Signal wint steeds meer terrein in Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 23.000 leden van het Opiniepanel. Van alle deelnemers heeft 35 procent de chatdienst gedownload. Toch stopt bijna niemand zomaar met WhatsApp.

Een derde van de panelleden (35 procent) heeft Signal inmiddels op hun telefoon, maar vrijwel iedereen houdt WhatsApp ernaast. Slechts 1 procent zegt alleen nog maar via Signal te communiceren.

Tussen twee werelden

Mensen die beide chatdiensten gebruiken, hebben het gevoel dat ze 'tussen twee werelden zitten'. Iemand schrijft: "Ik wil er heel graag vanaf, maar ik merk nu hoe afhankelijk ik en anderen om me heen zijn geworden van WhatsApp. De hele tijd tussen de appdiensten wisselen is ook geen doen."

Jongeren (18-24 jaar) en theoretisch opgeleiden maken relatief vaak gebruik van Signal. Bijna de helft (47 procent) van die laatste groep heeft Signal gedownload, maar ook daar blijft het in 99 procent van de gevallen in combinatie met WhatsApp.

'Discussie overdreven'

Veel praktisch opgeleiden blijven WhatsApp voorlopig trouw. Van hen heeft 21 procent Signal geïnstalleerd. 7 op de 10 gebruiken alleen WhatsApp.

Mensen die alleen WhatsApp gebruiken, laten weten de discussie 'overdreven' te vinden of 'niet zo te volgen'. Hun vrienden, familie of collega's hebben ook nog niet voorgesteld om over te stappen naar Signal.

'Ze weten toch al alles van me?'

Sonja Wijker-Cornelissen (68) stapte in 2021 over naar Signal, na een discussie met haar zoon over de nieuwe privacyvoorwaarden van WhatsApp. "Ik had per ongeluk op 'ja' geklikt, zonder echt te lezen wat ik goedkeurde", zegt ze. Sindsdien probeert ze bewust minder afhankelijk te zijn van grote techbedrijven. Zo zit ze niet op Facebook en Instagram.

Toch gebruikt ze WhatsApp ernaast, omdat veel mensen in haar omgeving niet willen overstappen. "Als ik het erover heb, zeggen ze vaak: 'Signal, wat is dat?' of: 'Ze weten toch al alles van me.' Het voelt voor velen als te veel gedoe om met een nieuwe app te beginnen."

'Iedereen meenemen is een enorme klus'

Ook Hugo Bausch (65) probeert zijn netwerk in beweging te krijgen. Hij stapte over naar Signal na de inauguratie van Trump - hij niet langer wilde meewerken aan het verdienmodel van grote techbedrijven. "Ik ben gedreven door de wil om iets te veranderen", zegt hij. "En dan is dit een kleine, maar wel een concrete stap die ik zélf kan zetten."

Maar in de praktijk is dat lastig. "Ik zit in een VvE-bestuur, daar heb ik ze wel overtuigd, maar bij de andere bewoners is het lastiger." Zijn familie meekrijgen blijkt ook niet eenvoudig: "Ik heb veel digibeten in de familie." Daarom blijft hij WhatsApp voorlopig nog gebruiken, al heeft hij gezegd dat hij er half april mee stopt.

'Begin er moe van te raken'

Een op de vijf (20 procent) vindt het irritant als anderen hen proberen over te halen om over te stappen op Signal. Die voorstellen zijn in veel groepsapps voorbij gekomen.

"Het is nu een paar keer gebeurd in groepsapps en ik begin er moe van te raken. Ik heb geen zin om me te laten opdringen", schrijft een deelnemer.

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."