruzie met je buurvrouw omdat ze te veel bezoek ontvangt. We ergeren ons meer aan elkaar en het escaleert vaker in coronatijd, blijkt uit onderzoek.

Aan het onderzoek deden 22.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Bijna twee derde van de ondervraagden (62 procent) vindt dat mensen vaker korte lontjes hebben tijdens de coronacrisis dan normaal. De meeste deelnemers hebben te maken gehad met opvliegende reacties van anderen. Een op de zes zegt ook zelf wel eens uit zijn slof te schieten. De lange duur van de crisis en verschillende ideeën over de ernst van corona maken mensen sneller prikkelbaar.

Schelden in het ziekenhuis

Driekwart (73 procent) maakte de afgelopen maanden lichte (verbale) agressie mee, zoals een vervelende opmerking of het opsteken van een middelvinger. Dit komt regelmatig voor: drie van de tien (29 procent) maakt dit soort reacties maandelijks mee, een op de zes (16 procent) zelfs wekelijks. Veel reacties in het onderzoek gaan over irritaties bij gewone activiteiten in het dagelijks leven: "Een man kwam veel te dichtbij in de supermarkt. Toen ik beleefd vroeg om afstand te houden werd hij boos en zei: 'hou je bek, teringwijf!'"

Een op de zes (15 procent) ondervraagden geeft eerlijk toe dat ze zich zelf ook wel eens schuldig maken aan verbale agressie. Iemand schrijft: "Ik mocht niet naar binnen toen ik met mijn moeder bij het ziekenhuis was. Toen heb ik ze bij de balie uitgescholden en ik heb mijn middelvinger opgestoken." Veel mensen ergeren zich wanneer anderen hen aanspreken op hun gedrag, en reageren dan met een sneer terug.

Meeste conflicten in de supermarkt

Een kwart (27 procent) zegt een scheldpartij van een ander over zich heen gehad te hebben, of geïntimideerd te zijn. En een op de vijf ondervraagden (22 procent) heeft te maken gehad met lichte fysieke agressie, zoals duwen of gooien. "Een mevrouw ging naar ons hoesten en spugen op het fietspad omdat ze meer ruimte voor zichzelf wilde", vertelt een panellid. Bij 7 procent loopt het echt uit de hand. Zij krijgen een klap of een schop, of hun eigendommen worden vernield.

Vooral in supermarkten zijn veel irritaties. De helft (45 procent) heeft vervelende ervaringen tijdens het boodschappen doen. Ook op straat (30 procent), in het verkeer (30 procent) of in winkels (26 procent) maken de deelnemers regelmatig conflicten met mensen met korte lontjes mee.

Lees ook

Angst voor besmetting botst met behoefte aan vrijheid

Waarom hebben we vaker kort lontjes in coronatijd? Veel deelnemers aan het onderzoek ervaren meer stress en onzekerheid door de crisis. Ze zijn moe van de situatie die al maanden voortduurt en waar voorlopig nog geen einde aan lijkt te komen. Maar niet iedereen maakt zich zorgen over dezelfde dingen en juist daardoor ontstaan vaker botsingen.

Een groot deel is bang om zelf besmet te worden of anderen te besmetten. Maar een andere groep is niet zo bang voor het virus, en heeft er vooral moeite mee om voortdurend in hun vrijheid beperkt te worden. De ene groep houdt zich streng aan de regels, terwijl de andere daar wat losser mee omgaat. Dat leidt tot spanningen twee kanten op. En dan hoeft er niet veel te gebeuren wil een situatie escaleren.

Lees ook

Coronaregels bron van irritatie

De coronaregels zijn dus de bron van veel ergernissen. De meeste aanvaringen gaan over afstand houden. Iets meer dan de helft van de deelnemers (56 procent) heeft hier een slechte ervaring mee. Ook het al dan niet dragen van mondkapjes leidt tot veel irritaties (43 procent). Inmiddels is het dragen hiervan verplicht in openbare binnenruimtes, maar de afgelopen maanden was dit nog een dringend advies. Dit leidde tot veel botsingen tussen voor- en tegenstanders.

Drie van de tien ondervraagden (29 procent) kregen een boze reactie van iemand omdat ze van mening verschilden over de ernst van corona. Wanneer één van de twee gelooft in 'alternatieve' of 'complottheorieën' over corona kan dit bij de ander grote ergernis opwekken. Een deelnemer zegt daarover: "Corona is een simpele griep. Ik heb geen zin om zo'n nutteloos mondkapje te dragen. Daar krijg ik veel commentaar op. Waar bemoeien ze zich mee?"

