Een meerderheid wil dat supermarkten labels plakken op Europese producten. Ze zijn nu sneller geneigd om die producten, in plaats van Amerikaanse, te kopen. Ook zijn er meer voor- dan tegenstanders voor een stevige reactie op Trumps importheffingen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 24.000 leden van het Opiniepanel. In dat onderzoek reageren panelleden op de importheffingen die de Amerikaanse president Donald Trump wil invoeren. De Europese Commissie wil nu een stevig gesprek met de VS en zegt met tegenmaatregelen te komen. Een goed idee?

Grootste groep voor tegenreactie EU

Als het aan de helft van de ondervraagden (51 procent) ligt wel. "Ook al pakt dat ook negatief uit voor ons of Europa, we kunnen niet zomaar 'ja en amen' zeggen op dit soort acties", licht een deelnemer zijn antwoord toe.

Een kleinere groep, 28 procent, is juist tegen een economische tegenaanval. Zij vrezen voor een escalatie en vinden dat de EU de verstandigste moet zijn.

Negatieve invloed op eigen portemonnee

Of de EU nu wel of geen tegenreactie geeft, panelleden verwachten dat Trumps beleid een negatieve invloed gaat hebben op hun leven.

En dan niet alleen op de Europese en Nederlandse economie als geheel, maar ook direct op hun eigen portemonnee. De helft (53 procent) verwacht dat ze er financieel op achteruit gaan.

Herkomst van product wordt belangrijker

De acties van Trump maken dat het imago van de VS een stuk slechter is geworden in Nederland. Zo kijkt de helft van de leden (51 procent) negatiever naar Amerikaanse supermarktproducten dan een jaar geleden.

Een deelnemer schrijft: "Prijs is belangrijk maar het wordt blijkbaar ook steeds belangrijker waar een product vandaan komt. Eerst vooral voor het milieu, maar nu ook politiek gezien."

Labels in supermarkten

Een meerderheid wil om deze reden dat supermarkten duidelijker aangeven uit welk land een product komt, zoals in Denemarken al gebeurt. Daar plaatsen ze labels op producten die uit de EU komen. Een goed idee, zegt twee derde (68 procent).

Een even grote groep (66 procent) zegt meer geneigd te zijn producten te kopen als er duidelijk bij staat dat ze uit de EU komen.

'Coca-Cola in de ban'

Het boycotten van Amerikaanse producten doen een stuk minder mensen. 1 op de 5 (20 procent) zegt geen Amerikaanse producten meer te kopen.

Dit gebeurde deels al voor het presidentschap van Trump, maar een grote groep geeft aan dat te doen sinds Trump president is. "Voor zover mogelijk koop ik geen producten uit de VS. Coca-Cola is bijvoorbeeld bij ons in de ban."

De eerste tekenen

"Je ziet hier de eerste tekenen van een negatieve reactie op de VS, maar zoals altijd blijft ook prijs natuurlijk een belangrijke factor in de beslissingen van de consumenten", zegt hoogleraar Marketing aan de Vrije Universiteit Peeter Verlegh. Een eventuele lichte daling in het verkoop van Amerikaanse producten is op dit moment dus nog niet schokkend.

Toch is er wel een kans dat dit er in de toekomst anders uit gaat zien. "De verkoop van Amerikaanse producten kan snel teruglopen als dit sentiment ten opzichte van de VS wordt gekoppeld aan een prijsverhoging op Amerikaanse producten, veroorzaakt door een eventuele EU-heffing", zegt Verlegh tot slot.

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.