Van Kooten en De Bie en Bassie en Adriaan: dit zijn de populairste tv-programma’s uit 70 jaar televisie
Ja Zuster, Nee Zuster, Boer zoekt Vrouw, Zeg 'ns AAA en Goede Tijden, Slechte Tijden. 70 jaar Nederlandse televisie heeft heel wat bekende televisieprogramma's opgeleverd. Deze zijn het meest populair.
Op 2 oktober bestaat de Nederlandse televisie 70 jaar. Daarom vroegen we 20.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel wat hun favoriete programma's van de afgelopen decennia zijn.
Journaal meest toonaangevend
Nieuws, het journaal, sport en actualiteitenprogramma's. Als mensen aan de televisie denken, denken velen aan dagelijkse actualiteitenprogramma's, zo blijkt als kijkers aangeven wat volgens hen de meest toonaangevende programma's van de afgelopen decennia zijn.
Maar er was meer, van series en quizzen tot soaps en documentaires. Dit zijn volgens kijkers, naast de actualiteitenrubrieken en de journaals, de beste televisieprogramma's uit 70 jaar Nederlandse televisie.
Jaren 50 en 60: komedie en muziek
Harry Bannink
Als mensen denken aan televisie van de jaren 50 en 60, denken ze aan de muziek van Harry Bannink. Hij was een van de componisten van de muziek uit het satirische programma Farce Majeure en televisieserie Ja Zuster, Nee Zuster. Die twee programma's zijn met afstand de favorieten van de eerste decennia van de Nederlandse televisie.
Ook de One Man Show, Toon Hermans en Stiefbeen en Zoon, de twee winnaars van de eerste Televizier-Ringen ooit, halen de top-vijf, evenals Voor de Vuist weg. Jongere deelnemers kiezen het meest voor Ja Zuster, Nee Zuster. Bij hen is de serie vooral bekend door de film en musical die rond het jaar 2000 uitkwamen.
Jaren 70: Nederland 1 en Nederland 2
Zelfgemaakte voertuigen, een bel en de pechprijs
Het is het langstlopende amusementsprogramma ooit: Te Land, Ter Zee en in de Lucht kwam al in 1971 voor het eerst op televisie. Het TROS-programma, waarin deelnemers een parcours moesten afleggen in hun zelfgemaakte voertuig, is duidelijk het meest favoriete programma uit de jaren 70.
Het werd oorspronkelijk gepresenteerd door Willem van Kooten. Later volgden onder anderen André van Duin, Bert Kuizenga en Jack van Gelder, die het programma met 12 jaar het langst presenteerde. En wie Te Land zegt, zegt ook Johan Vlemmix. De ondernemer deed ruim honderd keer mee en werd later jurylid en starter.
Generatieverschillen
Het zijn de wat latere generaties die ervoor zorgen dat 'Te Land' de toppositie uit de jaren 70 pakt. Met onderdelen als de Badkuiprace, Achteruit rijden en Vlieg er eens uit, staat het programma bij velen in het geheugen gegrift: "Die bel, de zelfgemaakte voertuigen en het commentaar, heel komisch allemaal en een echt familieprogramma", schrijft iemand.
Bij televisieprogramma's uit de jaren 70 zijn verder duidelijke generatieverschillen te zien. Waar de destijds zeer populaire serie Dagboek van een Herdershond, 't Schaep met de 5 Pooten en 2 voor 12 vooral geliefd zijn onder oudere kijkers, is AVRO's Toppop met Ad Visser de favoriet uit die tijd van veel 35- tot en met 65-jarigen: "Zoiets authentieks als Toppop mis ik nog steeds, daar leefde ik voor! Vroeger kwamen de bands speciaal naar de studio om te playbacken en hoé!"
Jaren 80: humor en typetjes
De Vieze Man en de assistente van dokter Van der Ploeg
De Vieze Man, Jacobse en Van Es en Cor van der Laak; als het over de jaren 80 gaat, denkt iedereen aan de typetjes van Kees van Kooten en Wim de Bie. Het is dan ook Koot en Bie dat het lijstje favorieten uit die tijd en misschien wel ooit, aanvoert. Want als mensen zelf mogen invullen wat in hen opkomt als ze aan 70 jaar televisie denken, worden behalve nieuwsprogramma's ook Van Kooten en De Bie veel genoemd.