Lees ook

Bang voor een grote mond

Spreken we elkaar vaak aan op de coronaregels? Een op de vijf (21 procent) doet het meestal wel, als ze iemand zien die zich niet aan de regels houdt. Maar veruit de grootste groep doet dat niet (78 procent). Daar hebben ze verschillende redenen voor. Een deel vindt zelf de regels niet belangrijk. Zo'n 17 procent zegt zich hier zelf niet zo streng aan te houden. Bij hen wekt het vooral irritatie op als iemand anders hun mening niet respecteert.

Maar de meerderheid (55 procent) durft het simpelweg niet aan om op een ander af te stappen omdat ze bang zijn voor een onvriendelijke reactie of een grote mond. Iemand schrijft: "Ik sprak eerst wel mensen aan, maar ik heb teveel agressieve reacties gekregen om dit te blijven doen. De kans op een klap in je gezicht lijkt wel groter dan de kans om corona op te lopen."

Lees ook

Echt naar elkaars zorgen luisteren

We zijn voorlopig nog niet van corona af. Wat kunnen we ondertussen doen om uitbarstingen van kort lontjes een beetje te beperken? "Rustig blijven en eerst even tot tien tellen, dat scheelt al heel veel" zegt een panellid. Andere pleiten ervoor om de coronaregels beter uit te leggen, zodat het voor iedereen duidelijk is waarom je je eraan moet houden. "Laat overtreders een tijdje werken op een plek waar ze corona in het echt zien, bijvoorbeeld bedden verschonen in een verpleeghuis. Dan piepen ze wel anders." suggereert een deelnemer. Ook beter handhaven wordt veel genoemd.

En of mensen nu voor- of tegenstander van de coronaregels zijn, over één ding zijn ze het meestal wel eens: we moeten soms even de tijd nemen om naar elkaar luisteren. Het gevoel dat je gehoord wordt door een ander neemt al veel irritatie weg. "We hoeven het niet overal over eens te zijn, maar het helpt mij enorm als iemand even luistert waarom ik vind dat mijn leven naar de kloten gaat," vat een panellid het samen.

Bekijk hier de tv-reportage en presentatie van de panelcijfers in de studio.
info

Over het onderzoek

Aan het onderzoek, gehouden van 27 november tot 7 december 2020, deden 21.969 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe deze school ouders voorlichting moest geven over de Week van de Lentekriebels: 'Vertrouwen was weg'

Hoe deze school ouders voorlichting moest geven over de Week van de Lentekriebels: 'Vertrouwen was weg'
Basisschool De Regenboog in Amsterdam geeft ouders voorlichting over de Week van de Lentekriebels
Bron: EenVandaag

Ieder jaar laait de discussie rondom de voorlichtingsweek Lentekriebels weer op. Uit onderzoek van stichting Rutgers blijkt de helft van de scholen weerstand van ouders ervaart. Daarom licht deze Amsterdamse basisschool nu ook ouders jaarlijks voor.

De Week van de Lentekriebels is een jaarlijks terugkerend fenomeen waar kinderen van de basisschool relationele en seksuele vorming ontvangen. Hoe voelt het om verliefd te zijn? Hoe werkt je lichaam en wat verandert er in de pubertijd? Deze en andere vragen worden beantwoord. Deze week wordt georganiseerd door kennis- en expertisecentrum Rutgers. Ze vieren dit jaar het 20-jarig bestaan van de week.

Week van de Lentekriebels

Basisschool De Regenboog uit Amsterdam doet er al 20 jaar aan mee. Directeur Josien Branbergen heeft de week zien veranderen. "20 jaar geleden was het een ontspannen week met heel veel energie. We openden de week met ballonnen op het schoolplein met ouders en kinderen samen."

Het was heel positief en leuk, herinnert Branbergen zich. "Ik heb het zien veranderen. Naar veel bedachtzamer ermee omgaan, preutser. Ouders die meer kritische vragen komen stellen. Leerkrachten die het spannender vinden."

Bekijk ook

Tegengeluid van Civitas Christiana

"Met natuurlijk een climax 2 jaar geleden, waarbij er heel veel misinformatie op ouders afkwam, wat heel veel onzekerheid heeft veroorzaakt."

Daarmee doelt Branbergen op de kritiek die Rutgers ontvangt van Civitas Christiana, een ultraconservatieve stichting. Zij voert elk jaar een campagne tegen de Week van Lentekriebels.

Rechtszaak vanwege 'leugens en laster'

Rutgers zelf vindt dat de stichting 'leugens en laster' verspreidt en sleept de stichting dit jaar voor de rechter. 2 jaar geleden werd de informatie van deze stichting veel gedeeld op social media, wat zorgde voor veel onrust onder ouders op basisschool De Regenboog.

Zo ook bij Naomi Brom. "Op social media kwamen echt de meest verschrikkelijke plaatjes langs en de meest verschrikkelijke verhalen. Ik merkte dat ik daar heel onrustig van werd."

