De drie hoofdrolspelers in de formatie, VVD, D66 en CDA, verliezen deze maand alle drie zetels. Dat blijkt uit de nieuwste zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos.
Intussen vindt de helft van de VVD- en CDA-kiezers ook de zespartijencoalitie die Sigrid Kaag van D66 voorstelt geen acceptabele uitweg.
Nieuw dieptepunt voor CDA
De drie formerende partijen verliezen deze maand elk 2 zetels. De VVD staat nu op 37 zetels. De partij van Mark Rutte torent ondanks dat verlies nog altijd boven de rest uit en staat zelfs op winst vergeleken met de verkiezingsuitslag (34 zetels).
Anders is dat bij D66 en CDA. Die partijen hebben sinds de verkiezingen beide zetels verloren. Bij het CDA kwam de grootste klap na het vertrek van Pieter Omtzigt maar inmiddels is een nieuw dieptepunt bereikt: de christendemocraten staan op 8 zetels, 7 minder dan ze bij de verkiezingen haalden.
D66 verliest gestaag
Bij D66 gaat het verlies geleidelijker. De partij van Sigrid Kaag steeg meteen na de flinke winst die de partij bij de Tweede Kamerverkiezingen boekte nog iets door in de zetelpeiling. Maar de afgelopen maanden ging er juist telkens een zetel af. Nu verliest de partij er nog 2 en staat ze op 19, 5 minder dan nu in de Tweede Kamer.
Voor het eerst sinds de verkiezingen is D66 niet meer duidelijk de tweede partij. De PVV staat met 18 zetels (+1) op vrijwel gelijke hoogte.
'Nieuwe' partijen profiteren weer
Net als de afgelopen maanden zijn het vooral de 'nieuwe' partijen die profiteren van het verlies. De BoerBurgerBeweging wint deze maand 2 zetels en staat op 5. Volt en JA21 krijgen er beide één zetel bij en noteren elk 6.
Ook de Partij voor de Dieren wint deze maand. Die partij blijft al maanden goed aangesloten bij de andere linkse partijen en staat nu op 9. De SP staat op 8 (+1).
'Constructieve' partijen winnen niet
Net als de onderhandelende partijen, winnen ook de andere partijen die de afgelopen maanden serieus in beeld zijn geweest als coalitiepartner deze maand niet. De ChristenUnie verliest een zetel en staat op 5.
Ook de PvdA verliest er 1 en noteert nu 9. GroenLinks blijft stabiel op datzelfde aantal.
Brede meerderheidscoalitie
Hun rol in de formatie heeft de meeste van de zes onderhandelende partijen de afgelopen maanden dus geen zetelwinst opgeleverd. Toch zijn het precies die partijen waarmee Sigrid Kaag vindt dat gesproken moet worden om een nieuw kabinet te vormen.
Informateur Johan Remkes onderzoekt nu de optie van een minderheidskabinet. Verschillende meerderheidsopties waren afgeketst, onder andere omdat Kaag niet in een kabinet wilde stappen met de ChristenUnie. Maar nu vindt ze toch dat er onderhandeld moet worden over een brede meerderheidscoalitie van VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en de ChristenUnie.
Grootste groep VVD- en CDA-stemmers tegen
Maar grote groepen kiezers zien deze coalitie niet zitten. Ongeveer de helft van de VVD- en de CDA-achterban vindt zo'n brede coalitie onacceptabel. Een minderheid van ongeveer een derde steunt de optie wel. Als ze moeten kiezen, verkiezen beide groepen een minderheidscoalitie boven deze variant.
ChristenUnie-stemmers zijn enthousiaster; iets meer dan de helft vindt het acceptabel als die zes partijen, inclusief de ChristenUnie, gaan samenwerken. Ook de meeste D66-stemmers steunen het idee van een zespartijencoalitie. Evenals twee derde van de PvdA- en driekwart van de GroenLinks-stemmers.