De jaren 80 was ook de tijd van Zeg 'ns AAA. "Dat programma was een en al humor, vooral te danken aan die fantastische Carry 'Met de assistente van dokter Van der Ploeeeeg' Tefsen", schrijft een kijker.
Dieren, verborgen camera's en een ziekenhuis
Ook André van Duins Animal Crackers doet het goed. Het rijtje favoriete programma's uit dit decennium wordt compleet gemaakt door Medisch Centrum West ("heerlijk tenenkrommend") en Bananasplit ("super grappig"), dat het vooral onder jongere deelnemers goed doet.
Bij hen halen ook Lingo!, de Soundmixshow en de Mini Playbackshow de top-5, maar bij ouderen niet.
Jaren 90: opkomst van de commerciële omroep
RTL-programma's
Tot en met de jaren 80 bestonden er in Nederland alleen publieke omroepen, maar daar kwam verandering in toen RTL-Véronique, het latere RTL 4, in 1989 ging uitzenden.
In de jaren 90 domineren dan ook programma's die (ook) door de commerciële omroepen zijn uitgezonden. Zo doet komedieserie Het Zonnetje in Huis met vader en zoon John Kraaijkamp en Martine Bijl het goed. De serie over de familie Bovenkamp begon bij de VARA, maar werd vervolgens jaren door RTL uitgezonden. Ook Peter R. de Vries, misdaagverslaggever (RTL en SBS) en Dit was het Nieuws (TROS, later RTL en AVROTROS) zijn populair.
De Cock met C-O-C-K
Er zijn twee echte uitschieters dit decennium. Zo staat Toen was Geluk heel gewoon, met Gerard Cox, Joke Bruijs en Sjoerd Pleijsier bij velen in het geheugen gegrift. De televisieserie, die in Rotterdam speelde, was 16 jaar lang op tv te zien.
Maar het meest geliefd in de jaren 90 waren De Cock met C-O-C-K en zijn collega Vledder: grote groepen deelnemers van verschillende generaties bestempelen de RTL-serie Baantjer als hét programma uit die tijd.
Grote titels als All you need is Love, Goede Tijden, Slechte Tijden en Big Brother halen de top-5 niet. All You Need is Love is bij vrouwen van alle leeftijden populair, maar haalt bij mannen niet eens de top-10. Ook GTST, Nederlands langstlopende soapserie, doet het beter bij vrouwen. Big Brother had goed bekeken eerste seizoenen, maar hield dat niet lang vol.
Jaren 00: langlopende titels
Matthijs van Nieuwkerk en Jack Spijkerman
"Dit is De Wereld Draait Doorrr!" Jarenlang boeide het programma van Matthijs van Nieuwkerk dagelijks honderdduizenden kijkers. Het is dan ook dit programma dat bovenaan de favorietenlijst van de jaren 00 staat.
Meteen daarachter volgt een programma met nog zo'n bekende introductie: "Het is zaterdagavond. U kunt geen kant meer op. Zappen is zinloos. Dit is Kopspijkers!" Miljoenen mensen keken elke zaterdagavond naar het amusementsprogramma met Jack Spijkerman, dat z'n hoogtijdagen beleefde tussen 2001 en 2003, toen meer dan 3 miljoen mensen elke week op Kopspijkers afstemden.
VI: alleen populair bij mannen
Net als in andere decennia zijn de meest favoriete programma's van het begin van dit decennium allemaal langlopende titels. Zo doen Boer zoekt Vrouw, De Lama's en Wie is de Mol? het ook goed.
Bij oudere kijkers is Pauw en Witteman de favoriet, maar bij jongere kijkers scoort het programma een stuk minder. Die groep noemt juist het nog altijd populaire Expeditie Robinson vaak. Voetbal Inside (VI) doet het heel goed bij mannen - bij die groep staat de voetbaltalkshow op de tweede plek. Maar bij vrouwen scoort het zo laag (de 18e plaats) dat VI de algemene top-5 niet haalt.
Jaren 10: oude gezichten, nieuwe programma's
ZML en DSM
Ook de afgelopen jaren domineert de publieke omroep weer, met heel verschillende programma's. Zo staan De Slimste Mens en de Luizenmoeder op nummer 2 en 3. De satirische televisieserie over de basisschool had slechts twee seizoenen maar was vanaf het begin populair en spraakmakend.