Bekijk ook

'Dit is 'too much''

Zij wilde niet dat haar kinderen dit te zien zouden krijgen. "Ik dacht: dit is 'too much'." Ze belde naar school en zei tegen de directrice dat ze haar kinderen in de Week van de Lentekriebels thuis wilde houden.

De directeur besluit alle kritische ouders voor een gesprek op school uit te nodigen. Branbergen: "Ik denk dat we daar twintig ouders hadden zitten, wat natuurlijk dan toch een kleine groep is, maar een groep die veel onrust veroorzaakt, dus voor ons voelde het heel erg groot."

Beïnvloed door social media

De directrice merkte dat de ouders veel aannames deden op basis van berichten op social media. "Het vraagmoment was weg. 'Hey, ik lees dit, hoe zit dat? Doen jullie dat?'. Dus het vertrouwen dat we altijd met elkaar hadden was weg en dat voelde heel erg naar."

Maar in dat gesprek werd er voor Naomi veel duidelijk. "Ze lieten ons het lesmateriaal zien, de docenten waren erbij en vertelden: 'Wij kennen onze kinderen, wij kennen jullie.'"

Bekijk ook

'Het heeft me heel erg diep geraakt'

"En wat mij toen heel erg heeft geraakt was de emotie van een van de juffrouwen", gaat Naomi verder. "Zij gaf aan: 'Het raakt mij dat jullie wel je kinderen aan ons toevertrouwen, maar niet vertrouwen dat wij dit onderwijs op een juiste manier geven.'"

"Het heeft me heel erg diep geraakt", bevestigt leerkracht Yersika Magdalena. "Ik was er weken mee bezig, nam het mee naar huis. Het koste heel veel energie, want we moesten alles weerleggen en er waren mails. Het ging ook ten koste van de tijd die we aan de kinderen moeten geven met lesgeven, want we waren alleen maar daarmee bezig."

'We denken veel meer na'

De ophef kwam voor Magdalena ook ontzettend onverwacht: "We deden het al 18 jaar. Niemand heeft er ooit wat van gezegd." Daarom is de school ook na dat heftige jaar gewoon doorgegaan met de Week van Lentekriebels. "Het is wel allemaal goedgekomen, het vertrouwen is terug."

Toch merkt Branbergen dat de leerkrachten minder onbevangen de lessen geven. "Dat we veel meer nadenken: 'Wat kan ik wel zeggen? Wat kan ik niet zeggen? Ik wil niemand voor de borst stoten. Ik wil dat iedereen zich gehoord voelt op zijn eigen manier.' Dus we denken er veel harder over na dan 20 jaar geleden."

Bekijk ook

Geen foto's en filmmateriaal

Dat betekent dat sommige dingen zijn veranderd. "We doen nog steeds de inhoud zoals we 'm 20 jaar geleden ook deden. Want daar staan we voor", zegt de directeur stellig.

"Maar sommig beeldmateriaal gebruiken we niet meer omdat het te expliciet zou zijn. We hebben eigenlijk alleen nog maar getekend materiaal. We gebruiken geen foto's en filmmateriaal. Dat is echt een verandering."

'Zolang de inhoud maar overeind blijft'

Dat vindt de directeur jammer. "Maar wat voor mij het allerbelangrijkst blijft, is dat we de inhoud goed kunnen bespreken met kinderen. Dat kinderen goed voorgelicht deze maatschappij ingaan. En juist nu, dus aan de inhoud doen we geen concessies."

"En als dat betekent dat we in de vorm af en toe concessies moeten doen, vind ik dat heel naar. Maar zolang de inhoud maar overeind blijft", zegt directeur Branbergen tot slot.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Tweede Kamer wil niet wachten op minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met plannen om WIA-fouten te herstellen

Tweede Kamer wil niet wachten op minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met plannen om WIA-fouten te herstellen
Minister Van Hijum tijdens een debat in de Tweede Kamer over onjuiste berekeningen van WIA-uitkeringen door het UWV
Bron: ANP

De herstelactie voor fouten bij het UWV schiet tekort, vinden NSC en GroenLinks-PvdA. Beide partijen presenteren vandaag een uitgebreider plan om de problemen met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan te pakken.

"De eerste stap is nu gezet, maar dat is voor mij echt onvoldoende", zegt NSC-Tweede Kamerlid Ilse Saris. "Mensen moeten krijgen waar ze recht op hebben. Dat betekent dat gemaakte fouten moeten worden hersteld."

Alle fouten herstellen

En dan niet alleen de administratieve fouten, benadrukt Saris. "Ook de sociaal-medische beoordelingen. Niet alleen over de periode 2020 tot 2024, maar ook fouten van daarvoor." Daarnaast moet volgens haar de schade die mensen hebben geleden, worden gecompenseerd.

