Een tabakszaak naast de winkel: zo proberen supermarkten het verkoopverbod op tabak te omzeilen

Over een jaar moet het landelijk verbod op verkoop van rookwaren in supermarkten ingaan. Ondertussen zijn sommige winkeliers sluiproutes aan het bedenken om het verbod te omzeilen. "Als we al deze klanten moeten missen, wordt het financieel wel lastig."

Vanaf 1 juli 2024 mogen er geen sigaretten, shag of andere rookwaren meer worden verkocht in supermarkten. Dat is in elk geval het voornemen van de overheid.

Tabakswinkel náást supermarkt mag wel

Maar winkeliers proberen deze regel nu al massaal te ontlopen door er panden naast hun supermarkt bij te betrekken. Een tabaksspeciaalzaak met een aparte ingang naast de supermarkt is namelijk wel toegestaan. Er zijn inmiddels tientallen voorbeelden van zulke winkels die direct naast de bestaande supermarkt liggen.

"Ik vind het goed dat roken wordt ontmoedigd, daar heb ik absoluut niets op tegen", zegt een van die vindingrijke supermarkteigenaren. "Maar uiteindelijk beslissen mensen zelf wat ze doen. Als ze per se sigaretten willen kopen, dan heb ik liever dat ze dat bij mij doen dan bij iemand anders."

Financieel lastig

De winkelier heeft in het pand naast de supermarkt een tabaksspeciaalzaak geopend die vanuit de supermarkt makkelijk bereikbaar is. "We verdienen uiteraard aan de verkoop van rookwaren."

"Maar het gaat er ook om dat klanten die sigaretten kopen vaak ook even de rest van de winkel doorlopen en ook andere dingen inslaan. Als we al deze klanten moeten missen, wordt het financieel wel lastig."

Geitenpaadjes

Directeur Michael Rutgers van het Longfonds is niet te spreken over de geitenpaadjes die supermarkten bewandelen om het verbod te omzeilen. "Elk jaar overlijden nog steeds 20.000 mensen in Nederland aan de gevolgen van roken", vertelt hij.

"We willen echt dat er een rookvrije generatie opgroeit en we willen dat volwassen rokers geholpen worden om te stoppen. Dat krijg je niet voor elkaar als je op allerlei plekken tabak blijft verkopen."

100 duizend minder sterfgevallen

"De beperking van tabaksverkoop tot gespecialiseerde zaken heeft echt effect. Het zou de komende 10 jaar meer dan 200 duizend mensen van het roken kunnen afhouden en mogelijk meer dan 100 duizend sterfgevallen als gevolg van roken kunnen voorkomen."

Maar dan moeten supermarkten natuurlijk niet massaal tabakswinkels openen. "Onze zorg is vooral dat er heel veel van dat soort winkels uit de grond schieten omdat er geen vergunningenstelsel is. Wij willen niet dat straks naast elke supermarkt een tabakszaak zit."

Tandeloze tijger

In Utrecht proberen ze sluwe winkeliers voor te zijn door tijdelijk geen vergunningen af te geven voor nieuwe tabaksverkooppunten. Maar de zogenoemde tabaks- en gemakszaken, waar je dus ook andere producten kunt kopen, vallen niet onder die regeling.

Veel winkeliers kiezen dan ook voor die formule, waardoor de maatregel van de gemeente Utrecht een behoorlijk tandeloze tijger blijkt.

Twee derde voor verbod in supermarkt

EenVandaag legde in 2022 verschillende plannen om roken te ontmoedigen voor aan 32.000 leden van het Opiniepanel. Van alle deelnemers vond 69 procent het een goed idee om de verkoop van sigaretten en tabak in de supermarkt te verbieden. Eén op de vijf (21 procent) vond het een slecht plan.

De meerderheid van de dagelijkse rokers die het onderzoek invulden, was tegen de maatregel (56 procent). Zij noemden het 'betutteling'. "Waar bemoeien ze zich mee, een roker weet heus hoe hij aan zijn tabak moet komen", schreef een liefhebber. Een derde van deze rokers (32 procent) vond een verbod in de supermarkt wel goed.