3 op de 10 ouderen vinden dat ze slecht kunnen zwemmen: 'Op m'n 40ste diploma gehaald, maar ik kan nog in paniek raken'

Ouderen kunnen minder goed zwemmen dan jongere generaties, zeggen ze zelf. Ze hebben vaker geen zwemdiploma’s en moesten het zichzelf leren. Uit cijfers van het CBS blijkt dat zij de afgelopen decennia het vaakst verdronken.

Volgens het meetinstituut verdronken er in de periode 2014-2023 ruim twee keer zoveel 60-plussers als kinderen onder de 10 jaar. EenVandaag vroeg leden van het Opiniepanel naar hun zwemvaardigheid en daarin zeggen ouderen vaker dat niet goed te kunnen (29 procent) dan jongere landgenoten (13 procent).

Zelf leren zwemmen

Schoolzwemmen was in de tijd dat deze ouderen jong waren nog niet zo goed georganiseerd. Pas aan het eind van de jaren '60 werd schoolzwemmen officieel ingevoerd. Veel ouderen (24 procent) zeggen dan ook in het onderzoek dat zij het zichzelf hebben aangeleerd. Die groep is veel kleiner (3 procent) bij mensen onder de 65 jaar.

"Het waren andere tijden. Ik kreeg 5 lessen via school, dat was het. Toen mezelf maar wat aangeleerd in de jaren '60", schrijft een oudere in het onderzoek. Vooral oudere mannen hebben het in militaire dienst geleerd, maar zijn lang niet allemaal te spreken over de kwaliteit daarvan: "In militaire dienst was de zwemles waardeloos tot de tiende macht. Ik kan nu alleen schoolslag en ik duik of spring niet", aldus een man.

'In open water zou ik verzuipen'

Ondanks hun eigen twijfels over hun zwemvaardigheden wagen veel ouderen het er toch op, ook in open water. "Ik ben al oud en in open water zou ik verzuipen. Maar vorige week heb ik nog in zee gezwommen. Windstil en heerlijk weer, dan durf ik wel", schrijft een 65-plusser.

Maar liefst 35 procent van de 65-plussers zwemt zonder enkel diploma. 62 procent van hen heeft wel een diploma, maar haalde die vaak pas op latere leeftijd. En ook met een diploma op zak zijn ze niet altijd even zeker over hun vaardigheden: "Op m'n 40ste een zwemdiploma gehaald, maar ik kan nog steeds in paniek raken", schrijft iemand.

Nieuwe cijfers verdrinkingsdood

Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bleek donderdag dat er vorig jaar fors meer mensen om het leven kwamen door verdrinking dan in het jaar daarvoor. In 2023 vonden 98 inwoners van Nederland de verdrinkingsdood, terwijl dat er in 2022 nog 73 waren. Ook onder 60-plussers was een stijging zichtbaar. In 2022 vonden dertig 60-plussers de dood in het water, in 2023 waren dat er 42.

Onder zestigers vallen verhoudingsgewijs vaker zwemdoden dan onder kinderen en jongvolwassenen. "Ik maak me wel zorgen over die ontwikkeling," zegt directeur Arjan de Vries van de Nationale Raad Zwemveiligheid. "Opnieuw komt de doelgroep ouderen echt in beeld, net als kinderen met een migratieachtergrond."

Langer actief

Ernst Brokmeier van Reddingsbrigade Nederland vermoedt dat juist veel 60-plussers in de problemen komen omdat er tegenwoordig meer ouderen zijn, die bovendien langer actief blijven. "De oudere generatie zit niet meer - gelukkig - op 65-jarige leeftijd in het bejaardenhuis, maar is zeer actief." Een andere verklaring volgens Brokmeijer: "Er zijn ook meer incidenten met water in en om het huis."

Joni Schoo, badjuffrouw bij zwembad De Zandzee in Bussum, is niet verrast door de cijfers. Zeker in open water is een goede conditie volgens haar essentieel. "Je hebt ook ouderen die vroeger schoolzwemmen hebben gehad of alleen een A-diploma bezitten. Die hebben dan een hele tijd niet gezwommen. Dan merk je écht dat ze of hun conditie kwijt zijn of het niet meer gewend zijn."

'Maak gebruik van drijfmiddelen'

Schoo adviseert 60-plussers daarom, zeker in open water, gebruik te maken van drijfmiddelen - zoals banden die je om je middel kunt doen. "Lees je ook echt altijd even in, kijk of er stroming aanwezig is of andere gevaren. En ik raad altijd aan: ga met een familielid die mogelijk wel goed kan zwemmen of sterker is."

Dat is ook hét advies die Reddingsbrigade Nederland wil meegeven. "Ga nooit zwemmen zonder dat er iemand is die je checkt, die op je let. Zwem dus altijd samen met anderen," zegt Brokmeier, die er nog een advies aan vast knoopt voor mensen die alleen zijn. "Vraag iemand op de kant of hij even op je wilt letten."