Televisiequiz De Slimste Mens met Philip Freriks en Maarten van Rossem is sinds 2012 te zien op NPO2 en loopt nog steeds. De eerste winnaar van 'De Slimste' op de publieke omroep was Arjen Lubach, die volgens kijkers zelf het beste programma van de afgelopen jaren maakte. Jong en oud zijn het erover eens dat Zondag met Lubach dé titel van de jaren 10 is.
Reizen en bakken
Zondag met Lubach won in 2017 de Gouden Televizier-Ring. Het jaar daarvoor won Floortje naar het Einde van de Wereld, waarin reisjournalist Floortje Dessing de kijkers meeneemt naar bijzondere plekken op de aarde. Dat programma is de nummer vier van de recentere tv. De top-5 wordt compleet gemaakt met het kookprogramma Heel Holland Bakt. Dat scoort onder vrouwen tweemaal zo goed als onder mannen, maar ook daar doet het programma het met een zesde plek niet slecht.
Over de beste programma's van de afgelopen jaren zijn jong en oud het grotendeels eens. Opvallend is wel dat bij deelnemers onder de 35 jaar Flikken Maastricht hoog scoort, terwijl praatprogramma Pauw een van de favorieten van 65-plussers is.
Favoriete kinderprogramma's
Adriaan is acrobaat en Bassie zit vol kattenkwaad
Het zijn vooral de kinderprogramma's waar veel mensen warme herinneringen aan hebben: "Mijn beste herinneringen aan de televisie komen uit mijn jeugd, toen tv-kijken nog speciaal was omdat het niet altijd mocht. Ik kon er echt zo van genieten", schrijft een deelnemer.
De verschillen tussen generaties zijn hier logischerwijs groot. Bij de jongere kijkers liggen de favorieten dicht bij elkaar. Het Sinterklaasjournaal, Sesamstraat, Het Jeugdjournaal en Het Klokhuis zijn heel populair, maar de ultieme favoriet van jongere kijkers is Bassie en Adriaan. De clown en de acrobaat zijn de jeugdhelden van verschillende generaties. "Waar zie je Bassie gaan, dan komt Adriaan eraan!" memoreert een deelnemer de begintune van de serie. Iemand anders zegt: "Kijk links, kijk rechts, ik zong de liedjes uit de serie met m'n kinderen en nu voor m'n kleinkinderen."
Daar is Swiebertje
Bij oudere kijkers zijn de verschillen groter. Ome Willem, Floris en de Fabeltjeskrant behoren bij die groep tot de meest geliefde jeugdprogramma's en daarnaast doen Weg naar Hamelen en Theo en Thea het goed.
Ook hier staat een clown hoog in de lijst, want volgens veel oudere deelnemers is Pipo de Clown een van de betere kinderprogramma's ooit gemaakt. Maar met afstand de grote favoriet onder die generatie is Swiebertje. Het kinderprogramma over zwerver Swiebertje en veldwachter Bromsnor is volgens veel oudere deelnemers het beste dat 70 jaar televisie heeft opgeleverd: "Als ik aan mijn kindertijd denk, denk ik aan Swieber. Z'n aparte taaltje, de humor. Ik zou het zo weer kijken."
Dit onderzoek is gehouden van 15 en met 20 september 2021. Aan het onderzoek deden 19834 leden van het Opiniepanel mee.
Deelnemers kregen per decennium een lijst spraakmakende programma's voorgelegd, opgesteld in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Respondenten mochten per decennium hun drie meest favoriete programma's aanvinken en kregen overal de optie om zelf aanvullingen op de voorgelegde lijst te doen.
Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.
Oud én jong lopen de Camino: Dick (60) en Nick (27) ontmoetten elkaar op hun 'pelgrimstocht'
Ooit een pelgrimstocht, nu een populaire wandelvakantie voor mensen die uitdaging zoeken. Het pad naar Santiago de Compostella wordt steeds populairder, ook onder jongeren. Nick (27) en Dick (60) liepen hem allebei, en ontmoetten elkaar onderweg.
Met hetzelfde eindpunt voor ogen beginnen Dick Uiterdaal (dan 58) en Nick Kolkman (dan 25) in de zomer van 2023 los van elkaar met het lopen van de Camino de Santiago (de Camino, in het kort). En niet zomaar, maar een extra lange versie: allebei beginnen ze in Nederland, in plaats van een van de 'standaard' startpunten in Spanje, Frankrijk of Portugal.
18 juni 2023, Zeedijk Uithuizen
"Ik ben letterlijk aan de zee begonnen", vertelt Nick. "Ik heb het water aangeraakt, en ben toen weggegaan." Met een rugzak om, geen eerdere ervaring en zelfs nog blessures aan zijn knie en heup van een skivakantie eerder dat jaar, begint hij te lopen.
De reis uitstellen tot de blessures helemaal geheeld zijn, zit er niet in. "Ik deed daarvoor een werkstudentschap, en zou vast gaan werken. Dus ik had 5 maanden, en toen moest het ook gebeuren."
'Ik wilde iets anders'
"Ik ben in 2023 afgestudeerd. En het jaar daarvoor was ik eigenlijk al aan het nadenken: wat ga ik dan doen?" blikt hij terug. "Want je hebt gewoon tijd om te doen wat je wil, eigenlijk. Het is populair om naar Azië te gaan, of Nieuw-Zeeland of Australië, maar ik wilde iets anders."
Dan komt hij op het idee om de Camino te gaan lopen. "En ik bedacht me: ik begin niet in Spanje of Frankrijk, maar in Nederland." Eerst twijfelt hij. "Ik dacht: nee, natuurlijk ga ik dat niet doen. Maar het idee is zo gegroeid en voor mij echt gaan leven. Het leek me fysiek en mentaal een gigantische uitdaging en dat sprak me meer aan dan met een groep comfortabel op vakantie."
De Camino de Santiago is een pelgrimstocht naar bedevaartsoord Santiago de Compostella in Spanje. Normaal gesproken zijn er zes verschillende routes die je kan nemen, vanuit Frankrijk, Spanje of Portugal.
Uit cijfers van het officiële pelgrimskantoor van Santiago de Compostela blijkt dat steeds meer mensen de route lopen. In 2014 voltooiden 223.882 'pelgrims' de tocht, in 2024 waren dat er 499.242. In 10 jaar tijd is het aantal mensen dat de tocht aflegde dus flink toegenomen. En dat waren alleen de mensen die het officiële kerkelijke bewijs ophaalden voor het afleggen van de tocht. Waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal wandelaars dus nog veel hoger.
In 2024 was 3,74 procent van de wandelaars tussen de 18 en 45 jaar oud, 40,41 procent tussen de 46 en 65, 11,57 procent ouder dan 65 en 8,28 procent jonger dan 18 jaar.
Populair onder 'oude mensen'
Nick meldt zich aan voor een informatieavond van het Nederlands genootschap van Sint-Jacob, een vereniging die voorlichting geeft over de routes naar Santiago de Compostella. "Daar waren vooral oude mensen natuurlijk, want het is heel populair onder oude mensen. Maar er was ook een jongerentak waarmee ik in gesprek kon, en daarna heb ik besloten het gewoon te doen."
Dat terwijl zijn wandelervaring niet verder ging dan 'weleens gewoon voor de lol rondjes in de stad en in de natuur'. "Maar nooit zo ver, en nooit met een rugzak maanden achter elkaar."
1 juli 2023, Hazerswoude-Dorp
Diezelfde zomer heeft Dick hetzelfde idee: de Camino lopen en beginnen vanuit Nederland. Zijn startpunt is zijn eigen huis in Hazerswoude-Dorp.
"De reden dat ik die tocht ben gaan lopen, is dat ik op jonge leeftijd mijn vrouw ben kwijtgeraakt. Die is overleden en ik bleef met vier jonge kinderen achter", vertelt hij. "22 jaar later waren mijn kinderen goed terechtgekomen, mijn jongste dochter was afgestudeerd, en ik had zoiets van: mijn missie is volbracht. En toen kwam opeens de behoefte om iets voor mezelf te gaan doen."
'Je weet niet waar je aan begint'
"Die Camino sprak wel tot de verbeelding en toen dacht ik: ja, dan wil ik de tocht eigenlijk wel lopen vanaf de plek waar de herinneringen zijn, en dan gewoon eens kijken wat er gebeurt. Niet wetende waar je aan begint, natuurlijk", voegt hij daaraan toe.
Als voorbereiding heeft hij wel veel gewandeld, "maar het moment dat je aan zo'n tocht begint en weet: ik ga zo'n 3 maanden onderweg zijn, je kan niet van tevoren bevroeden wat dat allemaal betekent. Mentaal was ik bezig met de eerste etappe - die zou voor mij ongeveer in Rotterdam eindigen - maar je hebt helemaal geen idee hoe je het gaat doen, wat je gaat ervaren."