De partij is dan ook van plan om deze uitbreiding bij de voorjaarsnota-onderhandelingen te bespreken met de andere coalitiepartijen. "Wij willen hier echt voor strijden." Om hoeveel mensen het gaat en hoeveel extra geld het kost om het plan te realiseren, is onduidelijk, zegt het NSC-Kamerlid.

info

Problemen bij het UWV

Sinds vorig jaar onderzoeken EenVandaag en het AD problemen bij het UWV. Het gaat onder andere om fouten bij de sociaal-medische beoordelingen en rekenfouten bij de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.

De onthullingen leidden tot ingrijpen door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum (NSC). Hij was verrast door de berichtgeving en kondigde onderzoeken aan naar het functioneren van de uitkeringsinstantie. En een herstelactie voor gedupeerden.

Maar die herstelactie blijft beperkt. Alleen fouten bij daglonen bij de WIA tussen 2020 en 2024 worden meegenomen. Andere fouten, bijvoorbeeld bij medische beoordelingen of bij andere uitkeringen zoals de Wajong, worden niet bekeken en dus ook niet hersteld.

Snelle compensatie: 5.000 euro

"Wij willen dat mensen nu zo snel mogelijk zekerheid krijgen", zegt Kamerlid voor GroenLinks-PvdA Mariëtte Patijn. "Dat betekent dat er voor mensen die te weinig hebben gekregen een goede compensatieregeling moet komen."

Die compensatieregeling zou volgens haar uit een keuze moeten bestaan: het UWV rekent het hele dossier door, óf iemand kiest voor een snellere optie van 5.000 euro uitbetaling. "En mensen die juist te veel hebben gekregen, moeten de zekerheid hebben dat ze geen terugvordering krijgen."

'Mensen hebben er recht op'

En dat is niet het enige. Ook als iemands uitkering in de toekomst naar beneden wordt bijgesteld, moet volgens GroenLinks-PvdA rekening worden gehouden met de persoonlijke situatie. Daarnaast moeten mensen van voor 2020 aanspraak kunnen maken op de 5.000 euro als er fouten zijn gemaakt.

"Maar we moeten niet beloven dat we voor hen alles in detail gaan uitrekenen. Want dat lukt misschien helemaal niet", zegt Patijn. Wel moeten geconstateerde fouten in de periode van voor 2020 worden rechtgezet. "Dat gaat lang duren, maar mensen hebben er recht op."

Bekijk ook

Tienduizenden dossiers wachten nog

Met hun plannen pleiten NSC en GroenLinks-PvdA voor een bredere herstelactie die sneller én zorgvuldig wordt afgehandeld. Maar de minister en het UWV lieten eerder weten dat elke uitbreiding ten koste zou gaan van de reguliere werkzaamheden.

Voor de huidige herstelactie worden namelijk al zo'n 43.000 dossiers opnieuw bekeken door een speciaal opgericht team.

Heel veel extra dossiers

Vorige week bleek bovendien uit de bijlagen van een Kamerbrief dat er nog 8.000 dossiers bij zouden kunnen komen van arbeidsongeschikten van wie de uitkering is beëindigd of toegekend tussen 2020 en 2024.

Daarnaast zijn er nog 28.000 dossiers met vastgestelde fouten, bijvoorbeeld bij de indexering, die nog gecorrigeerd moeten worden, blijkt uit hetzelfde document.

Bekijk ook

'Werkdruk geen excuus'

Maar volgens NSC-Kamerlid Saris is de werkdruk bij het UWV geen excuus om mensen niet te helpen. "De overheid dient zich aan de wet te houden, mensen dienen zich aan de wet te houden en fouten moeten gewoon worden hersteld."

Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Patijn denkt dat haar plan uitvoerbaar is. "Wij denken dat het minder complex is, want je hoeft niet helemaal uit te gaan rekenen wat mensen krijgen. Dit komt in de plaats van wat het UWV nu aan het doen is. En mensen kunnen daardoor sneller geholpen worden en dus uit die onzekerheid komen."

Minister onder druk van eigen partij

De plannen van beide partijen kosten geld, mogelijk heel veel geld. De verantwoordelijk minister Van Hijum is zelf NSC'er en krijgt van zijn eigen partij een stevige opdracht mee. Hij moet op zoek naar het geld om de plannen uit te voeren, maar waar dat vandaan moet komen is onduidelijk.

Wat Saris betreft hoort het bij de gemaakte afspraken dat dit geregeld wordt. "Er moet heel veel gebeuren, maar in het regeerakkoord hebben we afgesproken dat wij het wel willen. En daar houd ik mijn regeringspartijen aan. Ook mijn minister."

De Tweede Kamer wil niet wachten op de minister, NSC en GroenLinks-PvdA komen zelf met WIA-herstelplannen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant