Bijna de helft (46 procent) van de gevaccineerden komt liever niet in de buurt van ongevaccineerde vrienden, familie en kennissen. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 15.000 leden van het Opiniepanel.

Veel gevaccineerde deelnemers geven aan dat ze het belangrijk vinden om te weten of iemand in hun omgeving gevaccineerd is. Tegelijk wil een derde van de mensen die graag willen weten of iemand is geprikt, dat niet aan anderen vragen. Ze durven dat niet of willen het niet doen vanwege iemands privacy.

Angst voor besmetting

Van de deelnemers wil 14 procent zich zeker of waarschijnlijk niet laten inenten. 83 procent heeft al een of twee prikken gehad, of wil die nog. Van die laatste groep willen veel mensen vooral niet in de buurt komen van ongevaccineerden, om te voorkomen dat ze zelf besmet raken met het virus. Dat ze zelf al zijn gevaccineerd doet daar niks aan af: "Mensen die zich niet laten vaccineren, lopen gewoon een groter risico om ziek te worden. En dus om mij te besmetten. En inmiddels is het wel bewezen dat je ook ziek kunt worden na volledige vaccinatie dus mijd ik die mensen", aldus een panellid.

Ook zijn er deelnemers die aangeven dat ze kwetsbare ouderen of ongevaccineerde kinderen hebben die ze op geen enkele manier bloot willen stellen aan corona. "Op een verjaardag zal ik geen ongevaccineerden uitnodigen. Niet omdat ik zelf bang ben, maar mijn kwetsbare moeder zit daar ook."

Ruzie over vaccineren

Er zijn ook deelnemers die liever geen contact hebben met mensen die zich niet laten vaccineren, omdat ze onenigheid over de prik willen voorkomen. Want dat komt voor, blijkt ook uit het onderzoek. Ongeveer driekwart van de ongevaccineerde deelnemers geeft aan discussies te hebben gehad met vrienden, familie, collega's of online over hun keuze om zich niet te laten inenten.

Bij sommige mensen gaat het verder. Een op de negen (11 procent) ongevaccineerde deelnemers vertelt ruzie te hebben gemaakt met familie of goede vrienden over hun keuze. Ongevaccineerden geven aan dat ze over het algemeen weinig begrip krijgen van mensen die zich wel laten inenten.

Druk om te vaccineren is hoog

Dat gebrek aan begrip is de belangrijkste reden dat twee derde (68 procent) van de niet-gevaccineerde deelnemers maatschappelijke druk voelt om zich alsnog te laten inenten. Die druk komt van verschillende kanten, blijkt uit de reacties die mensen achterlaten. "Als je vraagtekens zet bij de prik word je gelijk onterecht als wappie weggezet", schrijft iemand. "Vanuit de politiek, maar zeker ook vanuit m'n omgeving. Dat laatste komt harder aan en daardoor ga ik twijfelen terwijl ik het eigenlijk niet wil."

Anderen schrijven dat ze zich storen aan het "gemak" waarmee inenten als vanzelfsprekend wordt beschouwd: "Men gaat er vanuit dat je je laat vaccineren in mijn omgeving. Dat ik erover nadenk omdat ik borstvoeding geef, komt niet bij mensen op."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."