Santiago als doel
Tegelijkertijd is dat het mooie aan zo'n tocht, vindt Dick. "Je springt in het diepe, hebt eigenlijk geen idee waar je aan begint, maar je hebt het gevoel: ik moet daarheen, ik wil naar Santiago toe. Dat is op het begin een doel dat heel ver weg is, waarvan je niet eens kan voorstellen dat je er aankomt, maar het is wel wat je de hele tijd bezighoudt."
Dat, en heel basale dingen, vertelt Dick. "Waar slaap ik vannacht, hoe ver moet ik lopen, heb ik eten? En als je dat geregeld hebt, kom je vanzelf tot jezelf. Want dan is er niet zoveel meer."
Alleen en samen
Nick kan daarover meepraten. "Je leeft een heel rustig en eenvoudig leven, een heel regelmatig leven. Ik had mijn social media verwijderd, daar was ik helemaal niet meer mee bezig. Ik heb het nieuws 4 maanden niet gevolgd. Het heeft me heel veel goeds gedaan. Er openbaren zich onderweg allemaal dingen, omdat je zo lang alleen bent."
En toch haalt Nick onderweg ook veel uit de mensen die hij tegenkomt, zoals Dick. Volgens Nick was het 'zeldzaam' dat zij elkaar tegenkwamen. "Er zijn niet veel mensen die je treft die in één keer vanuit Nederland lopen. En ook niet in het hartje van de zomer, dat is eigenlijk een heel dom tijdstip."
Bijzondere gesprekken
De twee ontmoeten elkaar ergens in Frankrijk, weet Dick nog. Op dat moment loopt ook zijn vrouw een stuk mee. "We kwamen op een gegeven moment in een plaatsje, en daar zat een Nederlandse jongen uit te puffen, en die heeft ons gewezen naar de herberg. De volgende dag zijn we hem weer tegengekomen."
Uiteindelijk lopen ze zo'n 2 weken gelijk op. "Je loopt toch dezelfde kant op, dus je komt elkaar tegen. En dan heb je, vooral 's avonds, hele mooie bijzondere gesprekken." Dat ziet Nick ook zo: "Dick vertelde over zijn eerste vrouw, en over dat dit het moment was om alles te verwerken. Het is heel bijzonder om dan over dat soort dingen te praten, terwijl ik natuurlijk nog jong ben."
'Had ik vroeger nooit aan gedacht'
Tegelijkertijd vindt Dick dat juist weer mooi. "Om als jonkie aan zo'n onderneming beginnen, daar had ik vroeger nooit aan gedacht. Juist het feit dat hij op die leeftijd dit wilde ondernemen, dat hij daar behoefte aan had, dat vond ik intrigerend."
Nick is in de behoefte niet alleen, denkt Dick. Hij zag een boel jongeren op de route. "Ik denk toch dat er meer behoefte is aan zingeving, in de hele maatschappij", verklaart Dick. "Toen ik zo jong was, was het allemaal nog wat minder individualistisch. Ik denk dat het nu ook voor jongeren best wel lastig is, de druk en verwachtingen zijn groot, en dan is er behoefte om op jezelf te zijn en spiritueel bezig te zijn."
Het einde
Uiteindelijk scheiden de wegen van de wandelaars weer. Nick bereikt op 17 oktober Kaap Finisterre, om zijn reis van kust naar kust compleet te maken.
"De meeste mensen lopen naar Santiago, dan is het klaar. Maar ik ben nog 3 dagen verder gegaan naar de paal bij Kaap Finisterre, dat wordt als het echte eindpunt gezien", legt hij uit. "En dat was echt supermooi. Er was een storm toen, gigantisch veel regen en wind, en het was echt geweldig!"
'Hoop dat we contact houden'
Omdat het slecht gaat met de gezondheid van Dicks vader, moet hij eind september de reis afbreken. In april 2025 gaat hij verder waar hij gebleven was en maakt het af. Wat hem het meest is bijgebleven tijdens zijn reis? "Dat ik onderweg zoveel hulp heb gekregen, daar ben ik echt dankbaar om. En dat ik heb gerealiseerd dat ik echt een mooi leven heb." Ook om zijn ontmoeting met Nick is hij blij. "Ik hoop dat we contact houden, dat ik over 10 jaar nog steeds weet wat hij doet."
En voor Nick is wandelen echt iets wat erin is gebleven. "Eind september ga ik weer in mijn eentje 2 weken wandelen in Frankrijk, dat vind ik nu echt heerlijk."